به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رسانههای جمهوری آذربایجان، روسیه از روزهای اولیه گسترش امپراتوری روسیه به قفقاز بیش از دو قرن پیش و از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ضامن اصلی امنیت ارمنستان بوده است.
مسکو یک پایگاه نظامی با چند هزار نیرو در گیومری نزدیک مرز ترکیه دارد و نیروهای مرزی روسیه از مرزهای ارمنستان با ترکیه و ایران محافظت میکنند.
ارمنستان یکی از اعضای سازمان پیمان امنیت جمعی به رهبری روسیه است.
پس از جنگ 2020 قرهباغ، 2 هزار نیروی حافظ صلح روسی در قرهباغ کوهستانی، منطقه جداییطلب تحت کنترل ارامنه در مرکز درگیری ارمنستان با آذربایجان مستقر شدهاند.
ایروان سیاست خارجی خود را در چند جهت متنوع میکند
پس از روسیه که تأمینکننده سنتی تسلیحات است، ارمنستان هند را به عنوان یک تأمینکننده جدید تسلیحات میبیند.
پس از آغاز جنگ اوکراین، ارمنستان نیز در حال توسعه روابط خود با همسایه جنوبی خود، ایران است.
بارزترین تغییر در سیاست خارجی این کشور، تقویت روابط با کشورهای غربی است. ارمنستان از استقرار ناظران اتحادیه اروپا در مرزهای خود استقبال میکند.
اتحادیه اروپا نقش رهبری را در مذاکرات بین ارمنستان و آذربایجان برای حل مناقشه بر عهده گرفته است.
اگرچه روابط با ایران و هند موجب نگرانی مسکو نیست، اما روابط با کشورهای غربی از حساسیت بیشتری برخوردار است.
«میکائیل زولیان» تحلیلگر سیاسی در ایروان، معتقد است که احتمال زیادی وجود دارد که روسیه با حرکت ارمنستان به سمت غرب به شدت حساس میشود. ارمنستان هر کاری بکند، اگر طرفدار روسیه نباشد، روسیه آن را طرفدار غرب و ضد روسیه میبیند.
جنگ علنی بین مسکو و ایروان؟
در 12 سپتامبر، ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه گفت که کشورش هیچ مشکلی با ارمنستان ندارد. اما روز بعد، ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، تعدادی از اظهارات مقامات ارمنستان علیه روسیه را برشمرد و افزود: ما این اقدامات را غیردوستانه میدانیم و آنها را با همکاران، شرکا و دوستان ارمنی خود در کانالهای دوجانبه مورد بحث قرار دادهایم، اما زمان آن فرا رسیده که در مورد آن به مردم توضیح دهیم. زیرا سؤالات بیشتر و بیشتر مطرح میشود.
در چنین زمانی، ارمنستان و آمریکا رزمایش نظامی مشترکی را در مراکز آموزشی زار و آرماویر در نزدیکی ایروان انجام میدهند. انتظار میرود این تمرینات در 20 سپتامبر به پایان برسد.
اگرچه این رزمایش به خودی خود از نظر نظامی اهمیت چندانی ندارد، اما تحلیلگران بر این باورند که این یک سیگنال واضح در پسزمینه امتناع ارمنستان از شرکت در رزمایشهای سازمان پیمان امنیت جمعی به رهبری روسیه است.
باب همیلتون، وابسته سابق دفاعی آمریکا در قفقاز و پژوهشگر کنونی در کالج جنگ ارتش ایالاتمتحده در پنسیلوانیا اعلام کرد: سازمان دهندگان رزمایش ارمنستان با آمریکا از وضعیت دشوار ژئوپلیتیکی آگاه بودند، اما تصمیم گرفتند تمرین نظامی را طبق برنامه پیش ببرند. احتمالاً برگزارکنندگان نمیخواستند ظاهراً از تمرین خارج شوند زیرا روسیه ناراضی است.
همیلتون تمرینات نظامی آمریکا و ارمنستان را با تمرینات «آزادی ناوبری» مقایسه کرد. در تمرینات «آزادی ناوبری»، کشتیهای نیروی دریایی به سادگی در آبهای بینالمللی دریانوردی میکنند و از این طریق نشان میدهند که حق حرکت در آن آبها را دارند.
همیلتون معتقد است که منافع امنیتی آمریکا در ارمنستان هنوز محدود است. به نظر وی، این را نباید به منزله دادن این پیام دانست که آمریکا به عنوان شریک نظامی اصلی ارمنستان وارد میشود. چون این درست نیست.
چرا پاشینیان روسیه را آزار میدهد؟
بنیامین پوگوسیان، محقق ارشد سیاست خارجی در مرکز تحلیلی ارمنی APRI واقع در ایروان، فکر میکند که بنا به دلایلی، دولت ارمنستان تصمیم گرفت از اوایل سپتامبر اقداماتی را برای تحریک روسیه انجام دهد.
نیکولای سیلایف، تحلیلگر سیاست خارجی در موسسه دولتی روابط بینالملل مسکو نیز با این ایده موافق است و میگوید: ظاهراً پاشینیان معتقد است که برای بهبود روابط با غرب باید کاری کند که روسیه را عصبانی کند. از نظر روسیه، این یک انتقال به غرب به نظر میرسد.
اما میکائیل زولیان تحلیلگر ارمنی معتقد است که استراتژی ارمنستان ممکن است ایجاد یک جهتگیری غربگرا به منظور جلب حمایت علیه آذربایجان باشد. به گفته وی، حرکت نظامیان آذربایجان به سمت مرز، ارسال سلاحهای جدید از اسرائیل به آذربایجان و لفاظیهای تهدیدآمیز باکو نیز میتواند ارامنه را نگران کند.
وی تأکید میکند: با این حال، من فکر میکنم ممکن است که پاشینیان پیامهایی از غرب دریافت کرده باشد. این پیامها او را نیز بر آن داشت که در روابط خود با روسها جسورتر عمل کند. با این حال، این یک استراتژی مخاطرهآمیز باقی میماند. حتی اگر پیامهایی از سوی غرب باشد، به این معنا نیست که غرب لزوماً به هر وعدهای عمل خواهد کرد. بنابراین، زمان بسیار خطرناکی برای ارمنستان و قرهباغ است.
اهرمهای فشار روسیه بر ارمنستان
به گفته زولیان، اگر روسیه متوجه شود که ارمنستان از حد فراتر رفته است، همچنان اهرمهای متعددی دارد که میتواند از آن برای اعمال فشار بر ارمنستان استفاده کند. ایروان وابستگی زیادی به حوالههای مهاجران کارگری در روسیه دارد. به گفته زولیان، این کانالی است که مسکو میتواند در هر زمان مداخله کند. ارمنستان تقریباً تمام گاز طبیعی خود را از روسیه خریداری میکند. نیروهای حافظ صلح روسیه در قرهباغ همچنان نقش امنیتی مهمی در آنجا ایفا میکنند.
نیکلای سیلایف انتظار ندارد روسیه از این اهرمها استفاده کند و میگوید: رویکرد روسیه این است که ما به اتحاد با ارمنستان متعهد هستیم و این مسکو نیست که روابط را بدتر کرده است.
به گفته وی، به نظر میرسد پاشینیان میخواهد روسیه را مقصر تمام ناکامیها و بدبختیهای ارمنستان بداند.
انتهای پیام/