خبرگزاری تسنیم ـ گروه بینالملل: سفارت، نمایندگی دائم یا موقت یک کشور در کشوری دیگر است، گاهی محل اقامت سفیر یا نمایندگان دولتهای خارجی هم داخل سفارت آن کشور قرار دارد.
«کنوانسیون وین درباره روابط دیپلماتیک»، مهمترین معاهده مربوط به حقوق دیپلماتیک است که با اعتقاد به اینکه یک قرارداد بینالمللی درباره روابط، مزایا و مصونیتهای نمایندگان سیاسی در بهبود مناسبات دوستانه بین کشورها ـ هرچند طرز و اساس حکومت و اصول اجتماعی آنها تفاوتهایی با یکدیگر داشته باشند ـ مؤثر خواهد بود، طراحی شده است.
با این حال و بهخلاف باور رایج، سفارت هر کشور قلمروی مستقل آن کشور نیست و بخشی از خاک آن محسوب نمیشود. بهنظر میرسد این باور اشتباه ریشه در مصونیتهای دیپلماتیک سختگیرانهای دارد که در قرارداد وین به آنها اشاره شده است، از آن جمله میتوان به این مورد اشاره کرد که «مأمورین کشور میزبان جز با کسب اجازه از مسئول سفارت حق ورود به این اماکن را نخواهند داشت.»
البته از سوی دیگر و طبق بند دیگر این کنوانسیون، کشورها حق سوءاستفاده از مصونیت حقوقی خود را ندارند.
بر همین اساس اسنادی که از سفارت آمریکا در تهران بهدست آمد، مبین سوءاستفاده آمریکا از مصونیت حقوقی خویش بود و بر این اساس دیگر نمیتوانست از این حق قانونی برخوردار باشد؛ چنانکه «فرانسیس آنتونی بویل»، استاد حقوق دانشگاه ایلینویز آمریکا هم که از لحاظ حقوقی این موضوع را بررسی کرده است، به اصل «دفاع مشروع پیشگیرانه» برای تبیین تسخیر سفارت آمریکا توسط مردم ایران استناد میکند.
طبق «کنوانسیون وین درباره روابط دیپلماتیک»، امنیت ارتباطات ملی کشورها، حقی غیرقابل نقض است و سفارتخانه حق نصب تجهیزات شنود را ندارد؛ اقدامی که با افشاگری دانشجویان پیرو خط امام، مشخص شد بهصورت وسیع توسط کارمندان سفارت آمریکا در تهران انجام میشده و از آنها برای رصد امواج ارتباطی در ایران نیز استفاده میشده است.
مهدی خانعلیزاده، پژوهشگر روابط بینالملل
+