گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم قرار است در پرونده دهه «رکود، عبرت، تجربه» ضمن تشریح وضعیت شاخصهای اقتصادی کشور در دهه 90 و دلایل ناکامی اقتصاد در این دهه، راهکارهای جبران این عقبماندگی تاریخی را بیان کند. یکی از مهمترین شاخصهای ازدسترفته خواندن دهه 90 افول رکوردگونه نرخ رشد اقتصادی در این دهه است.
متن تمامی کتب اقتصادی را که ورق بزنید، یقیناً توسعۀ هر کشوری را بیارتباط با سه کلمۀ صنعت، تولید و اشتغال نمیبینید. رشد GDP یک کشور بهمعنای بزرگتر شدن کیک اقتصاد آن کشور است و بزرگتر شدن کیک اقتصادی یک کشور معنایی جز افزایش سطح رفاه مردم آن کشور ندارد.
بیتردید برای هر کشور در حال توسعه اجزا و چرخدندههای رشد تولید حیاتی و مهم هستند چرا که وقتی چرخ تولید و صنعت در کشوری بچرخد، چرخ زندگی توده مردم به چرخش درمیآید. بررسی مسیر پیشرفت کشورهای توسعهیافتۀ امروز که سهم قابلتوجهی از کیک اقتصاد جهانی را تشکیل میدهند، بهخوبی نشان میدهد که حمایت از تولید و همچنین توجه به شرکتها و هلدینگهایی که ابزار تحقق و توسعۀ تولید هستند، از چه اهمیتی برخوردار است.
دیگر نکتهای که بر اهمیت هلدینگهای صنعتی یک کشور میافزاید، یقیناً ظرفیت صادراتی این هلدینگها است. امروز بر کسی پوشیده نیست که این شرکتهای بزرگ در شرایطی که اقتصاد ایران با تحریم دست و پنجه نرم میکند چه نقش کلیدی و حائز اهمیتی را در ورود منابع ارزی به کشور ایفا میکنند.
رشد اقتصادی در دهه 90 تعطیل!
همواره در هر اقتصادی بهترین قاضی در خصوص عملکردها، اعداد و ارقام و آمارها هستند. شاخصهای اقتصادی در دهه 90 گویای این است که حکمرانی اقتصادی نمره قابلقبولی کسب نکرده است. ایران در دهۀ 90 رشد اقتصادی نداشته است و به همین دلیل در آن زمان سرانۀ درآمدی مردم کاهش پیدا کرد بهعلاوه رشد جمعیت کنار نبود رشد اقتصادی سبب کاهش درآمد سرانه ایرانیان نیز شد؛ در نتیجه دهۀ 90 را دهۀ درجا زدن اقتصاد ایران میدانیم، منظور از درجا زدن در اقتصاد هم عدم رشد اقتصادی است.
نمودارهای رشد اقتصادی در دهۀ 90 بهطور کامل نشان میدهند که در مقاطع زمانی اعمال تحریمهای ظالمانه علیه مردم ایران، رشد اقتصادی دچار کاهش شدید شده و همین موضوع سبب شده است در دهۀ 90 رشد اقتصادی تقریباً صفر باشد، اولین شوک هم در سال 1391، همزمان با اعمال تحریم بانک مرکزی و تحریم فروش نفت ایران اتفاق افتاد که سبب کاهش دسترسی به منابع ارزی و همچنین میزان فروش نفت شد، پس از آن در سالهای 1397 و 1398 نیز با تحریمهای حداکثری از سوی آمریکا فروش نفت و دسترسی به منابع ارزی دچار مشکل شد و در نتیجۀ آن، رشد اقتصادی منفی شد.
روند سینوسی رشد اقتصادی و نرخ تشکیل سرمایه کنار جابهجایی رکوردهای تورمی نشان از افزایش ریسک سرمایهگذاری، کاهش تولید، کوچک شدن اقتصاد و تنگنای اقتصادی دارد. رشد اقتصادی در دهه 90 برای اولین بار به میانگین زیر صفر طی یک دهه رسید که نشان از کاهش بیش از حد تولید و افت اشتغال و صنعت دارد.
همانطور که در نمودار بالا مشخص است وضعیت رشد اقتصادی کشور در دهه 90 همواره با نوسانهای بالایی همراه بوده و اصلاً شرایط مطلوبی را نداشته است، بهبیانی دیگر میانگین رشد اقتصادی در طول این دهه حدود 1 درصد بوده است، که مشخصاً حکایت از تضعیف اقتصاد ایران در این دهه دارد، همچنین از مقایسه رشد اقتصادی و دیگر بخشها در دهه 90 با دهههای پیشین یا دولتهای پیشین مشخص میشود که در دهه 90 یا بهعبارتی دولت یازدهم و دوازدهم، رشد پایینتری را در نسبت با دولت نهم و دهم داشتهایم.
در همین راستا رهبر معظم انقلاب اسلامی در توصیف وضعیت اقتصادی دهه 90 میفرماید: «در دهه 90 یک عقبماندگی و تعطیلی اقتصادی بهدلایل مختلف داشتیم. مطابق آمارهای رسمی، شاخصهای منفی زیادی در بخشهای مهم داریم و طبعاً جبران این عقبماندگی کار آسانی نیست.»
حجم حقیقی اقتصادی ایران در دهه 90 تنها 70هزار میلیارد تومان افزایش داشته است
نکتۀ دیگری که باید به آن اشاره کرد، رشد بسیار ناچیز حجم حقیقی اقتصاد ایران در دهه 90 است، گفتنی است حجم حقیقی اقتصاد ایران در سال 1400، حدود 756 هزار میلیارد تومان برآورد شده است و این در حالی است که در سال 90 این رقم حدود 686 هزار میلیارد تومان به ثبت رسیده است، بهبیان دیگر در طول 11 سال حجم حقیقی اقتصادی ایران تنها 70 هزار میلیارد تومان افزایش داشته است.
لازم به ذکر است نرخ رشد تشکیل سرمایه که نمادی از کمّوکیف سرمایه از طریق سرمایهگذاری و میزان ارزش افزوده تولیدشده در اقتصاد است، در این دهه اغلب روندی منفی داشته است که وضعیتی متفاوت نسبت به دهههای گذشته و نشان از افت اقتصادی دارد. طبق آمارهای رسمی نرخ رشد سرمایه در سالهای 1391، 92، 94، 95، 97 و 98 همواره منفی بوده است که نشان از وضعیت بد جذب سرمایه در طول این دهه دارد.
انتهای پیام/+