به گزارش تسنیم، پس از گذشت یک سال و نیم از حمله روسیه به اوکراین و شبه کودتای واگنرها علیه مسکو، در حال حاضر این گروه شبه نظامی به تهدید علیه لهستان و فرصتی برای بلاروس و روسیه برای تقابل با غرب و ارسال سیگنال های خود برای غرب و ناتو شده است. یوگنی پریگوژین حدود یکماه پیش بدلیل اختلاف و درگیریهایش با تشکیلات دفاعی روسیه خصوصا وزیر دفاع، دست به شورشی مسلحانه زد. این شورش نافرجام با میانجیگری لوکاشنکو منجر به توافقی شد که بر اساس آن جنگجویان واگنر میتوانستند در صورت تمایل در بلاروس مستقر شوند.
انتقال واگنر به بلاروس بخشی از توافق پوتین و الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری بلاروس این کشور پس از پایان شورش نافرجام ماه گذشته این گروه به رهبری یوگنی پریگوژین بوده است. روسیه اخیرا و برای اولین بار سلاحهای هستهای تاکتیکی خود را در بلاروس مستقر کرده است، تصمیمی که ناتو آن را جدی و خطرناک خوانده است.
لهستان در ماه جاری پس از ارسال سلاح های هسته ای مسکو به بلاروس و انتقال نیروهای واگنر به این کشور نیروهای خود را در شرق لهستان برای پیشگیری از یک بحران جدید مستقر کرده است. بحرانی که شاید نتوان به راحتی در خصوص وقوع آن سخن راند اما این اقدام تقابلی است که مسکو و شریک و متحد مسکو، بلاروس در جهت پیش برد اهداف خود به کار برده اند. مسکو هدف از استقرار کلاهک های سلاحهای هستهای کوتاه بردی که میتوانند به طور بالقوه در میدان نبرد مورد استفاده قرار گیرند را، هشدار به غرب در مورد تسلیح و حمایت از اوکراین بیان کرده است. رئیس جمهوری روسیه در این خصوص این مطلب را بیان داشته است که، «این [اقدام] دقیقا به عنوان یک عنصر بازدارنده است تا همه کسانی که به فکر تحمیل شکست راهبردی به ما هستند، از عواقب آن غافل نباشند.»
اعزام نیروهای نظامی لهستانی در پی نگرانی ورشو از احتمال تنش در مرز به دنبال حضور شبهنظامیان واگنر در خاک بلاروس صورت گرفته است. تصمیم ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه پس از تمرد شبهنظامیان واگنر مبنی بر اجازه حضور این مزدوران در خاک بلاروس نگرانیهایی را در پایتختهای شرق اروپا پدید آورده است. این کشورها نگران هستند که حضور شبهنظامیان واگنر در خاک بلاروس همزمان با جنگ اوکراین به بیثباتی در منطقه دامن بزند.
اگرچه الکساندر لوکاشنکو، رئیس جمهوری بلاروس تا کنون نیرویی به اوکراین اعزام نکرده است، اما در فوریه 2022 به مسکو اجازه داده تا از خاک بلاروس برای تهاجم نظامی به اوکراین استفاده کرده و همچنین تسلیحات هستهای خود را در این کشور مستقر کند. اتحادیه اروپا و لهستان پیش از این بلاروس را به تلاش برای ایجاد بیثباتی در مرز از طریق کمک به ورود به پناهجویان متهم کرده است. دولت لهستان بر این باور است که مینسک با کمک به پرواز پناهجویان از خاورمیانه و آفریقا به بلاروس و سپس اجازه به آنها برای عبور از مرز تلاش میکند تا بحرانآفرینی کند.
در پی استقرا نیروهای نظامی لهستانی در شرق این کشور ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه روز جمعه 21 ژوئیه، لهستان را که عضوی از اتحاد نظامی ناتو است به جاهطلبی ارضی متهم کرد و گفت هرگونه تجاوز به بلاروس، حمله به روسیه تلقی خواهد شد. پوتین در نشست شورای امنیت خود گفت مسکو به هرگونه تجاوز علیه بلاروسِ متحد روسیه، با تمام امکاناتی که در اختیار دارد واکنش نشان خواهد داد.
تحلیلگران مسائل روسیه انتظار ندارند پریگوژین به راحتی به حاشیه رانده شود. به هر روی، پریگوژین به عنوان فرمانده نیروهای واگنر، چهره بسیار پر سر و صدایی برای دهها هزار جنگجو در نبرد علیه اوکراین بوده است و برای پوتین نیز شخصیت مهمی محسوب میشده است. پریگوژین از جنگ در سوریه گرفته تا جنگ سال 2014 در اوکراین که سبب ضمیمه شدن کریمه به روسیه شد، در سایه نقش خود را ایفا کرده است. قبل از این شورش غیرمنتظره، دهها هزار نیروی واگنر در جنگ پوتین علیه اوکراین نقش کلیدی داشتند اما دوران واگنر به عنوان یک ارتش مستقل، در ارتش روسیه به پایان رسیده است.
این طور به نظر می رسد با توجه به شواهد و قراین و با پایان یافتن حضور نیروهای واگنر در اوکراین به گفته فرمانده این گروه یوگنی پریگوژین و فراخواندن شدن نیروهای واگنر در بلاروس دو سناریو را میتوان بیان کرد:
با توجه به بسترهای به وجود آمده در خصوص ضربات وارده از جانب مسکو به اوکراین باید انتظار و توقع ضربات متقابلی از اوکراین و متحدان آن در جهت پیشبرد اهداف جنگ داشت که این توازن متقابل خود دارای ابعاد مختلفی است.
- حضور نیروی واگنر در بلاروس دربردارنده سیگنال هایی از جانب روسیه و بلاروس برای لهستان و متحدان اروپایی و غربی او و گسترش این بحران از خاک اوکراین و پیش روی به سمت لهستانی است که عضوی از ناتو می باشد.
- این حضور و آماده باش جنگی خود می تواند در بردارنده مقدمات مذاکرات غرب و اروپا با مسکو در جهت آتش بس و پذیرفتن خواسته های مسکو و پایان دادن به بحران اوکراین باشد.
اما آنچه نباید آن را دست کم گرفت رعایت کردن شرایط حاکم بر نظام جدید و دوره گذار نظام بین الملل است و با توجه به پیشینه تاریخی هر دوره گذار و جنگ های جهانی اول و دوم که جهانی را تحت تاثیر قرار داده و فاجعه های انسانی زیادی را به وجود آورده اند، در حال حاضر نیز با حرکت اشتباه و تصمیمی نادرست می توان شرایط را در مسیری نادرست و شرایط را در بدتر شدن اوضاع هدایت نمود.
معصومه محمدی، کارشناس مسائل روسیه
انتهای پیام/