به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، محققان دانشگاه تهران، روند تغییرات مکانی و زمانی مساحت آبی دریاچه ارومیه را تا سال 2030 به تفکیک فصول مختلف پیشبینی و ترسیم کردند.
پژوهش محققان دانشکده جغرافیا دانشگاه تهران نشان میدهد که با وجود اینکه تا سال 2030 الگوهای داغ تشدیدشونده و نوسانی، در تمامی بخشهای دریاچه ارومیه و در تمامی فصول غالب خواهند بود، دریاچه تا سال 2030 به طور کامل خشک نخواهد شد.
دکتر میثم ارگانی، عضو هیئت علمی دانشکده جغرافیا و سرپرست این گروه تحقیقاتی با بیان این نکته گفت: شدت و گستردگی فضاییِ خشکی در بخشهای جنوبی دریاچه بیش از بخشهای شمالی خواهد بود؛ به طوری که آب در قسمتهایی از بخشهای شمالی به طور دائم وجود خواهد داشت. بخشهای شرقی دریاچه، خشکی شدیدتر و گستردهتری را نسبت به بخشهای غربی تجربه خواهند کرد. همچنین بر شدت و گستردگی خشکی در بخشهای پیرامونی، میانی و مرکزی دریاچه افزوده خواهد شد، اما میزان این افزایش در بخشهای پیرامونی و میانی بسیار بیشتر خواهد بود.
وی درباره نتیجه ارزیابی تغییرات دریاچه بر مبنای فصول سال گفت: شرایط دریاچه در فصل زمستان هم از نظر شدت و هم از نظر گستردگی خشکی بسیار بهتر از سایر فصول خواهد بود؛ به طوری که نسبت به زمستانهای گذشته تغییر چندانی نخواهد داشت. بعد از زمستان، شرایط دریاچه در فصل بهار بهتر خواهد بود، هر چند شدت و گستردگی خشکی نسبت به گذشته در همین فصل بیشتر خواهد بود. دریاچه در تابستان و پاییز شرایط بسیار بدتری را نسبت به فصول دیگر هم از نظر شدت و هم از نظر گستردگی خشکی خواهد داشت و وضعیت پاییز بدتر از تابستان خواهد بود.
دکتر ارگانی درباره تصاویر ماهوارهای مورد استفاده در این مطالعه توضیح داد: تصاویر ماهوارهای سنجندههای TM و ETM ماهواره لندست از زمستان 2007 تا پاییز 2022 با استفاده از Google Earth Engine جمعآوری شد. این پایگاه داده دربردارنده 64 تصویر شامل 16 تصویر به ازای هر فصل است.
استاد دانشگاه تهران درباره مدلهای به کار رفته در این پژوهش اظهار کرد: ارزیابی صحت عملکرد مدلها نشان از برتری مدل Forest-based forecast در هر دو شاخص Forecast RMSE و Validation RMSE دارد. این موضوع با نظریه این مدل در ارتباط با تغییرات دریاچه ارومیه مطابقت دارد. به این معنی که مدل Forest-based forecast برای پیشبینی روند تغییرات پدیدههایی مانند دریاچه ارومیه مناسب است که در گذشته از روند تغییرات مشخصی پیروی نکرده و تغییرات فصلی نامنظمی دارند.
عضو هیئت علمی دانشکده جغرافیا همچنین افزود: ما از مدل Space-time cube برای مدلسازی روند تغییرات در ابعاد زمانی و مکانی در گذشته و مدلهای پیشبینی Curve fit forecast، Exponential smoothing forecast و Forest-based forecast برای پیشبینی مکانی-زمانی تغییرات در آینده استفاده کردیم. خروجی مدلهای پیشبینی نیز به صورت مدلهای Space- time cubeاست که به منظور استخراج الگوهای تغییرات مکانی-زمانی از مدل Emerging hotspot analysis استفاده شد. به منظور ارزیابی صحت عملکرد مدلها نیز دو شاخص Forecast RMSE و Validation RMSE به کار رفت که شاخص اول میزان مطابقت هر سری زمانی با منحنی برازش شده و شاخص دوم دقت پیشبینی را ارزیابی میکند.
عضو هیئت علمی گروه سنجش از دور و GIS دانشکده جغرافیا در پایان تأکید کرد: عمده مطالعات مرتبط با کاهش شدید آب دریاچه ارومیه به پیامدهای ناشی از کاهش آب، بررسی عوامل مؤثر و احیا و مدیریت آب معطوف بوده و پیشبینی روند تغییرات مکانی و زمانی دریاچه در آینده، بهرغم اهمیت بسیار زیاد آن، مورد توجه قرار نگرفته است. در حالی که شناخت روند آتی دریاچهها برای تدوین برنامههای مدیریت منابع آب پایدار و کاهش پیامدهای نامطلوب آن ضروری است.
انتهای پیام/