به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، با آغاز به کار دولت سیزدهم مسئله کنترل رشد نقدینگی و تورم به عنوان یکی از مهمترین اولویتهای اقتصادی دولت و بانک مرکزی مورد توجه قرار گرفت. بررسی نرخ رشد دوازدهماهه نقدینگی نشان میدهد که نرخ رشد نقدینگی از 42.8 درصد در پایان مهرماه 1400 طی یک روند نزولی به 37.3 درصد در پایان اردیبهشتماه 1401 کاهش یافته است.
البته طبق اعلام بانک مرکزی، 2.6 واحد درصد از رشد نقدینگی در اردیبهشتماه 1401 به افزایش پوشش آماری (اضافه شدن اطلاعات بانک مهراقتصاد در آمارهای پولی، بواسطه ادغام بانکهای متعلق به نیروهای مسلح در بانک سپه) مربوط بوده و در صورت عدم لحاظ افزایش پوشش آماری مذکور، رشد دوازده ماهه نقدینگی در پایان اردیبهشتماه 1401 به 34.7 درصد کاهش مییابد. از اینرو رشد دوازدهماهه نقدینگی منتهی به پایان اردیبهشت ماه 1401 (با پایه همگن) نسبت به رشد دوره مشابه سال قبل (38.8 درصد)، معادل 4.1 واحد درصد کاهش نشان میدهد.
همچنین، رشد نقدینگی در یک ماهه اردیبهشت1401 معادل با 2.5 درصد بوده است که نسبت به دوره مشابه سال قبل (3.2 درصد)، 0.7 واحد درصد کاهش نشان میدهد.
رشد نقدینگی در پایان مهرماه 1400 | رشد نقدینگی در پایان اردیبهشت ماه1401 | کاهش رشد نقدینگی از مهر 1400 به اردیبهشت 1401 |
42.8 درصد | 34.7 درصد | 8.1 درصد |
رشد دوازده ماهه نقدینگی در پایان اردیبهشتماه 1400 | رشد دوازده ماهه نقدینگی در پایان اردیبهشتماه 1401 | کاهش رشد دوازده ماهه نقدینگی |
| 38.8 | 34.7 | 4.1 درصد |
| | | | |
رشد نقدینگی ماهانه اردیبهشت 1400 | رشد نقدینگی ماهانه اردیبهشت 1401 | کاهش رشد نقدینگی ماهانه اردیبهشت |
3.2 درصد | 2.5 درصد | 0.7 درصد |
از نیمه دوم سال 1400، رشد پایه پولی متاثر از رویکرد انضباطگرایانه دولت و سیاستهای پولی و نظارتی فعال بانک مرکزی بهطور قابل ملاحظهای کاهش یافته است. بررسی آمارهای پولی نشان میدهد که رشد دوازدهماهه پایه پولی از 42.6 درصد در پایان تیرماه 1400 به 30.5 درصد در پایان اردیبهشتماه سال 1401 کاهش یافتهاست.
لازم به ذکر است که رشد دوازده ماهه پایه پولی در اردیبهشتماه 1401 نسبت به رشد دوره مشابه سال قبل (31.5 درصد) نیز به میزان 1.0 واحد درصد کاهش نشان میدهد. همچنین، پایه پولی در پایان اردیبهشتماه سال 1401 نسبت به پایان سال 1400 معادل 6.5 درصد رشد یافته که نسبت به رشد دوره مشابه سال 1400 (7.4 درصد)، 0.9 واحد درصد کاهش نشان میدهد.
رشد دوازده ماهه پایه پولی در پایان تیرماه 1400 | رشد دوازده ماهه پایه پولی در پایان اردیبهشت ماه1401 | کاهش رشدپایه پولی از تیر1400 به اردیبهشت 1401 |
42.6 درصد | 30.5 درصد | 12.1 درصد |
رشد دوازده ماهه پایه پولی در اردیبهشتماه 1400 | رشد دوازده ماهه پایه پولی در اردیبهشتماه 1401 | کاهش رشدپایه پولی از تیر1400 به اردیبهشت 1401 |
31.5 درصد | 30.5 درصد | 1 درصد |
رشد پایه پولی در پایان اردیبهشتماه 1400 نسبت به پایان سال 1399 | رشد پایه پولی در پایان اردیبهشتماه 1401 نسبت به پایان سال 1400 | کاهش رشد دوازده ماهه نقدینگی |
7.4 درصد | 6.5 درصد | 0.9 درصد |
سپرده های دولت آزاد شد، حجم ریپو کاهش یافت
عامل اصلی رشد پایه پولی در پایان اردیبهشتماه سال 1401 نسبت به پایان سال قبل، خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی متاثر از کاهش سپردههای دولت نزد بانک مرکزی بوده است. دلیل کاهش سپردههای دولت نزد بانک مرکزی در پایان اردیبهشتماه 1401، اجرای طرح مردمیسازی توزیع عادلانه یارانهها و واریز یارانه نقدی (مربوط به دو ماه اردیبهشت و خرداد) جمعاً به میزان 468 هزار میلیارد ریال به حساب افراد مشمول یارانه با هدف حمایت از خانوارها در 19 اردیبهشتماه سال جاری میباشد. لازم به توضیح است، بانک مرکزی در راستای جذب نقدینگی ایجاد شده و کاهش اثرات پولی ناشی از اجرای طرح مردمیسازی توزیع عادلانه یارانهها، کاهش حجم ریپو (عملیات بازار باز) و فروش اوراق بدهی دولت را در سال 1401 در دستور کار قرار داده است.
اصلاح رابطه مالی دولت و بانک مرکزی موثر در کنترل پایه پولی
در خصوص عملکرد مالی دولت در سال 1401 و طبق اعلام بانک مرکزی، بر خلاف رویه دو ماهه ابتدایی سال 1400 که عمده تامین مالی دولت با اتکای به منابع حساب تنخواه گردان خزانه و مبتنی بر ایجاد بدهی به بانک مرکزی صورت گرفته بود، پرداختهای دولت در دو ماهه ابتدایی سال 1401 با اتکای منابع سپردهای خود بوده است. لذا، یکی از تحولات مثبت شکل گرفته در خصوص رابطه مالی دولت و بانک مرکزی که عمدتا به رویکرد منضبطانه دولت سیزدهم ارتباط می یابد، اتکای بیشتر دولت به منابع خود بوده است.
گفتنی است بانک مرکزی از ابتدای سال جاری اصلاح نظام بانکی در سه محور اصلاح رابطه دولت و بانک مرکزی، بانک مرکزی و بانکها و همچنین بانک ها و مشتریان را به طور جدی کلید زده است. در همین راستا مدیریت استفاده دولت از تنخواه گردان به عنوان یکی از ارکان مهم اصلاح رابطه دولت و بانک مرکزی با هماهنگی بین سازمان برنامه و بودجه، وزارت اقتصاد و بانک مرکزی اجرایی شده و دولت در سال جاری تاکنون از تنخواه خود استفاده نکرده است.
بنا به اعلام رییس کل بانک مرکزی و پیرو مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا مقرر شده است خزانه داری کل کشور ابتدا از منابع رسوب شده دولت نزد بانک مرکزی استفاده کند و دریافت تنخواه آخرین راهکار دولت برای تامین منابع مالی خود باشد.
خاموش کردن موتور رشد نقدینگی از کانال انضباط بخشی نظام بانکی
وحید شقاقیشهری،اقتصاددان در این خصوص گفت: اقدامی که در حال حاضر در وزارت اقتصاد و امور دارایی و بانک مرکزی در دستور کار قرار دارد، خاموش کردن موتور رشد نقدینگی از کانال انضباط بخشی نظام بانکی است. در واقع مسیری که دولت سیزدهم در پیش گرفته عملا پیادهسازی انضباط پولی-مالی در کشور است که هرچقدر این انضباط تداوم داشته باشد میتوان امیدوار باشیم که رشد نقدینگی کاهش پیدا کند یا کنترل شود.
وی ادامه داد: شفافیت صورتهای مالی، کنترل ترازنامه بانک ها، تفکیک بانکهای بد از بانکهای خوب ، انضباط بخشی به بانکها بد ، فشار سنگین برای برقراری انضباط بانکی برای بانکهای پرریسک و بد، کاهش ریسک بانک های بد ، محدودیت بر رشد ترازنامه بانک های بد (منظور از بانک های بد یعنی بانکهای پرریسک)، کاهش تحمیل تسهیلات تکلیفی به سیستم بانکی و سالم سازی ترازنامه آنها جزو سیاست های انضباط بخشی نظام بانکی است که در دستور کار قرار دارد و هرچقدر سرعت بیشتری در اجرا داشته باشد ، می توان امیدوار به کاهش بیشتر رشد نقدینگی باشیم.
انتهای پیام/