آموزش و پرورش و شهرداری در استان مرکزی پای کار ترویج نشاط اجتماعی نیستند
سرپرست معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان مرکزی با بیان اینکه ترویج نشاط اجتماعی برنامه مدونی ندارد، گفت: در بخش اقدامات فرهنگی ایجاد و ترویج نشاط اجتماعی، تصور میکردیم آموزش و پرورش و شهرداری پای کار باشند اما تاکنون اتفاقی رخ نداده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، براساس برآوردهای اجتماعی موجود در استان مرکزی نزاع و خشونت از یکسو و مسئله اعتیاد و عوارض اجتماعی و فرهنگی آن از سوی دیگر به آسیبی جدی در استان مرکزی بدل شده به طوری که بارها در جلسات متعدد مسئولان قضایی و انتظامی و دستگاه های مرتبط با آسیبهای اجتماعی از جمله بهزیستی به این مسائل اشاره کردهاند.
بنابراین میطلبد در وهله نخست زمینهای برای کاهش فشارها و استرس که منجر به بروز جرایمی همچون نزاع و خشونت میشود گام برداشت که توسعه فضاهای تفرجگاهی، توسعه نشاط اجتماعی و برنامههای مناسب در راستای غنیسازی اوقات فراغت از جمله این راهبردهای پیشگیرانه است چراکه تعلل یا غفلت از هریک از این بخش ها زمینهساز بروز آسیبی خواهد شد.
البته در حوزه اعتیاد نیاز است راهبردی به کار گرفته شود تا ضمن جلوگیری از درگیری افراد به مسئله خانمانسوز اعتیاد، بستری برای بازگشت افراد معتاد به جامعه و زندگی فراهم آید.
در این بین مسئله کمپهای ترک اعتیاد به ویژه کمپ ماده 16 به عنوان یک مسئله مهم استان مرکزی طی سالهای اخیر مطرح بوده که نیاز است تا مسئولان درخصوص این موضوع همت جدی داشته باشند.
مصاحبه تفصیلی با "محسن خیرمند" معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل استان مرکزی بستری فراهم کرد تا موضوعات مختلفی از جمله مسئله تفرجگاهها و پارکها، موضوع اوقات فراغت، بحث نشاط اجتماعی و مسائل مربوط به اعتیاد و کمپ ماده 16 را به بحث بگذارند که مشروح آن در زیر می آید:
تسنیم: یکی از گلایههای اساسی مردم در این سالها مسئله ساماندهی تفرجگاهها و مراکز تفریحی در شهر اراک است، هر چند مسئولین شهری در این زمینه وعدههایی دادهاند اما تاکنون هیچ یک عملی نشدهاند؛ این مسئله از دَرّه گردو تا مبحث توسعه پارکها را در بر میگیرد. با توجه به اینکه به تعطیلات تابستان هم نزدیک میشویم و خانوادهها هم در این ایام، اغلب ساعاتی از روز را در پارکها به سر میبرند، تحلیل شما از این وضعیت چیست؟
روی بحث پارکها و تفرجگاهها از سال گذشته، یعنی دقیقاً روز پنجم فروردین ماه سال 1401 ما با کمک اعضای گروههای مردمی در شهر اراک، کاری را آغاز کردیم که بر اساس آن 32 پارک بزرگ شهر اراک شناسایی و از چند بعد مورد بررسی و توجه قرار گرفت، این 32 پارک، از بعد کالبد، وضعیت فیزیکی، امکانات و رفاهیات، حضور و میزان توجه فرهنگی که میشود در آن پارک داشت، کانونی بودن، قشربندی جامعهای که آن پارک میتواند پذیرا باشد و نهایتاً وضعیت امکانات و زیرساختهایی که شهرداری برای آنها در نظر گرفته است، مورد بررسی توسط تیمهای کارشناسی قرار گرفت.
پس از مشخص شدن نتایج این بررسی سلسله جلساتی با نهادهای متولی از جمله شهرداری برگزار شد، شهرداری که به عنوان متولی حوزه کالبد پارکها بود را دعوت کردیم و مسائل و مشکلات پارکهای مدنظر به ایشان ابلاغ شد بتواند مشکلات این پارکها را حل کند. خوشبختانه با همکاری شهرداری، به جرأت میتوانم اعلام کنم که تمام مشکلات حوزه فیزیک این 32 پارک شامل روشنایی، آبخوری، سرویس بهداشتی و موضوعات مربوط به بهسازی برای معلولین و جانبازان عزیز، در پاییز سال گذشته حل شد.
پس از آن وارد فاز دوم طرح خود در خصوص بهسازی پارکهای شهر اراک شدیم، در این مرحله هدف این بود که بتوانیم از ظرفیت پارکها که مورد توجه مردم هم هستند، به عنوان محل انجام برنامهها و فعالیت فرهنگی، استفاده کنیم، قاعدتاً زمانی که تمام اعضای یک خانواده در کنار هم در پارک حضور دارند، زمان مناسبی است که بتوانیم فعالیتهای فرهنگی مختص تمام اعضای خانواده در حین تفریح و استراحت را به آنها ارائه دهیم.
طی دو جلسه از دستگاههای فرهنگی نظیر سازمان تبلیغات اسلامی و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی که می توانستند در این حوزه مداخلاتی داشته باشند و فعالیت کنند دعوت کردیم و مطالبات خود را به نمایندگان این دستگاهها اعلام کرم، از آنها خواستیم در برنامهریزیهای فرهنگی خود در حوزه پارکها ورود پیدا کنند و حتی اگر شده یک پارک را پوشش دهند چون پارکهای هدف، هر کدام جزو پارکهای بزرگ و کانونی شهر اراک هستند، این اقدام میتوانست تا حد زیادی در ارتقاء برنامه کیفی حوزه فرهنگ شهر موثر باشد.
تسنیم: آیا با توجه به این پیگیریها و اعلام مشکلات اقدام موثری اتفاق افتاده است؟ اگر جواب منفی است چه راهکاری در پیش گرفتید؟
متأسفانه بنا به دلایل و توجیهاتی که خیلی هم پسندیده و منطقی نیست، این مهم اتفاق نیفتاد، به همین منظور دوباره سراغ مجموعه گروههای مردمی رفتیم و بر اساس برنامههای تعریف شده درصدد استفاده از ظرفیت فرهنگی و امکانات این مجموعهها و همچنین سرانههای فرهنگی که میشود از آنها بهره برد هستیم، امیدواریم با همکاری حوزه هنری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی بتوانیم در این بخش به نتایج قابل قبول و مطلوبی برسیم.
البته به نظر می رسد، در برخی نقاط مثل دَرّه گردو ما مشکلات ساختاری بزرگی داریم، در جلساتی هم که برگزار می شود، عمده صحبت دستگاههای متولی پیرامون مباحث عمرانی این منطقه است، فرضاً مطرح میکنند، "ما در خصوص مسائل عمرانی در دره گردو این مشکلات را داشتیم و این پیشرفتها اکنون به دست آمده است"، اما به نظر ما در خصوص دَرّه گردو کار فرهنگی باید اهم قرار گیرد، تقویت بُعد فرهنگی تفرجگاه گردو تاکنون مورد توجه نهادهای مسئول واقع نشده است، در حالی که تمام دستگاههای فرهنگی که در استان کار میکنند، باید نحوه گذران اوقات فراغت این جمعیتی که هم اکنون از فضای دره گردو برای پیادهروی، چه در روزهای تعطیل چه در روزهای غیرتعطیل استفاده میکنند را مورد توجه قرار دهند، چون موضوع غنیسازی اوقات فراغت بازدیدکنندگان دَرّه گردو نکته حائز اهمیتی است که متأسفانه تاکنون مغفول واقع شده است.
رتبه بالای استان مرکزی در وقوع جرایم با موضوع خشونت
تسنیم: نشاط اجتماعی مقوله مهمی در جامعه است که قطعاً روی مسئله امید به زندگی هم اثر بسزایی دارد. از طرفی روند پدیدههایی مثل دعوا و نزاع هم روی این موضوع اثر میگذارد، تحلیل شما در خصوص وضعیت نشاط در شهر اراک چیست؟ آیا فکر میکنید دستگاههای استان در این زمینه موفق بودهاند؟ چه بایدها و نبایدهایی در این خصوص باید مورد توجه قرار گیرد؟
نشاط علاوه بر اینکه بر امید به زندگی اثر دارد، روی اعتماد و سرمایه اجتماعی هم اثرگذار است، پس مقوله مهمی است، در این زمینه در حوزه دستگاههای اجرایی استان، 2 کار عمده باید اتفاق بیفتاد، حالا یا اتفاق افتاده یا درباره آن باید حرف بزنیم. یک بخش موضوع جرایم گزارش شده است که طبق بررسی عمدتاً این جرایم در دامنه خشونتها حادث میشوند، ما در کشور جزو استانهایی هستیم که از حیث جرائم با موضوع خشونت، آمار بالایی داریم، جرایم خشن از توهین شروع میشود و تا افترا، ضرب و جرح عمدی و تخریب را در بر میگیرد و همه مشمول عنوان خشونت میشوند.
سال 1397، برنامه جامع کنترل و کاهش خشونت در استان با مسئولیت دادگستری کل، به تمام دستگاه های اجرایی استان ابلاغ و از آن زمان تاکنون، مستمراً برنامههایی در این حوزه در دست انجام است. بر اساس گزارشهای رسیده، امسال خوشبختانه پروندههای ورودی به دستگاه قضا با موضوع جرایم خشن روند کاهش داشته است و این نشاندهنده اثرگذاری برنامهها و نهایتاً اتفاقات خوب و مثبتی است که در این حوزه رخ داده است.
علاوه بر این برنامه جامع، در سال 1399 درصدد بر آمدیم از ابزار هنر در راستای کنترل و کاهش خشونت استفاده کنیم، به همین منظور برای نخستین بار جشنواره فیلم کوتاهی تحت عنوان جشنواره شراره در شمعدانی، در سطح کشوری برگزار کردیم و اتفاقاً با استقبال خوب علاقمندان همراه بود، برنامهریزیهای لازم انجام شده است که امسال، دومین دوره این جشنواره کشوری را برگزار کنیم.قطعا اکتفا کردن به این حد از برنامهها کافی نیست چرا که وقتی شما در گستره جامعه قرار میگیرید و ساعات مربوط به نشاطت کمتر میشود به آن حد از رضایتمندی مطلوب نخواهی رسید.
نشاطی که ما درباره آن صحبت میکنیم، صرفاً به معنی جُنگ و شادی نیست بلکه حتی آن مساواتی که مقام معظم رهبری در اوایل شیوع کرونا مطرح کردند را در بر می گیرد که این هم یک نوع نشاط اجتماعی را ایجاد میکند، افزایش نشاط اجتماعی منوط به دستگیریها و همدلیها، همراهی کردنها و ایجاد یک جامعه پیوسته است، موضوع مهم بعدی توجه به رکن اصلی جامعه یعنی خانواده است، هر چه تعداد ازدواجها و استحکام زندگیها بیشتر شود، مستقیماً بر نشاط اجتماعی اثر میگذارد، پس با این تفاسیر مشخص شد طیف وسیعی از عوامل بر موضوع نشاط اجتماعی تأثیرگذار هستند و از طرفی گستره وسیعی از دستگاههای اجرایی هستند که در این زمینه مسئولیتهایی دارند، دستگاههایی که لزوما ً متولی امور فرهنگی نیستند اما باید در حوزه نشاط اجتماعی فعالیت داشته باشند.
آموزش و پرورش و شهرداری برای ترویج نشاط اجتماعی پار کار نیامدند
تسنیم: این اقدامات در حوزه فرهنگی به عنوان یکی از موثرترین بخشها برای توسعه نشاط اجتماعی چه جایگاهی داشته است؟
در حوزه فرهنگی برای موضوع نشاط اجتماعی، ما برنامههایی داریم، دستگاههایی هم پای کار آمدند و به خوبی فعالیت میکنند اما در مقابل برخی دستگاهها افول داشتند؛ آموزش و پرورش و شهرداری 2 دستگاهی هستند که به رغم موضوعات و مشکلاتی که سال قبل رخ داد و سالهای قبل هم نظیر آن تا حدودی رخ داد، ما انتظار داشتیم پای کار باشند اما تاکنون این امر محقق نشده و تصور ما از کار جهادی در حوزه فرهنگی که در فرمایشات مقام معظم رهبری بود، در عملکرد این دو دستگاه که اغلب مخاطبانشان هم نوجوان و جوان هستند، رخ نداد.
خوشبختانه در دانشگاهها کارهای خوبی شکل گرفته و هم اکنون با سرعت پیگیری میشوند، در زمینه نشاط اجتماعی در حوزههای غیرفرهنگی که وسیع هم هستند و شامل برخی مباحثاقتصادی و ترافیکی میشوند، حرکتهایی شده است اما کار هنوز انسجام ندارد و برنامه دقیق و مدونی هم برای آن وجود ندارد.
"پروندههای خشونت " نشاندهنده ناکارآمدی برنامهریزی برای اوقات فراغت جوان و نوجوان
تسنیم: یکی از مسائل مهم به ویژه در حوزه جوانان بحث اوقات فراغت است که از یک طرف دستگاههای متولی بسیار زیادی دارد و از طرف دیگر وقتی پای اقدام به میان میآید شاهد اقدامات جزیرهای یا شانه خالی کردن نهادهای متولی هستیم. با توجه به در پیش بود فصل تابستان، توضیحاتتان را درباره اوقات فراغت و آنچه در این حوزه مطلوب میدانید بفرمایید.
برآوردی که ما در حوزه نوجوان و جوان جامعه داشتیم و آمارهایی که در این زمینه به دست ما رسیده، نشاندهنده اتفاقات و مشکلاتی بوده است، درباره حضور در اغتشاشات سال گذشته و همچنین پروندههای خشونت این امر باز مشهود است، پس این نشان میدهد ما آن طور که باید و شاید نتوانستیم جوانان و نوجوانان را به سمت اوقات فراغت موثر و مفید سوق دهیم.
وقتی این فرصت را از آنها بگیریم، جذب فضای مجازی میشوند و بعضاً میبینیم در برخی از دادگاههایی که برگزار شد، افرادی که اقدامات خشونتآمیز و حتی منجر به مرگ در اغتشاشات سال گذشته انجام داده بودند، میگفتند: ما تصور میکردیم اگر بزنیم به مرحله بعد میرویم، یعنی پدیده "واقعی انگاری فضای مجازی" که این امر بسیار خطرناک است.
به همین دلیل رئیس کل دادگستری استان در جلسه شورای پیشگیری استان، دستور داد امسال باید کار ویژهای در حوزه اوقات فراغت اتفاق بیفتد و معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم موظف شد دستگاههایی که وظیفه دارند و به قول شما تکثر دارند دعوت شوند تا هم هماهنگی بین دستگاهی آنها مشخص شود و هم برنامههایشان را ارائه دهند و بگویند امسال ما چقدر میخواهیم و میتوانیم متفاوتتر از سال قبل در حوزه اوقات فراغت فعالیت کنیم.
در این خصوص از خبرگزاریها هم دعوت میکنیم که در نشست ما حضور داشته باشند، دستگاهها باید پاسخگو باشند که امسال در حوزه اوقات فراغت چه کار مؤثری میخواهند انجام دهند، تا چه حد میخواهند، شعاع و عمق فعالیتهایشان را گسترش دهند تا امید داشته باشیم امسال برنامههای ما هم هماهنگ و هم اثرگذارتر باشد.
من از مجموعه خبرگزاری تسنیم بابت فعالیت چند سال اخیر در حوزههای مختلف اجتماعی و نیز همکاری خوب در زمینه انعکاس و پوشش حوزههای اجتماعی تشکر میکنم. یکی از بحثهایی که به نظر میرسد ما به عنوان یکی از دستگاههایی که میتوانیم روی آن کار کنیم و شما به عنوان یک خبرگزاری با مردم سر و کار دارید و میتواند برایمان اثربخش باشد، بحث افزایش مطالبه گری است. هرچه مطالبهگری ما مناسبتر، دقیقتر و بهموقعتر باشد میتواند این موضوع ما را به سمت و سوی حل کردن و رفع معضلات و مشکلات جامعه بهخصوص در حوزههای اجتماعی سوق دهد و قطعاً در این مسیر ارتباط با خبرگزاریها میتواند بسیار اثرگذار باشد.
تسنیم: یکی از موضوعات مهم که در استان به یک مطالبه و دغدغه تبدیل شده است، مسئله معتادان متجاهر است به طوری که فرمانده سابق انتظامی استان در این خصوص میگفت معتادان را تحویل میدهیم اما قبل از اینکه مأمور ما به محل خدمت خود برگردد، معتاد به محل دستگیر شده برگشته، از طرفی هم مسئله کمپ ماده 16به یک معضل برای استان تبدیل شده و سرپرست سابق بهزیستی استان گفته بود در سال های اخیر حتی مجوز احداث این کمپ هم صادر نشده است، در این باره نظر و توضیحی دارید؟
ابتدا باید توضیح داد که معتاد متجاهر به چه کسی گفته می شود، بعد در درباره کمپ ماده 16 و باقی مباحث مواردی را توضیح داد، معتاد متجاهر یعنی کسی که بر اساس نوع پوشش، ظاهر و تجاهر علنی یعنی اینکه به راحتی در مقابل منظر مردم اقدام به مصرف مواد مخدر میکند که عمدتاً شامل کارتنخوابهای معتاد میشوند، ما این افراد را به عنوان معتاد متجاهر می شناسیم.
در ماده 15 و 16 قانون اصلاح مبارزه با مواد مخدر آمده و تعریف کرده است که اگر کسی را به عنوان معتاد بازداشت کردیم و در حال ترک نبود، این فرد باید برای ترک اقدام کند، حالا برای ترک یا به کمپ ماده 15 یا کمپ ماده 16 ارجاع داده می شود. اما اینها چه تفاوتی با هم دارند؟
کمپ ماده 16 مخصوص افراد متجاهر است یعنی کسی که آنقدر مصرف مواد مخدر داشته و اعتیاد گستردهای دارد که الان نیاز دارد علاوه بر اینکه در مرکز روی بحث ترک اعتیاد وی کار کنیم، متادون درمانی هم انجام دهیم تا این امید را داشته باشیم این فرد میتواند به جامعه برگردد و باز اجتماعی شود.
ما در این زمینه قوانین خوبی داریم، آیین نامه مصوب ریاست قوه قضاییه درباره دوره مراقب پس از خروج فرد از این کمپ را داریم، همچنین مجوزهای خوبی برای بازداشت، دستگیری و اعزام داریم؛ اما در مقطعی یک مشکلی در کشور ایجاد شد و آن هم این بود که بنابر تصمیماتی کمپ ماده ماده 16 به مجموعه بهزیستی واگذار شد، در مجموعه بهزیستی هم آن چنان که باید و شاید به این موضوع پرداخته نشد و اتفاق بدتر در استان مرکزی رخ داد که بر اساس آن کمپ ماده 16 استان مرکزی که دارای مجوز هم بود، به دلایلی تعطیل شد.
در چند سال اخیر و پس از این اتفاق، ما مرکز جامع اردوگاهی موضوع این قانون را نداشتیم، یعنی این ماده قانونی یک پروتکلی را قرار داده و شرح وظایفی را مشخص کرده است، شرحی را برای ساختمانی که قرار است اردوگاه باشد در نظر گرفته، که در استان مرکزی در مختصات این قانون وجود نداشت.
از طرف دیگر، نگهداری، درمان و باز اجتماعی کردن معتاد هزینهبَر است و هزینه بالایی دارد اما تعرفهای که دولت برای آن در نظر گرفته است خیلی پایین است، بهزیستی هم مکلف است این حوزه را به بخش خصوصی واگذار کند، مجموع این عوامل دست به دست هم داده است تا اینکه بحث کمپ ماده 16 در استان مرکزی به عنوان یک مقوله خارج از مقرون به صرفه بودن تلقی شود.
اگر بخواهیم این مرکز مجدد در استان مرکزی احیا شود، همه باید از آن حمایت کنیم، حمایتهای ما هم بدین صورت است که تلاش کنیم با توجه به امکاناتی که داریم یکسری از هزینههای این مرکز را کم کنیم تا بتواند بهترین خدمات را به شخص معتاد جهت بازاجتماعی کردن وی ارائه بدهد، با توجه به این حجم از گرانی ها و مشکلات در استان، پیدا کردن ساختمانی برابر با استانداردهای قانونی کمپ ماده 16 در مرکز استان بسیار سخت بود همین امر باعث شد، چیزی حدود یکسال این مرکز در استان تعطیل شود. (توضیح: این گفتوگو پیش از اعلام استاندار مرکزی مبنی بر بازگشایی کمپ ماده 16 در تاریخ 2 خرداد 1402 انجام شده است.)
پلیس در تشخیص معتاد متجاهر بعضاً اشتباه میکند
اگر چه تعطیلی کمپ ماده 16 بدین معنی نبود که هیچ معتاد متجاهری دستگیر نشود و برای درمان به کمپ اعزام نشود، کمپهای تبصره 2 که قانون مجوز فعالیت آنها را داده بود، پذیرای افراد بودند اما دوره باز اجتماعی کردن که برای ما خیلی اهمیت دارد در این فرآیند اتفاق نیفتاد.
گاهی اوقات نیروی انتظامی روی تشخیص اینکه فرد دستگیر شده معتاد متجاهر است اشتباه میکند، بعضاً برگشت زودهنگام این افراد که به آن اشاره شد به خاطر همین است، ما مراکزی تحت عنوان مرکز غربال داریم که در این مراکز پزشک، مددکار و روانشناس حضور دارند، وقتی فردی به عنوان معتاد بازداشت میشود به این مرکز منتقل میشود، تیم کارشناسی مرکز، یک پرونده بالینی برای فرد تشکیل میدهند و بعد مقام قضائی است که تشخیص میدهد فرد دستگیر شده، متجاهر هست یا نه؟ اگر متجاهر باشد قطعاً به کمپ اعزام میشود اما اگر متجاهر نباشد، فرد باید انتخاب کند برای درمان به کمپ ماده 15 مراجعه کند یا برای متادون درمانی به کلینیکها مراجعه کند.
قطعاً این فرد باید برای درمان از این چرخه خارج شود و آزاد شود، آنچه که الان مهم است و در استان دارد اتفاق میافتد این است که محل مرکز مشخص شده و متولی آن هم مشخص شده است، در حال پیگیری آن هستیم زنجیره توانمندسازی را به دامنه فعالیتهای این مرکز اضافه کنیم تا فرآیند بازاجتماعی کردن فرد ارجاع شده، به بهترین نحو صورت گیرد.
در 4_5 سال گذشته خبری از این توانمندسازی نبود، حمایتهای ما فقط به زمانی که معتاد در مرکز ما بود محدود میشد، بعد از طی دوران درمان فرد رها میشد و چه بسا به همان وضعیت قبل برمیگشت، برای ارتقاء زنجیره توانمندسازی و افزایش ضریب موفقیت طرح باز اجتماعی کردن از آن کار وی و مشکلات رها میشد، این خیلی مهم است و بر موفقیت کار ما در سنوات قبل اثر میگذاشت، این موضوع در حال پیگیری نیازمند یک همراهی جدی از سوی چند دستگاه است.
بهزیستی باید خیلی بیشتر از این حرفها پای کار باشد، شورای مبارزه با مواد مخدر باید روی بحثهای اعتباری کار کند، فنی و حرفهای و اداره کار باید پای کار بیایند، اگر این اتفاقات رخ دهد مجموعاً ما می توانیم برای بهبود فرد و بازگشت دوباره او به جامعه امید داشته باشیم.
هدف ما در کمپ ماده 16 در برنامه جدید صرفاً نگهداری و یا جمعآوری این افراد نیست، آنها هم مثل من یک شهروند، یک انسان و محترم هستند، پس هدف ما باز اجتماعی کردن و پاک برگشتن آنها به جامعه است، حالا یک موقع است قاضی تشخیص میدهد و تیم درمان پیشنهاد میدهد یک فرد با سه ماه حضور در کمپ وضعیتش بهبود پیدا میکند و یک فرد ممکن است یک سال طول بکشد این شرایط برایش فراهم شود.
انتهای پیام/711/