خبرگزاری تسنیم-یاسر شیخی یگانه
امروز 23 فروردین 1401 مصادف است با شهادت امام علی(ع)، مردی که برای مردمانِ تمامِ دورانها اسوهی اخلاق و مردانگی است. بسیاری از اهالی موسیقی برای عرض ارادت به امام علی(ع) آثاری را در مدح او ساختهاند تا ارادت و شیفتگی خود را به امام اول شیعیان نشان دهند. در این میان اما برخی از این آثار ماندگار شده و حتی پس از گذشت سالهای زیادی از تولید و انتشار آنها، هنوز در خاطرهها باقی هستند.
در این مطلب نگاهی داریم به برخی از مهمترین آثاری که در وصف امام علی(ع) اجرا و منتشر شده است.
تیتراژی که رد پای مراغهای، فخرالدینی و تعریف در آن دیده میشود
شاید معروفترین و شناختهشده ترین اثر موسیقایی با موضوع امام علی(ع) در کشور ما، موسیقی سریال امام علی(ع) باشد. همان آهنگِ معروف که برای همیشه در ذهن ایرانیان باقی خواهد ماند. همنشنیِ موسیقی ناب با سریالی خوش ساخت و ماندگار، موجب شده که تیتراژ این سریال برای همیشه در ذهنِ مردم ایران ماندگار شود.
آهنگساز این اثر فرهاد فخرالدینی است. فخرالدینی برای ساخت تیتراژ سریال امام علی(ع) به سراغ یکی از نغمههای اصیل و قدیمی موسیقی ایران زمین، ساختهی عبدالقادر مراغهای رفته است.
در واقع موسیقی سریال امام علی(ع) ساخته فرهاد فخرالدینی و بر گرفته از یکی از آثار عبدالقادر مراغهای است.
عبدالقادر غیبی مراغی مشهور به عبدالقادر مراغهای شاعر، موسیقیدان، نوازنده و هنرمند ایرانی قرن نهم هجری بود. لقب او معلم ثانی در موسیقی است. وی علاوه بر اینکه نوازنده چیره دست عود بود در خوشنویسی و شعر و نقاشی هم تبحر داشت و حافظ قرآن بود.
در اروپا برای نخستین بار دانشمند آلمانی گیزهوتر 1850 – 1773 از عبدالقادر به عنوان نظریهپرداز موسیقی نام بردهاست.
آوازِ تیتراژِ سریال امام علی(ع) را صدیق تعریف خوانده است. تعریف خوانندهای است که آثار جاودانی در موسیقی ایران دارد.
کل صبحا و کل اشراقی
تبکی عینی به دمع مشتاقی
قد لسعت حیه الهوی کبدی
فلا طبیب لها و لا راقی
الا الحبیب الذی شفقت به
فعنده رویتی و تریاقی
زد مار هوی بر جگر غمناکم
سودی نکند فسونگر چالاکم
آن یار که عاشق جمالش شده ام
هم نزد وی است رقیه و تریاکم
علی ای همای رحمت به روایت محمد اصفهانی
یکی دیگر از آثار بهیاد ماندنی در وصف امام علی(ع)، اثری است با نامِ «علی ای همای رحمت» که آوازش را محمد اصفهانی خوانده است. شعر این قطعه هم برای همگان آشنا و از سرودههای شهریار است. آهنگ و تنظیم این اثر بر عهده شهریار فریوسفی بوده است.
اصفهانی از جمله خوانندگان گزیده کار است که در میانِ آثاری که خوانده؛ چندین اثرِ ماندگار به چشم میخورد. یکی از آثار ماندگارِ این خوانندهی دکتر، «علی ای همای رحمت» است.
چاوشی و عشق به حضرت علی(ع)
محسن چاوشی خواننده خاص موسیقی ایران؛ یکی از ارادتمندانِ پروپاقرصِ حضرت علی(ع) است. او در کارنامه کاری خود آثار بسیاری را برای حضرت علی خوانده است.
با این حال در اینجا به آهنگ «قراضه چین» از محسن چاوشی اشاره میکنیم. چاوشی در این اثر باز هم به سراغ یکی از غزلیات مولانا در کتابِ «غزلیات شمس تبریزی» رفته است. بخشهایی از این قطعه به صورت آوازی اجرا میشود که آواز آن را سینا سرلک با شعری از حافظ خوانده است.
آهنگساز و تنظیمکننده قطعه «قراضه چین» محسن چاووشی است.
ای عاشقان ای عاشقان آن کس که بیند روی او
شوریده گردد عقل او آشفته گردد خوی او
معشوق را جویان شود دکان او ویران شود
بر رو و سر پویان شود چون آب اندر جوی او
شاهان همه مسکین او خوبان قراضه چین او
شیران زده دم بر زمین پیش سگان کوی او
این عشق شد مهمان من زخمی بزد بر جان من
صد رحمت و صد آفرین بر دست و بر بازوی او
دلا بسوز که سوز تو کارها بکند – نیاز نیم شبی دفع صد بلا بکند
شاهان همه مسکین او خوبان قراضه چین او
شیران زده دم بر زمین پیش سگان کوی او
این عشق شد مهمان من زخمی بزد بر جان من
صد رحمت و صد آفرین بر دست و بر بازوی او
جلوه گاه رخ او دیده من تنها نیست – ماه و خورشید همین آینه می گردانند
قدسیان آسمان با صدای عصار و اصفهانی
یکی از ماندگارترین آثارِ علیرضا عصار آهنگی است با نامِ «قدسیان آسمان». این آهنگ یکی از قطعههای آلبومِ «کوچ عاشقانه» است. علیرضا عصار در خواندن این قطعه تنها نیست و محمد اصفهانی هم در کنار او بخشهایی از این اثر را میخواند.
ای کاروان! ای کاروان!
من دزد شبرو نیستم
من پهلوان عالمم
من تیغ رویارو زنم
بر قدسیان آسمان
من هر شبی یاهو زنم
گر صوفی از لا دم زند
من دم ز الاهو زنم
باز هوایی نیستم
فاتیهوی جان آورم
عنقای قاف غربتم
کی بانگ بر تیهو زنم؟
خاقان اردودار اگر
از جان مگردد ایل من
صاحبقران عالمم
بر ایل و بر اردو زنم
خیز ای توانگر پیش من
بنشین به زانوی ادب
من پادشاه کشورم
کی پیش تو زانو زنم؟
مجید اخشابی و آهنگ بهترین حرف
یکی دیگر از آثار شنیدنی در وصف امام علی(ع)، اثری از مجید اخشابی است. این آهنگ «بهترین حرف» نام دارد و خواننده و آهنگسازش مجید اخشابی است و ترانه آن را زندهیاد اسحاق انور سروده است.
حسرته گل بویه عطر جانمازت یا علی آسمانها ابری رازو نیازت یا علی
خانه زاد کعبه ای و با خدا هم خانه ای تو عیار بندگی رو بهترین پیمونه ای
شاه مردان یا علی شیر یزدان یا علی اعتبار گردشه این چرخه گردان یا علی
شاه مردان یا علی شیر یزدان یا علی
اعتبار گردش این چرخ گردان یا علی
شرط اول پیش رویه توبه کاران یا علی حرفه آخر در گلویه سربدارن یا علی
دفتر معنی به نام نامیه تو بسته شد بهترین حرف تمام روزگاران یا علی یا علی
فاتح دروازه های بسته ی دنیا تویی معبد آزادگی را والی و مولا تویی
حسرت گل بوی عطر جانمازت یا علی آسمانها ابری رازو نیازت یا علی
خانه زاد کعبه ای و با خدا هم خانه ای تو عیار بندگی رو بهترین پیمونه ای
شاه مردان یا علی شیر یزدان یا علی اعتبار گردشه این چرخه گردان یا علی
شاه مردان یا علی شیر یزدان یا علی
اعتبار گردش این چرخ گردان یا علی
انتهای پیام/