به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، شناخت ابعاد شخصیتی حضرت زهرا (س) نیاز به زمان زیاد و پژوهشهای فراوان دارد. در این میان یکی از جنبههای وجودی و ابعاد شخصیتی بانوی مکرم اسلام، جهاد آن حضرت در راه دفاع از حق است؛ جهادی در جنبههای علمی و انجام سخنرانیها و خطبهخوانی و همچنین در جهاد عملی تعریف شده و در دوران زندگی مبارک ایشان ادامه پیدا کرد. حضرت زهرا (س) از یک سو در شرایط و موقعیتهای حساس در قالب سخنرانی و خواندن خطبههای نغز و پر مفهوم به دفاع از حق و ولایت پرداختند و با حضور در مسجد، سر زدن به زنان مسلمان و حضور در خانههای آنها به اظهار ادله حق میپرداختند. از طرف دیگر در شرایطی که ایجاب میکرد، به مبارزه عملی و جهاد اقدام میکردند تا پرده از چهره باطل برداشته و حق را برای مردم نمایان کنند.
جهاد عملی آن حضرت که به منجر به شهادت جانسوز ایشان شد، نمونهای انجام مسئولیتی است که اسلام بر عهده زنان گذاشته تا در شرایط حساس تا پای جان از حق و اسلام دفاع کنند. جهادی که حضرت صدیقه طاهره (س) آن را به بهترین نحو ممکن و تأثیرگذارترین وجه به انجام رساندند تا الگویی برای مردان و زنان مسلمان و آزاده باشند.
خبرگزاری تسنیم در گفتوگویی که با دکتر مریم حاج عبدالباقی، استاد حوزه و دانشگاه و پژوهشگر دینی انجام داده به بررسی بخشهایی از بعد جهادی در شخصیت، سیره و سبک زندگی حضرت زهرا (س) پرداخته است.
انواع جهاد در زندگی حضرت زهرا(س)
یکی از جنبههای مهم شخصیتی حضرت فاطمه زهرا (س) شخصیت جهادی و مبارزاتی ایشان است. در تعریف کلی و نگاه اجمالی به این بعد شخصیتی بانوی مکرم اسلام، چه نوع مبارزههایی را در سیره و سبک زندگی ایشان مشاهده میکنیم؟
زندگی حضرت فاطمه (س) هرچند که کوتاه بود، اما پر منفعت و سراسر درس و آموزه برای مردم است. به طوری که در آن وجود مبارک، برترین سجایای اخلاقی آن هم در کمال مشاهده میشود. همان طور که اشاره کردید، بعد جهادی یکی از ابعاد و جنبههای وجودی و شخصیتی ایشان بوده است؛ اما همین بعد را اگر به درستی تحلیل و بررسی کنیم و نگاه درستی به زندگی ایشان داشته باشیم، متوجه میشویم حضرت فاطمه اطهر (س) هم در زمینه علم و دانش و هم در جنبه مبارزه عملی حضور فعال و کاملی داشتهاند.
آن حضرت در دورهای از زندگی مبارک خود در میان زنان مهاجر و انصار حاضر شدند، برای آنها سخنرانی کرده و خطبه میخواندند و در عین حال حقایق عالم را برای آنها بیان میکردند. همچنین بحثها و مناظرههای آن حضرت با خلفای آن دوران هم بر کسی پوشیده نیست و علما و تاریخ نویسان شیعه و سنی بر این نکته تأکید کردهاند که حضرت فاطمه زهرا (س) با خلفای زمان خود محاجه میکردند.
مبارزه عملی و جهاد
مبارزه عملی و جهاد ایشان به چه صورت بود؟ درواقع میخواهیم بدانیم حضرت زهرا (س) چگونه مبارزه عملی را انجام میدادند؟
مبارزه عملی و جهاد هم بعد دیگری از ابعاد جهادی آن بانوی مکرم است. به این صورت که در بخشی از زندگی آن حضرت مشاهده میکنیم که در جریان مباهله حاضر شدند و حضور ایشان تأثیر مهمی در شکست نظرها و آرای باطل داشته و موجب نمایش عزت اسلام شده است. همین حضور در مباهله نشاندهنده مبارزه عملی حضرت زهرا (س) است؛ یعنی ایشان به عنوان یک زن، تنها در خانه نمیماندند تا همه وظایف دفاع از حق و اسلام را مردان انجام بدهند. بلکه در هر شرایطی که ضرورت داشته اعلام حضور کرده و به دفاع از اسلام میپرداختند.
همچنین در مراحل دیگری از زندگی بانوی گرامی اسلام مشاهده میکنیم که حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام در میدان مبارزه حاضر بودند، در حالی که حضرت زهرا (س) در خانه تنها بوده و به امور خانه و سرپرستی فرزندان مشغول بودند. بانوی مکرم اسلام به این صورت بخشی دیگر از مبارزه عملی که مخصوص زنان است را به نمایش گذاشتند؛ یعنی همیشه در پشت جبهه حضور داشتهاند، همسر خود را به نبرد تشویق کرده و ایشان را دلگرم میکردند. در عین حال در پشت جبهه از مبارزان و سربازان اسلام و به خصوص پیغمبر اکرم صلیالله علیه و آله دفاع میکردند.
حتی در شرایطی که امام علی علیه السلام در جریان جنگها دچار مجروحیتهایی میشدند، حضرت زهرا (س) به خوبی به التیام زخمهای آن حضرت میپرداختند و حتی عنوان شده که شست و شوی ذوالفقار، شمشیر امام علی علیه السلام را انجام میدادند.
شهادت؛ نمایش جهاد عملی حضرت زهرا (س)
آیا میتوان بیان حقایق از سوی حضرت زهرا (س) را به عنوان بخشی از جهاد آن حضرت تلقی کرد؟
بله. حضرت فاطمه زهرا (س) به خانه بزرگان و چهرههای سرشناس از مهاجرین و انصار میرفتند و یا در مسجد به بیان حقایق برای آنها میپرداختند. این هم نوع دیگری از جهاد آن بانوی مکرم است. چراکه از هر فرصتی جهت احقاق حق بهترین استفاده را میکردند و به خصوص از زنان به عنوان عامل هشیارکننده در جهان اسلام بهره میبردند.
در جایی دیگر که بسیار مشهور است حضرت زهرا (س) با کلام خود به شدت از اینکه امام علی علیه السلام را با اجبار به مسجد ببرند و از ایشان بیعت بگیرند، دفاع کرده و با دشمنان مقابله کردند. حتی در راه دفاع از حق و امامت جان عزیز خود را فدا کردند. همین موضوع شهادت حضرت فاطمه زهرا (س) نمایش دیگری از جهاد عملی آن حضرت است.
اشکهایی که حضرت فاطمه (س) در مدینه و بیت الاحزان میریختند، لعن و نفرینی که بر ظالمان بعد از هر نماز میفرستادند، اعلام برائت از غاصبان حق و ظالمان روزگار و حتی وصیتی که مبنی بر دفن شبانه کرده بودند، همگی نشاندهنده بخشهایی از جهاد عملی آن حضرت است که باید به آن توجه داشته باشیم.
در عین حال به این موضوع هم باید اشاره کنیم که در روایتی عنوان شده که جهاد زنان خوب شوهرداری کردن و تربیت صحیح فرزندان است. حضرت زهرا (س) در این مورد هم الگوی کامل همه انسانها هستند. ایشان در جهاد ویژه خانمها یعنی خانهداری، بالاترین مجاهد مسلمان هستند و فرزندان خود را به بهترین نحو ممکن تربیت کردند.
حضور بانوی مکرم اسلام در جریان جنگ احد
یکی از وجوه شخصیتی حضرت زهرا (س) که در دفاع از مجاهدان اسلام نمایش داده شده، حمایت از مبارزان مسلمان است. در چه حوادثی ایشان این وظیفه را انجام دادند؟ به هر حال میدانیم که خود ایشان در مبارزات و جنگها حضور نداشتهاند.
درست است که حضرت زهرا (س) در جنگها حضور نداشتند ولی یکی از مدافعان حقیقی مبارزان و یکی از چهرههای برجسته، موفق و تأثیرگذار در دفاع از حق هستند. نمونه آن به ماجرای جنگ احد برمیگردد. در جریان جنگ احد جناب حمزه علیه السلام، عموی پیغمبر اسلام صلیالله علیه و آله به شهادت رسید. در عین حال 74 مسلمان دیگر در این جنگ شهید شدند. اینها خسارتهای بزرگی برای مسلمانان بود.
همه این خبرها به حضرت زهرا (س) رسید، ضمن اینکه به ایشان خبر دادند که در جریان جنگ، سنگی بر صورت مبارک نبی مکرم اسلام اصابت کرده و صورت ایشان را خونین کرده است. حضرت زهرا (س) در این شرایط بیاعتنا در خانه نماندند. بلکه مقداری خوراک و لباس تهیه کردند و همراه تعدادی از زنان مسلمان به سمت میدان مبارزه رفتند. پرستاری از مجروحان را بر عهده گرفتند، به آنها آب و غذا میدادند، زخمها را ترمیم میکردند و خدمات دیگری را انجام میدادند.
در روایتها نوشته شده که زخم رسول خدا صلیالله علیه و آله را حضرت زهرا (س) درمان کردند. زخم را شستوشو داده و سر پدر را با دستمالی بستند. وقتی نبی مکرم اسلام به یاد جناب حمزه علیه السلام به گریه افتادند، حضرت زهرا (س) هم همراه ایشان اشک میریختند. نوشته شده که آن بانوی مکرم هر دو یا سه روز یکبار خود را به میدان احد رسانده و برای شهیدان آن جنگ اشک ریخته و برای آنها دعا میکردند.
انتهای پیام/