به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس،عاشورا ازجمله مهمترین موضوعات مورد نظر هنرمندان در طول تاریخ بوده است و به هیچ عنوان نمیتوان تاثیر این واقعه را در تولید آثار هنری مسلمانان و حتی غیر مسلمانان کتمان کرد.
در طول تاریخ حماسه عاشورای حسینی در قاب و قامت هنر به دست و قلم هنرمندان در سبکهای مختلف هنری تولید شد و آثاری را ماندگار کرد که بینندگان آن به یاد واقعه عاشورا گریان شدند.
در ادوار گوناگون، برخی از این آثار توسط هنرمندان آن به موزه آستان قدس رضوی اهدا شده و در گنجینه های این موزه در معرض بازدید عموم قرار گرفته است.
ایام سوگواری سید و سالار شهیدان امام حسین(ع) بهانهای است تا با آثار هنری عاشواریی موجود در موزههای حرم مطهر رضوی بیشتر آشنا شویم.
روایت واقعه عاشورا بر پرده نقاشی قهوه خانهای
نقاشی قهوه خانه نوعی نقاشی روایی رنگ روغنی با مضمونهای رزمی، مذهبی و بزمی است که در دوران جنبش مشروطیت بر اساس سنتهای هنر مردمی و دینی و با اثرپذیری از نقاشی طبیعت گرایانه مرسوم آن زمان، به دست هنرمندان پدیدار شد.
نقاشی قهوهخانهای سالهای طولانی روایتگر حماسههای شاهنامه و واقعه کربلا بود و توانست بخش مهمی از اندیشه مردم عامه را تعالی بخشد.
تابلو نقاشی قهوه خانهای در حال نمایش در موزه قرآن و هدایای رهبری آستان قدس رضوی در ابعاد 2×7.5 م. متعلق به دوره قاجار از بزرگترین نقاشی قهوه خانهای موجود در موزه آستان قدس رضوی بوده و در قیاس با تابلوهای مشابه سایر موزهها نیز جزو بزرگترین نمونهها از نظر ابعاد به شمار میرود که روایتی مذهبی با مضمونی عاشورایی دارد.
در این اثر، واقعه عاشورا و قیام امام حسین (ع) به تصویر کشیده شده و درحاشیه اثر ترکیببند زیبای محتشم کاشانی به خط نستعلیق نوشته شده است:
باز این چه شورش است که در خلق عالم است
باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است...
در این اثر بخشهای مختلفی از حادثه عاشورا را روایت میکند که از سوی راست ابتدا رزم حضرت ابوالفضل(ع) در حالی که برای آوردن آب به طرف فرات حرکت میکند روایت شده و سپس شهادت حضرت قاسم و حضرت علی اکبر(ع) که امام بر بالای سر ایشان حاضر شدند و در وسط تابلو صحنه شهادت حضرت علی اصغر طفل شش ماهه امام حسین(ع) روایت شده و در ربع چهارم اثر نیز حمله سپاهیان به خیمه ها به تصویر کشیده شده است.
آنجا که قلم به نام حسین(ع) به حرکت درآمد
حدیث «ان الحسین مصباح الهدی و سفینه نجاه» یکی از آثار خوشنویسی موجود در موزه آستان قدس رضوی با موضوع حماسه عاشورا و هنردست استاد علی طه است که در سال 1997 میلادی خلق و در سال 1376 شمسی توسط این خوشنویس سوری اهدا شده است. تابلویی مزین به عبارت «سرها بریده بینی بیجرم و بیجنایت» اثر خوشنویسی دیگری با محوریت ماه محرم است که توسط علیرضا کدخدایی با تکنیک طلااندازی در ابعاد 113× 68 سانتیمتر کتابت شده و در آن یک مصرع از اشعار حافظ با قلم طلایی به خط نستعلیق روی مقوای مشکی نوشته شده است.
مصرع اول این بیت «در زلف چون کمندش ای دل مپیچ کانجا»، در تابلوی جداگانهای در کنار این تابلو نقش بسته که این دو تابلو از آثار اهدایی سال 1391 محسوب میشود.
اثر کشتی نجات نیز یکی دیگر از آثار ارزشمند گنجینه هنرهای تجسمی موزه آستان قدس رضوی است که استاد بدر السماء با الهامی آزاد از حدیث پیامبر مکرم اسلام(ص) با مضمون «ان الحسین مصباح الهدی و سفینة النجاة» آن را خلق کرده است.
خالق این اثر هنری تابلو را با تکنیک اکریلیک بدون اسید در ابعاد 50 در70 سانتی متر در سال 1373 خلق و در همین تاریخ نیز به مجموعه آستان قدس رضوی اهدا کرده است.
تابلوی معرق عصر عاشورا؛ تصویرگری غم غربت با تکههای چوب
اثر بی نظیر استاد فرشچیان، آنقدر بامفهوم و پرمحتواست که سایر هنرمندان را واداشته تا با اقتباس از اثر استاد، در قالب های دیگر به خلق اثری مرتبط با عاشورا بپردازند.
این اثر که توسط استاد فرشچیان به تصویر کشیده شده، روایت گر صحنه غمبار بازگشت مرکب بی سوار امام حسین(ع) به سوی خیمه ها و اهل حرم در عصر عاشورا است.
تابلو معرق عصر عاشورا که در موزه قرآن و هدایای رهبری آستان قدس رضوی در معرض بازدید قرار دارد، به عنوان اثری است که با اقتباس از تابلو عصر عاشورای استاد فرشچیان خلق شده است.
این اثر معرق به ابعاد 6 در 4 متر، متشکل از 101 هزار و 250 قطعه از 30 نوع چوب به رنگ طبیعی است و علاوه بر چوب، از صدف، مس، برنج و آلومینیوم نیز در ساخت آن استفاده شده است.
این اثر معرق، توسط استاد محمد توانا با همکاری جمعی از بسیجیان در سال 1381 خلق و در سال 1382، از طرف بسیج تهران به موزه آستان قدس رضوی هدیه شده است.
علاقهمندان میتوانند از گنجینههای موزه مرکزی رضوی همه روزه حتی روزهای تعطیل از 8 صبح الی 22 و از موزههای قرآن و نفایس، گنجینه هدایای مقام معظم رهبری(مدظله)، تالار آثار اهدایی استاد محمود فرشچیان، موزه فرش و مردم شناسی(حمام مهدی قلی بیک) آستان قدس رضوی از ساعت 8 الی 12:30 بازدید به عمل آورند.
انتهای پیام/282