کاهش موارد ابتلا به بیماری در نقاط سالک‌خیز استان اصفهان
مسئول گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان از کاهش موارد ابتلا به بیماری در نقاط سالک‌خیز در این استان خبرداد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، رضا فدایی در نشست خبری در ارتباط با بیماری سالک اظهار داشت: علت آنکه از بین تمام مشکلات حوزه سلامت بیماری سالک امروز مطرح شده است، اهمیت جنبه‌های اجتماعی، سیاسی و مسائل مهمی است که به دلیل این بیماری گریبان‌گیر جامعه میشود و این موضوع تنها به حوزه پزشکی و بهداشتی مربوط نمی‌شود.
وی با اشاره به اهمیت این بیماری عنوان کرد: چند بعدی بودن موضوع سالک و ارتباط آن با مسائل عمرانی، محیط‌زیست، منابع طبیعی و استراتژی‌های اقتصادی و جمعیتی سبب شده که این مسئله برای رسانه‌ها مطرح شود چراکه جنبه‌های اجتماعی این بیماری از جنبه‌های پزشکی آن بیشتر است.
مسئول گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان افزود: بیماری سالک مثل مشکلاتی همچون آلودگی هوا در سطح شهر ملموس نیست اما فقط شهر اصفهان از این حیث بررسی نمی‌شود بلکه مردم شهرستان‌های دیگر نیز حائز اهمیت‌اند و مسئله سالک در آنجا به طور جدی مطرح است.
وی تاکید کرد: نباید رسیدگی به مسئله سالک را تنها به زمان شیوع بیماری و درگیر شدن مردم منحصر کرد و در شرایط معمول و کاهش میزان بیماری نیز باید به آن پرداخت چراکه در هر سال این سوژه جدیدی است که مطرح میشود.
اصفهان دومین استان کشور از نظر ابتلا به بیماری سالک
فدایی با بیان اینکه سالک در اثر گزش پشه موسوم به پشه خاکی و نیز موش‌ها که مخزن انگل هستند منتقل میشود، گفت: در اثر گزش زخم ایجاد میشود که پس از بهبود جای آن باقی می‌ماند اما مرگ‌ومیر در اثر سالک در کشور وجود ندارد.
وی با اشاره به افت‌وخیز شیوع بیماری در سال‌های مختلف عنوان کرد: بیماری سالک به طور طبیعی در سال‌های مختلف نوسان دارد یعنی در یک سال خیز برداشته و در زمانی کاهش می‌یابد اما همه نقاط کشور در حد توان خود در حال مقابله با آن هستند.
مسئول گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان ادامه داد: انجام فعالیت‌ها برای جلوگیری از شیوع بیماری سالک منجر به کاهش تفاوت بین افت‌وخیزهای طبیعی در سال‌های مختلف میشود و با جلوگیری از ایجاد نوسانات چند برابری، از ایجاد اپیدمی نیز پیشگیری می‌کند.
وی با اشاره به جایگاه استان اصفهان از نظر ابتلا به بیماری در سطح کشور تصریح کرد: در سال گذشته استان فارس با بیش از چهار هزار و 500 بیمار در رتبه نخست کشور از نظر شیوع بیماری سالک قرار داشت و پس از آن استان اصفهان در جایگاه دوم بود؛ از نظر میزان بروز بیماری که به جمعیت نیز بستگی دارد، اصفهان در رتبه سوم کشور قرار داشته است.
فدایی اضافه کرد: علاوه‌بر تعداد بیماران، سالک از نظر جغرافیایی نیز در کشور در حال گسترش است و مناطق بیشتری در معرض درگیری به بیماری قرار دارند.
وی عنوان کرد: 18 استان کشور با 37 دانشگاه علوم پزشکی و 143 شهرستان و یک هزار و 960 کانون از نقاط سالک‌خیز هستند و در هرسال حدود 23 هزار مورد بیماری سالک در کشور ثبت میشود.
کاهش موارد ابتلا به بیماری در نقاط سالک‌خیز استان
مسئول گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان در ارتباط با وضعیت استان در این حوزه بیان کرد: در حوزه علوم پزشکی اصفهان (به جز کاشان و آران‌وبیدگل) در سال گذشته سه هزار و 113 و امسال تاکنون یک هزار و 78 بیمار سالک ثبت شده است؛ موارد تقریبا به یک سوم سال گذشته کاهش یافته است.
وی با اشاره به کانون‌های سالک‌خیز استان اظهار داشت: شهرستان‌هایی همچون برخوار، اردستان و نطنز از جمله نقاط گرفتار در زمینه سالک هستند و متاسفانه شهرستان‌های نائین و خور نیز در حال اضافه شدن به این آمار هستند.
فدایی افزود: همه کانون‌های بیماری سالک برای ما اهمیت دارند و کنترل بیماری در همه آنها باید صورت گیرد اما برخی نقاط مثل امامزاده آقا علی‌عباس نطنز، بوم‌گردی‌های شرق اصفهان و مناطق نظامی مثل پایگاه هشتم شکاری از اهمیت بیشتری برخوردارند.
وی از کاهش تعداد بیماران در سال 1401 نسبت به سال گذشته خبر داد و گفت: خوشبختانه تعداد بیماران در پایگاه هشتم شکاری و شهرستان‌های اصفهان، اردستان، برخوار، شاهین‌شهر، نائین، جرقویه، هرند، ورزنه، کوهپایه و نطنز کاهش یافته است؛ باید توجه داشت که به دلیل نوسان طبیعی بیماری ممکن است در سال آینده شاهد کاهش مجدد یا افزایش تعداد بیماران باشیم و باید برای کنترل بیماری تلاش کرد.
مبارزه با موش و پشه برای پیشگیری از افزایش سالک
مسئول گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای کنترل این بیماری عنوان کرد: از سال 1387 تاکنون برنامه‌ای برای کنترل بیماری سالک وجود دارد که حاصل برگزاری نشست‌های علمی با بزرگان و خبرگان این موضوع است و نشست‌هایی نیز در هر سال برای برنامه‌ریزی جهت مدیریت بیماری در سال بعد در دانشگاه تهران برگزار میشود.
وی افزود: روش‌ها هرساله مورد بازبینی قرار می‌گیرند و می‌توان گفت که جزئیات آنها در هر سال تغییر پیدا می‌کند.
فدایی در ارتباط با نقش درختان تاغ در افزایش ابتلا به سالک تصریح کرد: درختان تاغ برای جلوگیری از پیشروی بیابان‌ها کاشته میشود اما موش‌ها در اطراف تاغزارها لانه درست کرده و منجر به ایجاد مخزن آلودگی بیماری سالک میشود، از این رو مجاورت محل مسکونی با تاغزارها خطراتی به دنبال دارد.
وی با اشاره به اقدامات صورت گرفته برای کنترل موش‌ها بیان کرد: برای کنترل سالک، با موش به عنوان مخزن بیماری مبارزه میشود تا از مناطق مسکونی فاصله بگیرد؛ برای این کار با استفاده از سموم مجاز و مسدودسازی راه خانه موش تلاش میشود تا این جوندگان تا 500 متر از خانه‌های مردم دور شوند.
مسئول گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان ادامه داد: عملیات مبارزه با موش‌ها در 80 کانون سالک‌خیز استان انجام شده و در سطح 88 هزار هکتار از مساحت استان اقدام به طعمه‌گذاری شده است؛ در بازه‌ای شش تا هفت ماهه بیش از 13 هزار نفر در روز این عملیات را انجام می‌دادند.
وی با اشاره به فعالیت‌های انجام شده جهت از بین بردن حشره ناقل بیماری عنوان کرد: مبارزه با ناقل هم مهم است چراکه اگر پشه‌ای وجود نداشته باشد انسانی هم آلوده نمی‌شود؛ در بخشی از اقدامات نیز با استفاده از دستگاه‌های سم‌پاش و مه‌پاش در نقاط تعیین شده از راه‌های علمی، کشتن حشرات با استفاده از سموم صورت می‌گیرد.
فدایی افزود: نخاله‌های ساختمانی، زباله‌ها و کودهای حیوانی با تجمع حشرات منجر به ایجاد آلودگی می‌شوند، علاوه‌بر آن خانه‌های متروکه به ویژه در شهرستان‌های اردستان و نطنز که مالک دارند و کسی حق تصرف به آن را ندارد می‌تواند از مخازن آلودگی باشد که تحت انجام عملیات سم‌پاشی و مه‌پاشی قرار می‌گیرند.
وی با اشاره به آثار محیط‌زیستی استفاده از سموم شیمیایی تصریح کرد: برای کاهش استفاده از سموم شیمیایی با صاحب نظران تبادل نظری داشتیم و آنها پیشنهاد کردند که با استفاده از شکر قهوه‌ای و اسیداوریک محلول چسبنده‌ای ساخته و با استفاده از آن حشرات را به دام بیندازیم؛ این اقدام تحت عنوان "شوگر بیت" در نقاط منتخب کمیته علمی انجام میشود.
مسئول گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان تاکید کرد: در حال حاضر توان بشر برای مقابله با بیماری سالک در همین حد است و این امور برای محدود کردن بیماری لازم است.
آزمایش واکسن سالک در فارس و اصفهان
وی با اشاره به فرآیند تولید واکسن سالک در کشور گفت: در عین حال کار برای تولید واکسن سالک نیز انجام میشود و در اسفندماه 1397 این واکسن در دو استان اصفهان و فارس آزموده شد؛ پس از چهار سال پیگیری وزارت بهداشت به این نتیجه رسید که تزریق بیماری می‌تواند 70 درصد موثر باشد.
فدایی تاکید کرد: هنوز نمی‌توان به طور قطع از ساخت واکسن خبر داد و فرآیندهای مربوط به آن درحال بررسی است اما تلاش برای تولید آن ادامه دارد؛ هیچ واکسنی کارایی 100 درصد ندارد و همچنین ساخت واکسن برای انگل‌ها نیز دشوار است.
وی در ارتباط با اقدامات دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در این راستا بیان کرد: واکسن فعلی حاصل تلاش استاد دانشور از اساتید دانشگاه علوم پزشکی کرمان است اما اساتیدی از دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز به دنبال تولید واکسن از روش‌هایی دیگر هستند که این فرآیندی طولانی است.
مسئول گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان با وجود تمام این اقدامات بازهم برخی به بیماری مبتلا می‌شوند و باید تحت درمان قرار بگیرند، گفت: هرچه زخم سالک زودتر تشخیص داده شود، فرآیند درمانی بهتری داشته و جای آن کمتر می‌ماند؛ در 28 نقطه استان نمونه‌گیری از افراد مشکوک به سالک توسط افراد آموزش‌دیده انجام میشود.
وی افزود: درمان رایگان به وسیله تزریق آمپولی ویژه در زخم یا پای مریض انجام میشود؛ این تنها درمان پذیرفته شده برای سالک در جهان است که بسیار دردناک است، از این رو به دنبال جایگزینی روش‌های دیگری هستیم که برخی از آنها در حال نتیجه‌دهی است.
ادامه داد: منجمد کردن برخی زخم‌ها نیز روش دیگری است که برای درمان بعضی افراد به کار گرفته میشود؛ پمادهایی نیز که توسط برخی شرکت‌های دانش‌بنیان تولید شده است می‌تواند به درمان زخم‌های کوچک کمک کند.
مشارکت دستگاه‌های دیگر در کنترل سالک الزامی است
وی با اشاره به اعتبارات لازم برای انجام اقدامات درمانی و پیشگیرانه اظهار داشت: این اقدامات نیازمند اعتبارات ویژه‌ای است که وزارت بهداشت قادر به تامین بخش کمی از آن است و عمده اعتبارات مورد نیاز از محل بند م ماده 28 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت که ناظر به کنترل بحران‌ها است تامین میشود.
مسئول گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان اضافه کرد: در این راستا باید از مدیریت بحران استانداری اصفهان و بسیج سازندگی استان که در تامین منابع مالی و نیروی انسانی همکاری داشتند، تشکر کنیم.
وی با تاکید بر همکاری دستگاه‌های دیگر در راستای کنترل بیماری سالک بیان کرد: برای کنترل بیماری سالک تاکید ویژه‌ای بر همکاری‌های بین‌بخشی به خصوص در حوزه بهسازی محیط و جذب منابع وجود دارد؛ اگر شرایط زیست‌محیطی که منجر به ایجاد مخزن میشود کنترل و بهسازی نشود تمام اقدامات در راستای پیشگیری و درمان بی‌نتیجه خواهد بود.
فدایی افزود: انتظارات بسیاری در این حوزه از سایر دستگاه‌های اجرایی استان با در نظر گرفتن ملاحظات کاری آنها وجود دارد و بارها این مسائل از طریق استانداری اعلام شده است.
وی با انتقاد از انجام برخی امور در سطح شهرها به ویژه نقاط سالک‌خیز عنوان کرد: بارها حمل کود و خاک از محلی آلوده که دارای موش و حشرات است به نقاطی دیگر منجر به انتقال مخزن آلودگی به مناطق دیگر شده که باعث ایجاد کانون سالک دائم یا موقتی میشود.
مسئول گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان ادامه داد: خواسته ما از شهرداری‌ها، بخشداری‌ها و دهیاری‌ها این است که هنگام جابه‌جایی کود و خاک مشورت‌های لازم را با شبکه بهداشت و درمان داشته باشند تا منجر به گسترده شدن آلودگی نگردد.
وی تاکید کرد: نخاله‌های ساختمانی و زباله‌های هر شهر باید در محلی دور از مناطق مسکونی جمع‌آوری و روی آنها پوشانده شود تا به کانون انتقال آلودگی تبدیل نشوند.
فدایی با بیان اینکه مدیریت شهری و روستایی در این زمینه نقش مهمی دارند، گفت: در برخی شهرها مدیریت شهری همکاری لازم را در این خصوص داشته‌اند اما این مشکل در برخی دیگر از شهرستان‌ها هنوز حل نشده است؛ برخی شهرهای نوپا نیز بیان می‌کنند که منابع انجام چنین اقداماتی را ندارند درحالی که دورکردن زباله‌ها و نخاله‌های ساختمانی از محل زندگی یکی از اصول شهری است.
وی تصریح کرد: ما باید باور داشته باشیم که محیط‌زیست بر سلامت ما تاثیرگذار است اما برای برخی هنوز این باور وجود ندارد.
مسئول گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان با بیان اینکه مناطق مسکونی باید هزار متر از تاغزارها فاصله داشته باشند، عنوان کرد: این مطلب در زمان استانداران مختلف اصفهان بیان شده اما ساخت‌وساز‌ها در حال پیشروی به سمت تاغزارها هستند؛ بسیاری از این پروژه‌های مسکونی اکنون فاقد سکنه هستند اما وقتی مردم در آنجا بیایند، مشکلاتی به وجود خواهد آمد.
وی افزود: پیشروی پروژه‌های مسکونی به حدی است که در برخی از آنها تاغ در حیاط منازل قرار گرفته و این منجر به شیوع بیماری سالک میشود.
فدایی اظهار داشت: این مسائل به صورت مکتوب به دستگاه‌های مربوطه اعلام میشود و در مواردی نیز مشورت‌های لازم با شبکه بهداشت و درمان صورت می‌گیرد اما به نظر می‌رسد که تعداد پروژه‌های درحال اجرا از آنچه پیرامون آنها مشورت میشود، بیشتر است.
وی با تاکید بر انجام اقدامات بهسازی محیط در محدوده مناطق مسکونی تازه‌ساز بیان کرد: باید توجه داشت که نمی‌توان از اجرای تمام پروژه‌های مسکونی نیز به دلیل شیوع سالک جلوگیری کرد اما اقدامات لازم جهت جلوگیری از خطر شیوع سالک از جمله آسفالت کردن اطراف این پروژه‌ها باید انجام شود.
مسئول گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان با اشاره به نقش دامداری‌های محلی در افزایش بیماری عنوان کرد: دامداری‌های غیرصنعتی که خود محل جذب حشرات هستند باید به مروز از مناطق مسکونی فاصله بگیرند، این نیازمند اجرای یک برنامه طولانی‌مدت با همکاری جهاد کشاورزی و دامداری است چراکه باهم زیستن انسان و حیوان مسائلی به دنبال خواهد داشت.
همکاری مردم رکن اصلی مدیریت بیماری است
وی با بیان اینکه نقش خود مردم نیز در کنترل سالک مهم است، گفت: نمی‌توان انتظار داشت که دولت بیاید و سالک را از بین ببرد بلکه همکاری مردم نیز لازم است و آموزش آنها در حوزه سالک رکن مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
فدایی افزود: هیچ مشکل بهداشتی بدون مشارکت صاحبان آن حل نمی‌شود و افراد دچار به یک بیماری نمی‌توانند منتظر اقدامات دولت برای از بین رفتن آن بشوند.
وی تصریح کرد: توصیه ما به مردم در مناطق سالک‌خیز این است که با داشتن لباس آستین‌بلند در تابستان و پاییز از گزش پشه جلوگیری کنند، در صورت امکان پنجره‌ها را با توری مناسب بپوشانند و از مواد دافع حشرات استفاده کنند؛ درصورت ایجاد جوشی که بیش از 14 روز ماندگاری دارد باید به مراکز درمانی مراجعه شود مسئول گروه مبارزه با بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان ادامه داد: آموزش انتخاب توری مناسب و چگونگی نصب آن به مردم در مناطق سالک‌خیز داده شده اما ما نمی‌توانیم چنین اقلامی را برای همه این افراد تهیه کنیم.
وی با اشاره به اقدامات ویژه در مناطق پرخطر از نظر بیماری عنوان کرد: بیماریابی فعال نیز با حضور کارشناسان بهداشت در درب منازل در نقاط پرشیوع انجام میشود.
فدایی خاطرنشان کرد: هنوز سطح اطلاعات، باورها و اقدامات مردم در مناطق سالک‌خیز با سطح مطلوب فاصله دارد و از نظر آموزشی نقص‌هایی وجود دارد؛ باید توجه داشت که عدم مشارکت مردم در کنترل بیماری‌هایی همچون سالک، اقدامات انجام‌گرفته را بی‌نتیجه خواهد کرد.
همچنین پژمان عقدک نیز در این نشست اظهار داشت: مدت‌ها اصفهان به عنوان پایتخت سالک معرفی می‌شد که این موضوع با توجه به گستردگی بیماری بی‌دلیل نبوده است؛ اما اکنون گروه مبارزه با این بیماری در استان از خبره‌ترین افراد کشور هستند که نکته‌ای مثبت برای اصفهان محسوب میشود.
وی افزود: حساسیت‌های خوبی پیرامون این موضوع در مسئولین استان ایجاد شده و حمایت‌های مالی و انسانی در این زمینه صورت می‌گیرد اما باید توجه داشت که امر سلامت فقط منحصر به متولیان آن نیست بلکه دستگاه‌های دیگر هم در آن نقش بسیاری دارند؛ تبعات برخی اقدامات سازمان‌ها به نظام سلامت و مردم برمی‌گردد.
سخنگوی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با تاکید بر همکاری مردم در پیشگیری از بیماری عنوان کرد: مردم باید سواد خود را در این زمینه بالا ببرند تا با اصول خودمراقبتی از ابتلا به بیماری جلوگیری کنند و این نکته بسیار مهمی است که وظیفه ذاتی شبکه بهداشت و سلامت و رسانه‌ها است.
انتهای پیام/174/ن
