به گزارش تسنیم، تهاجم نیروهای روسیه به اوکراین در 24 فوریه 2022 تاکنون منجر به از دست دادن عرضه نفت به بازار غرب و تمایل روسیه به کشورهای شرقی از جمله هند و چین شده است. با این حال، پس از انتشار این خبر، قیمت ها با 8 دلار در هر بشکه افزایش یافت و به 105 دلار در هر بشکه رسیده است، زیرا غرب از بحران اوکراین این انتظار را داشت که بتواند صادرات انرژی روسیه را فلج کند. در حال حاضر مشخص نیست که تحریم ها چه تاثیری بر جریان انرژی خواهد داشت و تا چه مدت تلفات احتمالی عرضه ادامه خواهد داشت. اما آنچه در صادرات نفت روسیه رقم خورده است ایجاد بازاری جدید برای فروش نفت روسیه است.
روسیه سومین تولیدکننده بزرگ نفت جهان پس از ایالات متحده و عربستان سعودی است. در ژانویه 2022، کل تولید نفت روسیه 11.3 میلیون بشکه در روز بود که 10 میلیون بشکه در روز آن نفت خام، 960 کیلوبیت در روز میعانات گازی و 340 کیلوبیت در روز NGL بود. در مقایسه، کل تولید نفت آمریکا 17.6 میلیون بشکه در روز بود در حالی که عربستان سعودی 12 میلیون بشکه در روز تولید می کرد.
روسیه بزرگترین صادرکننده نفت جهان به بازارهای جهانی و دومین صادرکننده بزرگ نفت خام پس از عربستان سعودی است. در دسامبر 2021، 7.8 میلیون بشکه در روز صادر کرد که از این میزان نفت خام و میعانات گازی 5 میلیون بشکه در روز معادل 64 درصد بود. صادرات فرآورده های نفتی در مجموع 2.85 میلیون بشکه در روز بود که از این میزان 1.1 میلیون بشکه در روز گازوئیل، 650 کیلو بشکه در روز نفت کوره و 500 کیلوبیت در روز نفتا و 280 کیلو بشکه در روز نفت گاز خلاء (VGO) بود. بنزین، LPG، سوخت جت و کک نفتی 350 کیلوبیت در روز باقی مانده را تشکیل می دادند.
چین بزرگترین خریدار نفت روسیه است که در سال 2021 به طور متوسط 1.6 میلیون بشکه در روز نفت خام مصرف می کند که به طور مساوی بین خطوط لوله و مسیرهای دریایی تقسیم می شود. روسیه همچنین تامین کننده مهم نفت خام بلاروس، رومانی و بلغارستان و محصولات بسیاری از کشورهای FSU از جمله اوکراین است.
پس از بحران اوکراین اتحادیه اروپا واردات تقریباً تمام واردات نفت خام روسیه از طریق دریا را تحریم کرده است و همچنین این تحریم شامل واردات نفت پالایش شده نیز می شود. در همان زمان، اتحادیه اروپا و اتحاد G7، به همراه نروژ، سقف قیمتی را معرفی کرده اند که خدمات حمل و نقل داخلی و بیمه باید هنگام حمل و نقل محصولات روسیه رعایت کنند. در نتیجه، تجارت نفت روسیه به سرعت در حال تغییر است.
نشانه هایی وجود دارد که سوخت های پالایش شده این کشور در خارج از اروپا خریداران جدیدی پیدا کرده است . اینطور که شواهد نشان داده است، آسیا و خاورمیانه مشتریان جدید و پیشرو محصولات نفتی روسیه هستند. اتحادیه اروپا واردات فرآورده های نفتی روسیه را از 5 فوریه ممنوع کرد تا با تحریم های قبلی خود بر نفت خام به عنوان بخشی از تلاش ها برای مجازات مسکو به دلیل تهاجم روسیه به اوکراین در 24 فوریه سال 2022 همراه باشد.
روسیه تا حد زیادی موفق شده است با وجو تحریم های اروپا برای واردات نفت روسیه، صادرات خود را به هند و چین منحرف کند، البته با قیمت هایی بسیار کمتر از معیارهای رایج جهانی نفت خام مانند برنت، وست تگزاس اینترمدیت و عمان/دبی.
اما با توجه به اینکه چین و هند صادرکنندگان قابل توجه سوخت و واردکنندگان نسبتاً جزئی هستند، احتمالاً داستان متفاوتی با تغییر مسیر صادرات محصولات خواهد بود. با این حال، فرصتهایی برای ورود محصولات روسیه به چین، بزرگترین واردکننده نفت خام جهان، و هند، دومین واردکننده بزرگ نفت در آسیا وجود دارد.برخی از پالایشگاه های چینی توانایی فرآوری نفت کوره را به محصولات با ارزش بالاتر مانند گازوئیل و بنزین دارند و اگر بتوان محموله های روسی را با قیمت کافی ارزان عرضه کرد، زمینه برای افزایش این تجارت وجود دارد.
انتظار می رود واردات نفت کوره چین از روسیه در ماه فوریه به بالاترین حد خود برسد و تحلیلگران کالایی Kpler واردات 5.62 میلیون بشکه را دنبال می کنند که از 3.89 میلیون بشکه در دسامبر که بالاترین رکورد قبلی بود، افزایش یافته است. هند همچنین واردات نفت کوره روسیه خود را از زمان حمله به اوکراین افزایش داده است، به طوری که Kpler در ژانویه 4.484 میلیون بشکه نفت وارد کرد که پس از 4.88 میلیون بشکه در اکتبر، و بیش از سه برابر میانگین سال 2021، 1.45 میلیون بشکه بوده است و می توان بالاترین رکورد در تاریخ دانست.
هند نیز به محصولات نفتای روسیه روی آورده است و انتظار می رود در ماه فوریه واردات مواد اولیه شیمیایی به 1.49 میلیون بشکه برسد که رکورد بالایی است. هند قبل از جنگ در اوکراین به ندرت نفتای روسی را می خرید، اما از سپتامبر سال گذشته تاکنون بیشتر خرید کرده است.
خارج از وزنههای بزرگ آسیا، روسیه فرصتی برای تقویت محمولههای فرآوردههای نفتی دارد و کشورهای واردکننده محصولات مانند اندونزی، پاکستان و بنگلادش هدفهای احتمالی آنها هستند، هرچند تاکنون هیچ نشانهای از جریانهایی برای این خریداران وجود ندارد. با این حال و با درنظر گرفتن تحریم های اروپا و غرب، روسیه توانسته با ایجاد بازار هدف برای محصولات نفتی خویش، اقتصاد نفتی خود را حفظ و در تلاش برای گسترش فروش محصولات نفتی خویش باشد.
معصومه محمدی، کارشناس مسائل روسیه
انتهای پیام/