به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، اختلاس یا بهمعنای عامتر آن فساد اقتصادی و مالی، نقض قوانین موجود برای تأمین منافع و سود شخصی است. اختلاس یکی از مهمترین چالشهای هر اقتصادی از جمله ایران از جنبه نقص حکمرانی و تشتت اجتماعی است. فساد اقتصادی اعتماد مردم به دولت و حاکمیت را خدشهدار میسازد و ثبات سیاسی و هنجارهای فرهنگی، ملی، اجتماعی را متزلزل میکند و با تخریب رقابت منصفانه در بازار کار و تخصیص ناکارآمد منابع مانع رشد اقتصادی میشود.
شاید در سالهای متمادی گذشته بهویژه دو دهه اخیر، نمونههایی از مفاسد اقتصادی و اختلاسهای بزرگ در ذهن مردم ایران رسوب کرده باشد، اما یکی از اختلاسهای بزرگ اخیر ماجرای فساد 3 هزار میلیارد تومانی در ابتدای دهه 90 شمسی بود که یکی از متهمین اصلی آن بهنام خاوری به کانادا فرار کرده است و البته با دیگر متهمان آن برخورد قانونی شده است و اموال مسروقه هم به بیتالمال برگشته است، ولی آیا بزرگترین اختلاس ایران همین فساد 3 هزار میلیاردی بود؟ و آیا خاوری تنها اختلاسگر فراری ایران است؟ در این گزارش به این میپردازیم که بزرگترین اختلاس در سیستم اداری و اقتصادی ایران توسط چهکسی و در کدام برهه تاریخ معاصر کشور رخ داده است.
صدماتی که دیکتاتورهای تاریخ ایران طی صدها سال به این کشور وارد کردند، شاید تا چندین دهه قابل جبران نباشد، از بین بردن سرمایه اجتماعی و فرهنگ کشور و همچنین آسیب جدی به باورهای مردم جامعه، تنها بخشی از اقدامات جبرانناپذیر پادشاهان دیکتاتور و خونریز ایران بود، اما آنچه تا امروز مغفول مانده، غارت بخش بزرگی از سرمایه مادی مردم ایران در زمان پادشاهی آخرین دیکتاتور است.
اموالی که خاندان پهلوی و وابستگان آنها از بیتالمال ملت ایران غارت کردند فهرستی بسیار طولانی است، علاوه بر اینکه سود حاصل از فروش نفت و همچنین طلا و جواهرات بسیاری را با خود به خارج از کشور برده و در بانکهای کشورهای غربی سرمایهگذاری کردهاند.
یعقوب توکلی مورخ و استاد دانشگاه در همین خصوص با اشاره به اینکه هرچه به قدرت رضاشاه افزوده میشد، بر اشتهای سیریناپذیری جمعآوری مال و ثروت او نیز افزوده میشد، و بهتجربه دریافت که برای ادامه حکومت خود نیاز به ثروت دارد و ازاینرو به خرید املاک متعدد از ثروتمندان روی آورد، گفت: «رضا پهلوی در همان ابتدای شب کودتا اولین ملک خود را که همان زمین مجلس شورای ملی است از سران قاجار در قبال آزادی یکی از سران آنها دریافت کرد. مشهور است که رضا شاه در دوران حکومت خود حدود 4400 آبادی را به نام خود سند زد و این حجم عظیم املاک سبب ایجاد اداره املاک و مستغلات شاهنشاهی شد و بعد از مدتی اداره این املاک به وزارت دربار واگذار شد.
در ماجرای فروش نفت نیز سود حاصله بهطور مستقیم به حساب شخصی رضا شاه در لندن واریز میشد و این مبلغ که بهصورت شمش طلا با کشتی در حال انتقال به آمریکا بوده، بهگفته انگلیسیها توسط آلمانها مورد اصابت قرار گرفته و در آب فرو رفته که قطعاً توسط انگلیسیها سرقت شده است.»
این تاریخنگار با اشاره به ابهامات برخی رسانهها مبنی بر اینکه محمدرضا شاه روز فرار از ایران تنها 35 میلیارد دلار از ایران خارج کرده است، بیان کرد: «نگاهی به برخی فعالیتهای افراد نزدیک به شاه بعد از سرنگونی رژیم سلطنتی نشان میدهد رقمها بیش از این مقدار است و هرکدام از نزدیکان و درباریان میلیاردها دلار از کشور خارج کردهاند که متأسفانه احصاء نشده است. سرقت اموال بیتالمال توسط پهلویها تنها به خاندان آنها ختم نمیشود و بسیاری از فرماندهان و نظامیان ردههای بالا هم دهها میلیارد تومان از کشور خارج کردهاند که هنوز در هیچ دادگاه و سازمان بینالمللی بهطور جدی به آن پرداخته نشده و هیچ شکایت قاطعی صورت نگرفته است و باید پیگیریهای لازم جهت بازگرداندن اموال مسروقه به کشور صورت گیرد.»
لازم به ذکر است، چندی قبل روزنامه فایننشال تایمز هم در گزارشی شاه مخلوع پهلوی را بزرگترین دزد و اختلاسگر تاریخ ایران دانسته بود. این روزنامه 5 تن از شخصیتهای حکومتی را نام برده است که نام شاه مخلوع نیز بین آنهاست، در آن مقطع موضوع مذکور در توییتر نیز بازنشر زیادی داشته است.
در این گزارش با بررسی داراییهای دیکتاتورهای مخلوع سراسر جهان، آمده است که محمدرضا شاه پهلوی 35 میلیارد دلار دارایی از ایران خارج کرده است، بهنظر میرسد این رقم متعلق به خروج مستقیم دارایی بهشکل ارز از کشور باشد و املاک و سهام خاندان پهلوی در خارج از کشور در آن محاسبه نشده است.
اردشیر زاهدی، وزیر امور خارجه ایران و آخرین سفیر ایران در ایالات متحده آمریکا در دورهٔ محمدرضا شاه پهلوی نیز نوشته است: «دادستان تهران در زمان شریف امامی، فهرست دقیقی از افرادی که پولهایی را که بهشکل ارز خارج کرده بودند، استخراج کرد، در میان این فهرست، شخص اعلیحضرت تا آن زمان 31 میلیارد دلار از کشور خارج کرده بود.»
اگر در یک محاسبه ساده 35 میلیارد دلار رقم دزدی اولیه را با قیمت دلار امروزی محاسبه کنیم، مبلغ هنگفتی میشود که با محاسبه 40 سال تورم و سودهای حاصل از آن سر به فلک میکشد. در صورتی که در یک براورد حداقلی رقم 35 میلیارد دلار را بهعنوان دارایی ارزی خارجشده از کشور توسط شاه مخلوع پهلوی قلمداد کنیم، میتوان ادعا کرد که هماکنون رقم آن اختلاس تاریخی بالغ بر 1400 هزار میلیارد تومان (معادل تقریبی بودجه دولت ایران در سال 1401) میباشد. بهنظر میرسد این حجم انبوه از ثروت غارتشده ایرانیان هماکنون در آن سوی آبها در اختیار افرادی قرار گرفته است که با وجود تازه بودن خاطرات بر باد رفتن داراییهای ملی، بار دیگر میدان را برای خودنمایی و فریب گسترده افکار عمومی فراهم دیدهاند.
انتهای پیام/+