به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رسانههای جمهوری آذربایجان، 100 هزار نفر از ارمنیها، قرهباغ را پس از اقدامات ضد تروریستی آذربایجان ترک کردند.
«روبن محرابیان» کارشناس مرکز مطالعات بینالمللی و سیاسی ارمنستان، معتقد است که ارامنه قرهباغ هیچ تهدیدی برای حکومت پاشینیان ایجاد نمیکنند.
او میگوید: فقط عناصر جنایتکار که در قرهباغ کوهستانی قدرت دارند، به پول و قدرت دسترسی دارند و از آنها برای مقاصد شخصی استفاده میکنند، میتوانند تهدید باشند. افراد ساده از قبل همه چیز را درک میکنند.
به گفته «توماس دی وال» کارمند بنیاد کارنگی برای قفقاز جنوبی مستقر در واشنگتن، معتقد است که ارمنیهایی که قرهباغ را ترک میکنند، به ویژه آنهایی که در ادارات امنیتی کار میکردند و با مسکو ارتباط دارند، تلاش خواهند کرد تا دولت پاشینیان را تحت فشار قرار دهند.
به گفته وی، اگرچه افرادی هستند که از پاشینیان نسبت به آنچه در ارمنستان میگذرد ناراضی هستند، اما اکثر مردم خواهان بازگشت حکومت کوچاریان نیستند تا این کشور دوباره تحت نفوذ روسیه قرار نگیرد.
«زائور شیریف» نماینده آذربایجان در گروه بینالمللی بحران، معتقد است که تأثیر ارامنهای که قرهباغ را ترک میکنند بر دولت پاشینیان بستگی به این دارد که دولت تا چه اندازه موفق به اجرای موضوع پذیرش و اسکان آنها خواهد شد.
به گفته وی، نکتهای که در حال حاضر غرب را نگران کرده این است که ارمنستان نه قدرت مالی و نه نهادی لازم برای انجام این کار را دارد. در چنین حالتی، جمعیت عصبی وارد شده به ارمنستان میتواند نقش یک کاتالیزور را در روندهای سیاسی فعلی ایفا کند.
این تحلیلگر سیاسی خاطرنشان کرد: به همین دلیل است که کمکهای آمریکا و اروپا به ارمنستان اخیراً افزایش یافته و همچنان افزایش خواهد یافت. زیرا از این طریق سعی میکنند مهاجرت به ارمنستان را به ابزاری سیاسی تبدیل نکنند.
آیا قالب 3+3 مطرح شده در مذاکرات پوتین و رئیسی قابل تحقق است؟
ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه، در گفتوگوی تلفنی با ابراهیم رئیسی رئیسجمهور ایران در 26 سپتامبر، بار دیگر فرمت 3+3 را مطرح کرد.
فرمت 3+3 یک پلتفرم منطقهای است که شامل آذربایجان، ارمنستان و گرجستان به اضافه روسیه، ترکیه و ایران به منظور دستیابی به توافقنامه صلح نهایی بین ارمنستان و آذربایجان است.
در اطلاعات منتشر شده توسط کرملین در مورد گفتگوی تلفنی رهبران روسیه و ایران ذکر شده است: مسکو و تهران به طور رسمی علاقه خود را برای همکاری متقابل در راستای تشدید کار در این قالب ابراز کردهاند.
تحلیلگران سیاسی قفقاز، حرکت مسکو را با تلاش غرب برای ایفای نقش فعالتر در تنظیم روابط ارمنستان و آذربایجان مرتبط میدانند.
توماس دی وال معتقد است که مسکو با طرح پیشنهاد 3+3 میخواهد غرب را با دخالت دادن قدرتهای منطقه در این موضوع دور نگه دارد.
«اولگ ایگناتوف» محقق روسیه در گروه بینالمللی بحران، میگوید که نهتنها روسیه، بلکه آذربایجان نیز برخلاف ارمنستان علاقهمند است که غرب را از آنچه در اینجا رخ میدهد دور نگه دارد. با این حال او معتقد است که فرمت 3+3 جواب نمیدهد.
ایگناتوف میگوید: مشکل این است که گرجستان با روسیه مشکل دارد و آذربایجان با ایران مشکل دارد، بنابراین به نظر نمیرسد که این قالب عملی شود. به نظر من رویکرد چهارجانبه، یعنی فرمت روسیه-ارمنستان، ترکیه-آذربایجان موفقتر به نظر میرسد.
روبن محرابیان، تحلیلگر سیاسی معتقد است: فرمت 3+3 نوید خوبی برای ارمنستان نیست. مسکو قادر به انجام هیچ کاری نیست. او اکنون با مطرح کردن فرمت 3+3 با درگیر کردن ایران سعی دارد خود را نجات دهد. ارمنستان نباید چنین پیشنهادهایی را بپذیرد و به هیچ وجه نباید پاسخ مثبت دهد.
زائور شیریف، معتقد است که پس از جنگ دوم قرهباغ در سال 2020، اگرچه تنظیم روابط آذربایجان و ارمنستان کاملاً در انحصار روسیه بود، اما طی سه سال گذشته، مسکو تقریباً همه این فرصتها را از دست داده است.
زائور شیریف خاطرنشان کرد: غیرممکن است که عملکرد نیروهای حافظ صلح روسیه در قرهباغ و پروژه مورد نظر روسیه در آنجا با واقعیتهای امروزی ادامه یابد. از این رو کرملین در تلاش است تا از موقعیت خود در سایر موارد به ویژه در بحث تحدید مرزها و باز کردن خطوط ارتباطی محافظت کند. بنابراین او میخواهد قالب 3+3 را احیا کند.
ولادیمیر پوتین رئیسجمهور روسیه روز پنجشنبه در نشست والدای گفت که پس از تعیین وضعیت قرهباغ به عنوان سرزمین آذربایجان، وضعیت نیروهای حافظ صلح روسی از نظر کیفی تغییر کرد و رئیسجمهور آذربایجان به او پیشنهاد داد تا در مورد وضعیت نیروهای حافظ صلح به صورت دوجانبه صحبت کند و ارمنستان با آن مخالفت نکرد.
زائور شیریف معتقد است که با توجه به شرایط کنونی بین آذربایجان و ارمنستان و همچنین واقعیتهای روسیه و گرجستان، فرمت 3+3 کارساز نخواهد بود.
قرهباغ تحت کنترل آذربایجان درآمد: آیا درگیری تمام شده است؟
الهام علیاف رئیسجمهور آذربایجان پس از اقدامات ضد تروریستی در قرهباغ، خطاب به مردم این کشور گفت: اگر آذربایجان در جنگ 44 روزه تمامیت ارضی خود را احیا کرده بود، در نتیجه اقدامات ضد تروریستی، حاکمیت خود را احیا کرده است.
متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در بیانیهای اعلام کرد که در جریان گفتگوی تلفنی بین آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا و الهام علیاف، رئیسجمهور آذربایجان به مقام آمریکایی گفت که دیگر عملیات نظامی انجام نخواهد شد.
تحلیلگران سیاسی آذربایجانی درباره پایان خصومتها تردید دارند.
عدهای هستند که فکر میکنند با انتشار هر از چندگاهی اخبار مبنی بر تیراندازی در مرز آذربایجان و ارمنستان، این درگیری به سمت دیگری پیش میرود.
اولگ ایگناتوف میگوید: پیش از عملیات قرهباغ، رئیسجمهور آذربایجان به اروپاییها گفته بود که عملیات نظامی انجام نخواهد شد، اما این اتفاق افتاد. موضوع در اینجا بستگی به این دارد که شرایط چگونه پیش میرود. اگر باکو و ایروان نتوانند وجه مشترکی در مسائلی مانند تعیین حدود مرزها و باز کردن ارتباطات پیدا کنند، هر چیزی ممکن است.
توماس دی وال، تحلیلگر قفقاز جنوبی معتقد است که اگرچه انتقال قرهباغ به کنترل آذربایجان در واقع پایان پروژه قرهباغ کوهستانی است که در سال 1923 تهیه شد و 100 سال قدمت دارد، اما خطرات همچنان وجود دارد زیرا صلح به دست نیامده است.
این تحلیلگر افزود: اما جمعیت باقی مانده است، ساکنانی که از قرهباغ به ارمنستان نقل مکان کردهاند، باقی ماندهاند و بیشتر آنها به احتمال زیاد میخواهند دوباره با آرامش به قرهباغ بازگردند. البته پیشبینی دشوار است، اما برخی از ارامنه قرهباغ نیز ممکن است مرتکب اعمال خشونتآمیز شوند.
باکو قول داده است که از امنیت ارامنه قرهباغ محافظت کند و از حقوق آنها دفاع کند و طرح ادغام مجدد را اعلام کرده است.
اداره مهاجرت دولتی آذربایجان قبلاً گفته بود که تعدادی ارمنی در خانکندی برای پذیرش تابعیت آذربایجان به آنها درخواست دادهاند.
انتهای پیام/