به گزاش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، چهلمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب استانبول بهمناسبت یکصدمین سالگرد اعلام جمهوری ترکیه با شعار «زنده باد جمهوری» با شرکت بیش از 1000 ناشر داخلی و خارجی در محل دائمی نمایشگاه تویاپ آغاز به کار کرد.
خانه کتاب به نمایندگی از جمهوری اسلامی ایران با عرضه بیش از 500 عنوان کتاب در نمایشگاه شرکت کرده است. خبرگزاری تسنیم همزمان با برگزاری نمایشگاه کتاب استانبول با حسن دیدهبانی وابسته فرهنگی ایران در استانبول گفتوگو کرده است، دیدهبانی در این گفتوگو به سابقه ترجمه کتابهای ایرانی در ترکیه و استقبال جامعه ترکزبان از کتابهای نویسندگان و شاعران ایرانی اشاره کرده است. این گفتوگو به شرح ذیل است:
* در سالهای اخیر تعاملات بین ناشران ایرانی و ناشران ترک برای انتشار کتابهای فارسی به ترکی و بالعکس رو به افزایش بوده است، استقبال جامعه ترک زبان از کتابهای ایرانی چگونه بوده است؟ با توجه به اشتراکات فرهنگی ایران و ترکیه چه میزان میتوان این تعاملات را افزایش داد؟
استقبال از کتابهای ایرانی در جامعه ترکیه در سالهای اخیر رو به افزایش بوده است، به ویژه ادبیات کلاسیک ایران هواداران بسیاری در میان مردم ترکیه دارد و بارها چاپ و تجدید چاپ شدهاند، برای نمونه تنها یکی از ترجمههای شاهنامه در ظرف چند سال 6 بار تجدید چاپ شده است، در مجموع ادبیات فارسی در ترکیه خوانده شده و از سوی مردم با استقبال مواجه میشود.
* برخی بر این باورند که بخش بینالملل نمایشگاه کتاب استانبول از زمان برگزاری فلوشیپ استانبول در واقع موضوعیت خود را از دست داده است و صرفا برای حفظ هویت عنوان بینالملل نمایشگاه ایجاد میشود. اگر چنین موضوعی صحت دارد، آیا دلیلی بر حضور ناشران ایرانی در این رویداد وجود دارد؟ بهتر نیست که فرصت را برای حضور در فلوشیپ فراهم کنیم؟
خیر، چنین نیست، حضور ناشران در نمایشگاه و لمس و بررسی کتابها از نزدیک تفاوت بسیاری با حضور در فلوشیپ دارد، در فلوشیپ ناشر کتاب را نمیبیند، در نتیجه شناختش سطحی است و آگاهی کافی و لازم را پیدا نمیکند، در نمایشگاه کتاب ما هم با ناشر و سایر کتابهایش آشنا میشویم هم میزان استقبال مخاطب از ناشر و کتابهایش را میبینیم، در نتیجه شناختمان تکمیلتر است، به نظر من فلوشیپ نمیتواند جای نمایشگاه کتاب را بگیرد، نمایشگاه جایگاه خود را دارد. درست است که بخش بینالملل در ترکیه فروش ندارد، اما مزایایی ویژهتر نسبت به فلوشیپ دارد که حضور ناشران را مثمر ثمر میکند.ناشر متوجه سلیقه مردم ترکیه در حوزه ادبیات، کودک و نوجوان و ... میشود و این او را در خرید و فروش رایت یاری میکند.
* با توجه به اینکه فلوشیپ ادبی استانبول یکی از بزرگترین گردهماییهای ناشران جهان است، رویکرد مسئولان فلوشیپ برای حمایت از حضور بیشتر ناشران ایرانی در این رویداد چگونه است؟
ترکیه سالهاست، این برنامه را برگزار میکند، در سالهای نخست چندان مورد توجه نبود؛ اما اکنون بیش از 700 ناشر از کشورهای مختلف در آن شرکت میکنند، اگر ما هم میخواهیم در حوزه فروش بینالمللی کاری انجام دهیم و کتابها رابفروشیم، باید مشابه این رویداد را در حاشیه نمایشگاه کتاب تهران برگزار کنیم، البته سالهای اول سخت است ولی اندک اندک مانند نمایشگاه کتاب جا میافتد، این کار باید شروع شود. سال گذشته توافقاتی انجام و مقرر شد که موسسه خانه کتاب مسئول برگزاری آن باشد، اما نمیدانم چرا به سرانجام نرسید؟ فلوشیپ میتواند در شرایط فروش کتابهای ایران در بازارهای بینالمللی بسیار مهم باشد.
ادبیات کودک و نوجوان ایران بین ترکها محبوبیت بسیار دارد
* مردم ترکیه چه اندازه با ادبیات معاصر ایران آشنا هستند؟
از ادبیات معاصر ما کتابهای زیادی ترجمه شده است، از دهخدا از سهراب و... اتفاقا بیشتر کتابهای منتشر شده از ایران در ترکیه در زمینه ادبیات هستند، در زمینه ادبیات مقاومت نیز آثار زیادی منتشر شده است. با این همه اصلا کافی نیست، باید برنامهریزی و هزینه بیشتری کرد، طرح تاپ و گرنت کارهای خوبی انجام دادهاند، در حوزه کودک و نوجوان بیش از 100 عنوان کتاب از ایران در ترکیه ترجمه و منتشر شده است که در نوع خود حائز اهمیت است.
حوزه کودک و نوجوان یکی از حوزههایی است که ما میتوانیم با ترکیه وارد مذاکرات بیشتری شویم، هم کانون پرورش فکری و هم موسسات و نهادهای دیگر در این زمینه کتابهای خیلی خوبی منتشر کردهاند که برای ناشران و مخاطبان ترک ارزشمند است و خواهان زیادی در این کشور دارد.
* نویسندگان مطرح ترکیه مانند الیف شافاک و اورهان پاموک نسبتاً در ایران شناخته شده هستند، از ایران چه نویسندگانی در ترکیه شناخته شدهاند؟
در ترکیه مردم در سالهای گذشته اغلب آثار شهید مطهری و شریعتی را مطالعه میکردند، در میان ادبیات کلاسیک نیز گلستان و بوستان، حافظ، مثنوی و ... بارها و بارها ترجمه شده و شناخته شده هستند، در میان ادبیات معاصر پس از انقلاب نیز سهراب سپهری و شهریار در جامعه ترکیه بسیار شناخته شده هستند.کتابهایی نیز از نویسندگان امروز ادبیات داستانی در ترکیه منتشر شده است که مخاطب خود را دارد.
* اشاره کردید که حوزه کودک و نوجوان جزو حوزههای پراستقبال کتابهای ایرانی در ترکیه است، به جز حوزه کودک به لحاظ موضوعی کدام کتابها بیشتر استقبال میشود؟
کتابهای منتشر شده در زمینه سینما در ایران از سوی ترکها ترجمه و چاپ میشود، در حوزه ادبیات کلاسیک و معاصر به ویژه شعر کتابهای خوب با استقبال مواجه میشود، در حوزه کودک و نوجوان نیز کتابهای کانون پرورش فکری موفقیت خوبی داشتهاند.
* صادرات کتاب یکی از بحثهای مغفول در جمهوری اسلامی در سالهای گذشته بوده است، طرحهایی مانند گرنت و تاپ برای کمک به این موضوع در ایران راه افتاده است،به نظر شما چقدر در این زمینه توانستهایم موفق باشیم؟
حضور در پلتفرمهای بینالمللی را جدیتر بگیریم
یکی از دلایل عقبماندگی ما در زمینه صادرات کتاب، بحث کپی رایت و تحریمهایی است که اجازه فعالیت در محیطهای بینالمللی را به ما نمیدهد، برای صادرات کتاب ما با موانع دریافت و پرداخت پول روبرو هستیم، پلتفرمهایی چون آمازون و گوگل بوک که به فروش جهانی کتاب میپردازند، در پرداخت پول برای ایران همکاری نمیکنند، البته میتوان در قالب قراردادهایی با ناشران کشورهای دیگر این اقدام را انجام داد.
ما در ترکیه نیز توافقاتی برای ارسال تمام کتابهایی که از فارسی به ترکی منتشر شدهاند، به کتابخانههای بینالمللی انجام دادیم، اما لازم است ناشران برای فروش کتاب در پلتفرمهای بینالمللی بیشتر فعال شوند.
ترجمه و انتشار 50 عنوان کتاب از ادبیات مقاومت ایران در ترکیه
در ترکیه از ادبیات مقاومت ایران بالغ بر 50 عنوان کتاب ترجمه و منتشر شده است، اما این کافی نیست، طرح گرنت و تاپ همچون طرح تدای ترکیه میتوانند فعالتر عمل کنند، تدا، حمایتهای بیحد و حصری برای ترجمه و چاپ کتابهای ترکی به زبانهای مختلف دارد و در این زمینه بسیار هم موفق بوده است.اما ما در ایران شاید به دلیل محدودیتهای بودجه آنچنان که باید و شاید نتوانستهایم در این زمینه ورود کنیم.
انتهای پیام/