پیام خانلری در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم با بیان اینکه "ارگونومی" یا عوامل انسانی رشتهای علمی است که به درک تعاملات بین انسانها و سایر عناصر یک سیستم مربوط میشود، اظهار کرد: ارگونومی حرفهای است که اصول نظری، دادهها و روشها را برای طراحی به منظور بهینهسازی رفاه و عملکرد کلی به کار میگیرد.
وی درباره وضعیت این رشته در ایران افزود: ارگونومی به عنوان یک رشته دانشگاهی در ایران در سال 1386 در مقطع کارشناسی ارشد راه اندازی شد و در حال حاضر 12 دانشگاه در مقطع کارشناسی ارشد دانشجو پذیرش میکنند. همچنین مجوز راه اندازی این رشته در سال 1394 در مقطع دکترا صادر شد و اکنون در پنج دانشگاه که امکانات و زیرساختهای آزمایشگاهی خوبی وجود دارد، دانشجو پذیرش میکند.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه ارگونومی در ایران در ابتدا از رشته بهداشت حرفهای جدا شده، اکثر دانشجویان و متخصصان ارگونومی دارای سابقه بهداشت حرفهای هستند. با این حال در سالهای اخیر دانشجویانی با مدرک طراحی صنعتی، بیومکانیک، مهندسی مکانیک، کاردرمانی و ... جذب این رشته شدهاند. به طور کلی، ارگونومیِ شغلی، اصلیترین حوزه ارگونومی در ایران است.
این ارگونومیست تصریح کرد: در دهه اخیر که فارغ التحصیلان ارگونومی شروع به کار در صنعت کردهاند، این رشته با توجه به تعداد کم فارغ التحصیلان چه در میان متخصصان مهندسی و علوم اجتماعی و چه در بین مدیران صنعت کمی شناخته شده است. میتوان گفت که ارگونومی در ایران در منطقه بالاترین سطح را دارد و در برخی از کشورهای همسایه اصلاً رشته دانشگاهی ارگونومی وجود ندارد، بنابراین متخصصان ایرانی این فرصت را دارند که دانش خود را با همسایگان به اشتراک بگذارند. همچنین طبق علم سنجی صورت گرفته ایران جزو 30 کشور اول از نظر تعداد مقالات منتشر شده قرار میگیرد.
وی با بیان اینکه ارگونومی به واسطه رشد تکنولوژی و ماشینی شدن وظایف، رشد گستردهای داشته و بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است، گفت: به کارگیری اصول ارگونومی در مشاغل و زندگی روزمزه می تواند از آسیبهای جسمی و ذهنی پیشگیری کند. به عنوان مثال پیشگیری از آسیبهای اسکلتی عضلانی مانند کمر درد جزو وظایف و در حیطه کاری ارگونومیستها قرار میگیرد.
وی بیان کرد: تقریباً 2 میلیارد نفر در سراسر جهان دارای ناراحتی اسکلتی عضلانی هستند، از طرفی حدود 40 درصد از غرامتهای بیماریها مرتبط با کار مربوط به اختلالات اسکلتی عضلانی است.
این ارگونومیست درباره وضعیت شیوع شایعترین مشکلات اسکلتی عضلانی در ایران تصریح کرد: شیوع کمردرد و گردن درد در بین کارکنان ایرانی به ترتیب 50 و 40 درصد برآورد شده است و این روند در حال افزایش است البته اگر در ایران به اهمیت ارگونومی توجه شود میتوان تا حد قابل قبولی این درصد را کاهش داد.
خانلری افزود: یکی از فعالیتهای مثبتی که در سالهای اخیر توسط آموزش و پرورش صورت گرفته قرار دادن بعضی از مباحث ارگونومی در کتابهای درسی بوده است که لزوم آموزش از سنین پایین را تضمین میکند. البته علیرغم پیشرفت قابل توجه این رشته در ایران و نیاز جامعه به وجود چنین رشتههایی که بر پیشگیری از مشکلات تمرکز دارند، اما متاسفانه سازمانها و وزارت خانههای مسئول کمترین توجه را به این رشته دارند. به عنوان مثال هنوز ردیف شغلی برای این رشته ایجاد نشده است.
وی ادامه داد: با استفاده از آموزش صحیح اصول ارگونومی به عموم جامعه، مداخلات ارگونومی و طراحی متناسب محیطهای عمومی و فضاهای کاری با محدودیت و تواناییهای انسان میتوان از بسیاری از اختلالات مرتبط با سلامتی پیشگیری کرد اما متاسفانه هیچ برنامهای در این خصوص در کشور ما اجرا نمیشود به همین دلیل انتظار میرود وزارت بهداشت و وزارت کار برنامههایی جهت معرفی کاربردهای ارگونومی برای عموم جامعه و نیروی کار اجرا کنند.
انتهای پیام/