به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رسانههای جمهوری آذربایجان، شکی نیست که الهام علیاف رئیسجمهور آذربایجان در انتخابات امروز پیروز خواهد شد. زمانی که انتخابات زودهنگام در ماه دسامبر اعلام شد، رأیدهندگان متعجب بودند که انتخابات چه چیزی را تغییر خواهد داد.
علیاف با شعار «رهبر برنده، مردم برنده» برای پنجمین دوره ریاست جمهوری خود آماده میشود. آذربایجان تحت رهبری او توانست سرزمینهای اشغال شده توسط ارمنستان پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در اوایل دهه 1990 را بازگرداند.
بدین ترتیب برای اولین بار در جمهوری آذربایجان انتخابات سراسری در سراسر این کشور برگزار میشود. حدود 22 هزار آذربایجانی در اراضی بازپسگیری شده از ارمنستان رأی خواهند داد. در این انتخابات ارامنهای که در قرهباغ ماندند و به ارمنستان نرفتند هم رأی میدهند.
مقامات آذربایجان همچنان به استفاده از روشهایی که سالها برای سرکوب صدای مخالفان و حذف مخالفان احتمالی در این انتخابات استفاده کردهاند، ادامه میدهند. یکی از دلایل بیتفاوتی جامعه نسبت به انتخابات همین است.
نامزدها چه کسانی هستند؟
علاوه بر الهام علیاف، 6 نامزد دیگر نیز وجود دارد. چهار تن از آنها معاونان طرفدار دولت هستند: زاهد عروج، رازی نورالله اف، فاضل مصطفی و قدرت حسنقلیاف.
دو نامزد باقی مانده الشاد موسایف از حزب کوچک اپوزیسیون یعنی حزب آذربایجان بزرگ و فؤاد علیاف نامزد مستقل هستند.
احزاب مخالف جبهه خلق آذربایجان، جبهه خلق کلاسیک و مساوات به دلیل نبود فضای دموکراتیک در این کشور و نبود فرصتهای برابر برای نامزدهای غیر از علیاف، انتخابات را تحریم میکنند.
حزب آلترناتیو جمهوریخواه با حضور یک نماینده در مجلس اعلام کرده که نامزدی برای ریاست جمهوری معرفی نمیکند و تمام تمرکز خود را معطوف به انتخابات پارلمانی که قرار است در ماههای آینده برگزار شود، خواهد داشت.
فردی با متفاوتترین برنامه سیاسی در میان نامزدها، قدرت حسنقلیاف، رئیس حزب جبهه خلق آذربایجان واحد است. تغییر قانون اساسی، انتقال کشور به نظام پارلمانی و تغییر نام کشور به جمهوری آذربایجان شمالی از جمله اصلاحات اصلی وی است.
حسنقلیاف به عنوان تنها نامزدی انتخاب میشود که در برنامههای گفتگوی شبکههای تلویزیونی به طور جدی با سیاست دولت علیاف مخالفت میکند.
از سوی دیگر انتقاداتی نیز در خصوص ناتوانی کاندیداها در ارائه نظر صریح در مورد موضوعاتی مانند توافقنامه صلح با ارمنستان، آینده قرهباغ و خروج نیروهای حافظ صلح روسی وجود دارد.
اگرچه نامزدها در مورد روابط با اتحادیه اروپا و به طور کلی آمریکا اظهارنظر نمیکنند، اما بر روابط با ترکیه، سازمان کشورهای ترک، پاکستان، روسیه و ایران تمرکز میکنند.
وضعیت رسانه و حقوق بشر چگونه است؟
هیچ صدای انتقادی در مطبوعات جمهوری آذربایجان وجود ندارد که به شدت توسط مقامات این کشور کنترل می شود. مسئولان آذربایجان مانند سالهای گذشته اجازه اعتراضهای کوچک به ناعادلانه بودن انتخابات را ندادند. انتقادات در شبکههای اجتماعی با همین تندی برخورد شد.
بیش از 10 روزنامهنگار و فعال سیاسی از نوامبر بازداشت شدهاند. این بزرگترین فشار بر رسانههای مستقل در این کشور از سال 2011 تلقی میشود. به گفته مفسران، مقامات آذربایجان میخواهند با این فشار از روزنامهنگاری تحقیقی جلوگیری کنند.
دفتر نهادهای دموکراتیک و حقوق بشر سازمان امنیت و همکاری اروپا که بر روند انتخابات نظارت میکند، در گزارشی که در 23 ژانویه منتشر شد، خاطرنشان کرد که علاوه بر این دستگیریها، قانون جدید رسانهها، روزنامهنگاری با بودجه خارجی را محدود میکند. رسانهها مجاز به فعالیت آزاد نیستند و برخی از وبسایتهای انتقادی ممنوع هستند.
کارشناسان مستقل در جمهوری آذربایجان میگویند که محدودیتهای حقوق بشر، مشکلات آزادی مطبوعات و شرایط ناعادلانه انتخابات منحصر به این انتخابات نیست و سالهاست ادامه دارد.
سازمان گزارشگران بدون مرز (RSF) مستقر در فرانسه و سازمان خانه آزادی مستقر در آمریکا، جمهوری آذربایجان را در رده کشورهای غیرآزاد در زمینه آزادی مطبوعات قرار میدهند.
سازمان گزارشگران بدون مرز از عبارت «رئیسجمهور علیاف تمام نشانههای کثرتگرایی در آذربایجان را از بین برده است و از سال 2014 به طور وحشیانه همه کسانی را که از او انتقاد میکنند ساکت میکند» استفاده کرد.
علیاف در مناظرههای تلویزیونی نامزدهای ریاست جمهوری شرکت نکرد. او توسط سایر اعضای حزبش نمایندگی میشود.
علیرغم پخش یک ساعته برنامههایی که در آن سه بار در هفته از کاندیداها صحبت میشود، بسیاری از کاربران در شبکه یوتیوب نظراتی نوشتند که این برنامهها جنبه نمایشی دارد و پس از آن کانال یوتیوب اکانت نظرات را بسته است.
سرانجام، در 24 ژانویه، مجمع پارلمانی شورای اروپا به دلیل نبود فضای انتخاباتی عادلانه در این کشور و دعوت نشدن از شورای اروپا برای نظارت بر انتخابات، به هیئت جمهوری آذربایجان اعتبار اعطا نکرد.
سازمان همکاری شانگهای، سازمان کشورهای مستقل و دومای دولتی روسیه هیئتهایی را برای نظارت بر انتخابات اعزام کردهاند.
جمهوری آذربایجان در سال 2021 در رتبه 128 در شاخص ادراک فساد سازمان شفافیت بینالملل قرار گرفت و در سال 2023 به رتبه 157 سقوط کرد.
دولت آذربایجان اتهامات فشار و فساد را بیاساس میداند.
نقش جمهوری آذربایجان در صحنه سیاسی جهانی چیست؟
این کشور نفتخیز که سیاست توازن بین قدرتهای بزرگ را حفظ میکند، از اوایل دهه 1990 موفق به جذب سرمایهگذاری خارجی شده است.
باکو اکنون از مزایای تلاشهای اتحادیه اروپا برای کاهش وابستگی خود به گاز روسیه پس از حمله به اوکراین بهره میبرد.
«اورزولا فون در لاین» رئیس کمیسیون اروپا، که در سال 2022 از باکو بازدید کرد، آذربایجان را به عنوان یک شریک انرژی بسیار مهم و همیشه قابل اعتماد توصیف کرد.
تحلیلگران پیشبینی میکنند که تا سال 2027 صادرات گاز آذربایجان به اتحادیه اروپا دو برابر خواهد شد و به 20 میلیارد مترمکعب در سال خواهد رسید.
چه چیزی در انتظار جمهوری آذربایجان است؟
جمهوری آذربایجان در سالهای اخیر از مزیتهای موقعیت و منابع طبیعی خود به خوبی استفاده کرده است.
این کشور با اجرای سیاست موازنه بین روسیه، ایران، ترکیه و غرب، موفق شد قرهباغ کوهستانی را که برای سالیان متمادی یک سیاست دولتی بود، پس بگیرد.
این موفقیت محبوبیت الهام علیاف را در سراسر این کشور افزایش داد، توجه را از مشکلاتی مانند فساد، آزادی بیان یا فقر منحرف کرد و باعث شد علیاف بتواند مخالفان را ساکت کند.
تمرکز قدرتهای بزرگ بر اوکراین، غزه و دریای سرخ نیز باعث کاهش فشار بر آذربایجان شد.
با این حال، افزایش قطبی شدن جهانی، اجرای سیاست تعادل و برقراری روابط خوب با همه اردوگاهها را برای باکو دشوار خواهد کرد.
این کشور در مقطعی باید بین روسیه و غرب، آنکارا و تهران یکی را انتخاب کند. این تصمیم بر آینده منطقه و جهان تأثیر خواهد گذاشت.
شاید به همین دلیل است که علیاف تصمیم به برگزاری انتخابات زودهنگام غافلگیرکننده گرفت. هدف او تقویت قدرت خود در مواجهه با حوادثی است که ممکن است در سالهای آینده رخ دهد.
انتهای پیام/