علی بیتاللهی در گفتوگو با خبرگزاری تسنیم در ری، با اشاره به خشکیدگی کامل مظهر چشمهعلی اظهار داشت: چشمهعلی یکی از مکانهای دیدنی و خاطرهانگیز شهر تهران و بهویژه شهرری است که طبق برآوردها قدمت آن به حدود 8 هزار سال میرسد و در ادامه تپههای بیبی شهربانو به سمت غرب در ارتفاعات پدیدار شده که برای اهالی این منطقه نعمات بسیاری داشته است.
وی افزود: مکان قرار گیری این چشمه در منطقه 20 تهران و در میان بزرگراه آوینی در جنوب و بلوار بسیج در شمال قرار گرفته و در اول تیرماه 1397 خشکیدگی چشمه محرز و قطع آب آن پس از احداث خط 6 مترو و ایستگاهها دولتآباد و چشمهعلی اتفاق افتاد.
عضو هیئتعلمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در ادامه گفت: پس از قطعی اولیه آب چشمه در همان زمان با تمهیدات و تلاش میراث فرهنگی و شهرداری رگابهایی به سمت چشمهعلی روان شد و آب هرچند که مقدارش کم شده بود اما بازهم به چشمه بازگشت ولی متأسفانه در تیرماه 1402 مجدداً متوجه شدیم که چشمه بهطور کامل خشک شده است.
خشکی کامل چشمهعلی را ندیده بودیم
بیتاللهی تصریح کرد: در خشکی اخیر چشمه مظهر چشمه نیز خشک شده و این اتفاقی است که برای اولین بار شاهد آن هستیم و پیش از این خشکی کامل چشمهعلی را ندیده بودیم.
وی در تشریح آسیب وارده به منابع آبی چشمهعلی تأکید کرد: رگابهای تهران و درز و شکاف و خطوط قنات تهران از سمت شمال به جنوب بوده و احداث خط عمود بر امتداد رگابها که خط متروی شرقی ـ غربی است، تمامی مسیرهای زیرسطحی جریان آب را قطع کرده و پایینتر از آن چون چشمه در سطح زمین مظهر پیدا کرده و دیده میشود، آب مسدود شده است.
تونل مترو سدی در مسیر رگابها
وی ادامه داد: مسیر تونل مترو در مسیر رگابها مانند سد عمل کرده و جلوی مسیر آب را گرفته و چون در تابستان سطح آبهای زیرزمینی کاهش مییابد، کاهش دبی آب چشمه بیشتر شده و امسال بحرانیترین سال برای چشمهعلی بود زیرا که بهطور کلی آب چشمهعلی قطع شد.
عضو هیئتعلمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ابراز داشت: براساس تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده تنها عامل مورد تأکید در موضوع خشک شدن چشمه احداث ایستگاههای دولتآباد و چشمهعلی است زیرا که مسیرها و رگابهای زیادی در زیرزمین مسدود شده درحالیکه امکان اتصال رگابها و باز نگه داشتن مسیرها به صورت سیفونی یا بایپس وجود داشت.
وی تصریح کرد: متأسفانه تصور کنید رگابهایی از شمال به جنوب در زیرزمین وجود دارد اما تأسیساتی ایجاد شده که جلوی حرکت آب را گرفته و در اصطلاح آب پشته کرده، منحرف شده و دیگر به مسیر اصلی خود باز نمیگردد که در نهایت این ماجرا شاهد خشک شدن چشمهعلی خاطرهانگیز شهرری هستیم.
بیتاللهی بر اهمیت احیای قنوات تأکید کرد و یادآور شد: نزدیک به 50 هزار میله قنات و بالغ بر 550 کیلومتر طول رشته قناتهای شناسایی شده تهران است که اساساً این رشته قنوات از شمال به جنوب حرکت میکنند لذا در گذشته باغات شهرری توسط این رشته قناتها آبرسانی شده اما در حال حاضر این قناتها رها شده و در اثر احداث ساختمانهای بلند مرتبه و گود برداریهای عمیق مسدود شده و در نهایت آب از مسیر اصلی منحرف شده و آب مورد نیاز به پایین دست نمیرسد.
وی با اشاره به قدمت و اهمیت چشمهعلی گفت: به دنبال انحراف مسیر آب قنات مشکلاتی از جمله ایجاد حفره در لایههای زیرین زمین، فروریزشهای متعدد در امتداد خیابانهای مختلف تهران و ... است اما میشود در زمان حفاری در زمین برای احداث ساختمان هنگام مشاهده رگابها از جناحین ساختمان و در احداث تونل مترو به صورت U یا سیفونی مجرایی را حفاری کنیم که آب دوباره به امتداد خود در پایان سازه بازگردد.
احداث مترو و ایستگاههای آن علت انحراف از مسیر آب چشمهعلی
عضو هیئتعلمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در خصوص علت خشکی مترو گفت: احداث مترو و ایستگاههای آن علت انحراف از مسیر آب چشمهعلی و خشک شده مظهر چشمه هستند و چاههای آب به دلیل عمق زیاد از آبهای سطحی تغذیه نمیکنند زیرا که آب در محدوده چشمهعلی بسیار به سطح زمین نزدیک شده که در چشمهعلی به روی زمین میرسد.
چاهها اثری در کاهش آب چشمه نداشته
وی تأکید کرد: بعید میدانم که چاهها اثری در کاهش آب چشمه داشته باشند زیرا که در بسیاری از موارد و در چاههای عمیق لوله و شبکهها بسته میشود که آب سطحی به چاه نفوذ نکند و در نتیجه معتقدم علت اصلی خشکی چشمه تونل مترو و احداث ایستگاههای چشمهعلی و دولتآباد است.
بازگشت آب به چشمهعلی امکانپذیر است
بیتاللهی در خصوص بازگشت آب به چشمهعلی گفت: بازگشت آب با اجرای تمهیداتی از سوی دستگاههای متولی و کارشناسان امکانپذیر است و در فصول پر باران با افزایش بارندگی آب به مظهر چشمه میرسد اما در شرایط فعلی اگر دو سر رگابهای آب به یکدیگر متصل شود آب به چشمهعلی خواهد رسید.
انجام اقدامات مهندسی برای برقراری جریان دائمی آب چشمهعلی
عضو هیئتعلمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه چشمهعلی قابل استمرار و ترمیم است و میشود با اقدامات اجرایی تخصصی آب چشمه را دائمی نگه داشت خاطرنشان کرد: چشمهعلی میراثی از گذشتگان است که به تفرجگاهی برای اهالی شهرری و تهران تبدیلشده بود اما بیتوجهیها باعث فصلی شدن این چشمه تاریخی شد که رفتهرفته امکان نابودی آن وجود دارد لذا درخواست داریم از متولیان این موضوع اقدامات مهندسی برای برقراری جریان دائمی آب انجام دهند.
انتهای پیام/