به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، یکی از احادیثی که زیاد در محافل شنیدیم، حدیث مصباح هدایت بودن و کشتی نجات بودن امام حسین علیهالسلام است. این روایت را اول بار شیخ صدوق در عیون اخبار الرضا علیهالسلام به نقل از امام جواد علیهالسلام آورد و سند آن را از طریق سایر ائمه علیهم السلام متصل به رسول خدا صلی الله علیه و آله متصل کرد. این روایت را در ادامه میخوانیم:
على بن عاصم از حضرت محمد بن على بن موسى و او از پدر بزرگوارش على بن موسى و او از پدرش موسى بن جعفر و او از پدرش جعفر بن محمد و او از پدرش على بن الحسین و او از پدرش حسین بن على بن ابى طالب روایت کرده که فرمود وارد شدم بر رسول خدا در حالتى که ابى بن کعب نزد او حاضر بود. پس رسول خدا به من فرمود مرحبا به تو اى ابا عبد اللّٰه، اى زینت آسمانها و زمینها. مَرْحَباً بِکَ یَا أَبَا عَبْدِ اَللَّهِ یَا زَیْنَ اَلسَّمَاوَاتِ وَ اَلْأَرَضِینَ.
اُبى بن کعب به رسول خدا عرض کرد که یا رسول اللّٰه چگونه مىشود احدى غیر از تو زینت آسمانها و زمینها باشد؟
حضرت فرمود: قسم به خدایى که به حقّ مرا پیامبر فرموده است، [مقام] حسین بن علىّ در آسمان بالاتر از[مقام]او در زمین است و در طرف راست عرش الهى در بارۀ او چنین نوشته شده است: چراغ هدایت و کشتى نجات و امام استوار، مایۀ عزّت و افتخار و[دریاى] علم و گنجینه. یَا أُبَیُّ وَ اَلَّذِی بَعَثَنِی بِالْحَقِّ نَبِیّاً إِنَّ اَلْحُسَیْنَ بْنَ عَلِیٍّ فِی اَلسَّمَاءِ أَکْبَرُ مِنْهُ فِی اَلْأَرْضِ وَ إِنَّهُ لَمَکْتُوبٌ عَنْ یَمِینِ عَرْشِ اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِصْبَاحُ هُدًى وَ سَفِینَةُ نَجَاةٍ وَ إِمَامٌ غَیْرُ وَهْنٍ وَ عِزٌّ وَ فَخْرٌ وَ عِلْمٌ وَ ذُخْرٌ.1
همچنین شیخ صدوق در کتاب دیگر خود به نام کمالالدین اینطور آورده است: «... إِنَّ الْحُسَینَ بْنَ عَلِی فِی السَّمَاءِ أَکْبَرُ مِنْهُ فِی الْأَرْضِ فَإِنَّهُ مَکْتُوبٌ عَنْ یمِینِ الْعَرْشِ مِصْبَاحٌ هَادٍ وَ سَفِینَةُ نَجَاة...»؛ یعنی همانا حسین بن علی(ع) در آسمان بزرگتر از زمین است و در سمت راست عرش الهی اینگونه نوشته شده است [که او] چراغ هدایتگر و کشتی نجات است.
سوای از بحثهای سندی که درباره این روایت انجام دادهاند و گاهی سند آن را مخدوش کردند، اما تضادی با معارف شیعی ندارد. بله، یک نقلی مشهور و شبه حدیث است با این مضمون که امام صادق علیهالسلام فرمود «کُلُّنا سُفُنُ النجاةِ ولکِنْ سفینةُ جَدّی الحُسین أَوْسَعُ وفی لُجَجِ البحار أسْرَعُ»؛ یعنی تمام ما کشتی نجاتیم، اما کشتی نجات جدم حسین وسیعتر و در عبور از امواج سهمگین دریاها سریعتر است. در دیدگاه محدثین متأخر یعنی محدثان عصر حاضر، کاشف به عمل آمد این مطلب در هیچ منبعی یافت نشده جز آنکه تحلیلی از مرحوم شیخ جعفر شوشتری در کتابش با نام «خصائص الحسینیه» در باره ظرفیت فرهنگی تاریخ عاشورا و شخصیت ابا عبداللّه الحسین علیه السلام در جهت هدایت و نجات انسانهاست2.
-----------------------
پاورقی:
1. بعد رسول خدا صلی الله علیه و آله ادامه داد: خداوند در صلب او نطفهاى پاک و پاکیزه و مبارک قرار داده است، دعاهایى به او تعلیم داده شده است که اگر هر مخلوقى آنها را بخواند خداوند وى را به همراه او (امام حسین علیه السّلام) محشور مىفرماید و در آخرت [حسین] شفیع او خواهد بود و خداوند ناراحتى او را برطرف خواهد کرد و به واسطۀ آن دعاها دین او را اداء کرده،کارش را آسان مىکند و راهش را روشن کرده، او را در مقابل دشمن قوى مىکند و عیوب او را آشکار نخواهد کرد؛ وَ إِنَّ اَللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ رَکَّبَ فِی صُلْبِهِ نُطْفَةً طَیِّبَةً مُبَارَکَةً زَکِیَّةً وَ لَقَدْ لُقِّنَ دَعَوَاتٍ مَا یَدْعُو بِهِنَّ مَخْلُوقٌ إِلاَّ حَشَرَهُ اَللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مَعَهُ وَ کَانَ شَفِیعَهُ فِی آخِرَتِهِ وَ فَرَّجَ اَللَّهُ عَنْهُ کَرْبَهُ وَ قَضَى بِهَا دَیْنَهُ وَ یَسَّرَ أَمْرَهُ وَ أَوْضَحَ سَبِیلَهُ وَ قَوَّاهُ عَلَى عَدُوِّهِ وَ لَمْ یَهْتِکْ سِتْرَهُ
اُبىّ سؤال کرد: این دعاها چیست یا رسول اللّٰه؟حضرت فرمود: بعد از اینکه از نمازت فارغ شدى در حالى که هنوز در جایت نشسته باشى، این دعاها را مىخوانى:
«اَللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِکَلِمَاتِکَ وَ مَعَاقِدِ عَرْشِکَ وَ سُکَّانِ سَمَاوَاتِکَ وَ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ أَنْ تَسْتَجِیبَ لِی فَقَدْ رَهِقَنِی مِنْ أَمْرِی عُسْراً فَأَسْأَلُکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تَجْعَلَ لِی مِنْ أَمْرِی یُسْراً»؛ یعنى خداوندا، به حقّ کلماتت و به حقّ آنچه عرشت را عزّت بخشیده است و به حقّ ساکنین آسمانهایت و به حقّ انبیاء و پیامبرانت از تو مىخواهم که دعاى مرا مستجاب کنى، زیرا که در کارهایم سختى بر من روآورده، لذا از تو مىخواهم بر محمّد و آل محمّد درود فرستى و براى من در امور و کارهایم آسانى و راحتى قرار دهى.
خداوند با خواندن این دعاها،کارت را آسان مىگرداند و به تو شرح صدر مرحمت مىفرماید و در زمان مرگ شهادت به وحدانیّت خود(یعنى لا اله الاّ اللّٰه گفتن)را به تو تلقین خواهد کرد ...
2. «فرأیت فی الحسین علیه السلام خصوصیة فی الوسیلة إلی اللّه اتّصف بسببها بانّه بالخصوص، باب من أبواب الجنة و سفینة للنجاة و مصباح للهدی، فالنبی و الأئمة علیهم السلام کلّهم أبواب الجنان؛ لکنّ باب الحسین أوسع، و کلّهم سفن النجاة؛ لکنّ سفینة الحسین مجراها فی اللجج الغامرة أسرع و مرساها علی السواحل المنجیة أیسر، و کلّهم مصابیح الهدی؛ لکنّ الاستضاءة بنور الحسین أکثر و أوسع، و کلّهم کهوف حصینة؛ لکنّ منهاج کهف الحسین أسمح و أسهل»
در حسین علیه السلام برای وسیله تقرّب به خدا بودن، ویژگی ای دیدم که او، به سبب آن ویژگی است که این گونه توصیف شده است: دری از درهای بهشت، کشتی نجات و چراغ هدایت. پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمّه علیهم السلام همگی درهای بهشت اند؛ امّا درِب (بهشت) حسین علیه السلام گشودهتر است. همگی کشتی نجات اند؛ امّا کشتی حسین علیه السلام در میان امواج توفان های شدید، پُرشتاب تر، و پهلو گرفتنش در ساحل های نجات، آسان تر است. همگی، چراغ هدایت اند؛ امّا پرتو گرفتن از نور حسین علیه السلام، بیشتر و وسیع تر است. همگی، پناهگاه های مستحکم اند؛ امّا راه رسیدن به پناهگاه حسین علیه السلام، هموارتر و آسان تر است».
انتهایپیام/