اول بار است که در سال آغازین دور نخستین یک دولت، اقتصاد ایران چنین تورمی در قیمتها و چنان افزایشی در نرخ برابری ریال به ارزهای خارجی را تجربه میکند. در پیآمد این تجربۀ بدشگون، و با به صدا درآمدن بانگ گوشخراش ناقوس ارقام مضاعف تورم، سیاستگذار بهدرستی به تکاپو درآمده است تا این پدیدۀ شوم و بدنهاد، و این بیماری مزمن و ریشهدار طی سالیان متمادی را علاجی عاجل و مؤثر بیابد.
مداوای این پدیدار یأجوج و مأجوج، که از ماهیتشناسی، تا دلایل، تا سازوکارهای اثرپذیری، تا حلقات اثرگذاری، و تا نسخ درمان آن، بین فحول نحل گوناگون اقتصادی جهان و ایران محل اختلاف است، و در ساحتی که هر دانشگاهی و پژوهشگاهی و اندیشکدهای و مرکز تحقیقاتی ساز خود را در این فقره کوک میکند، و در شرایطی که سنجۀ روشنی برای حجیّت گزینش و مطاوعت و پیروی از یکی از بین این همه وجود ندارد، انصافاً کاری دشوار و مغلق و طاقتسوز است؛ از این بابت باید به دولتمردان و حکمرانان خداقوت گفت.
پیرامون این مفهوم پرمناقشه و حیرتافزا، پرسشهای گوناگونی اذهان متخصصان را به خود مشغول کرده است، ازجمله اینکه؛
ماهیت تورم چیست؟
چه ابعاد و مراحلی دارد؟
چه مؤلفههایی و با چه سازوکارهایی در پیدایش و تکوین و تطور آن مؤثر است؟
چه محرکهایی موجب بقا و ثبات آن در اقتصاد میشود؟
چه شرایطی آن را اثرگذارتر و مخربتر میکند؟
آیا «رشد نقدینگی منهای رشد تولید» چنان که مشهور است، موتور موجد تورم است؟
اگر خیر، چرا بستگی درازمدت بین رشد نقدینگی و تورم وجود دارد؟
و اگر بله، چرا برخی اقتصاددانان بزرگ این نگاه را یک نگاه سنتی و منسوخ میدانند؟
آیا تورم ناشی از فشار هزینه واقعیت دارد، یا توهم و نگاهی به معلول، همراه با نادیده انگاشتن دلالت اصلی (مثلاً رشد نقدینگی) است؟
آیا رشد قیمت حاملهای اساسی انرژی تورمزاست یا همزمانی همیشگی افزایش قیمت بنزین و نفت و مانند آنها با تورم با دلایل دیگری اتفاق میافتد؟
شرایط تورم دنیا چگونه است؟
چرا نرخ تورمهای دنیا عموماً پایین است؟
جایگاه ایران میان تورمهای دنیا کجاست؟
چرا اقتصاد ایران میان نوادر اقتصادهایی جای میگیرد که در کنترل این آسیب شوم و بدسرشت ناتوان بوده، و به این جایگاه و رده درغلتیدهاند؟
روند و تاریخچه و سیر تورم در ایران چگونه بوده است؟
ساختار تورم ایران و دنیا چه تفاوتهایی دارد؟
دلایل تامۀ تورم در ایران کدام است؟
مسیر اصلاحات تورمی در دنیا و ایران چگونه است و چه تفاوتهایی دارد؟
گروه اندیشۀ اقتصاد خبرگزاری تسنیم، در پروندۀ «پدیدارشناسی تورم» تلاش خواهد کرد مسئلۀ مشوه تورم ایران را از زوایای گوناگون مورد بررسی و مداقّه قرار دهد، و پاسخی درخور برای برخی پرسشهای این عرصه ارائه کند. تلاش خواهد شد در ارائۀ تحلیلها و سرند روایتها نهایت انصاف مراعات شود، و البته طبعاً داعیۀ جامعیت و کمال، با التفات به بضاعت مزجاتِ راقمان این سطور، ادعایی گزاف و غلوآلود است، اما فارغ از این، تردیدی نیست که اهتمام عالمانه برای ارتقاء دانش این سرزمین فرهمند و سرافراز، ارجمند، و انشاءالله مأجور است.
انتهای پیام/+