گفت‌وگو| چرا گردشگری عشایری مازندران در سایه است؟
زندگی سنتی عشایر ایران، گنجینه‌ای بکر از آیین‌ها، سنت‌ها و ارتباط اصیل با طبیعت است، اما آیا گردشگری عشایری می‌تواند از این ظرفیت برای رشد پایدار بهره‌برداری کند، یا همچنان در انتظار برنامه‌ریزی‌ها و حمایت‌های دولتی به فراموشی سپرده خواهد شد؟
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، زندگی سنتی عشایر، یکی از گنجینه‌های فرهنگی و طبیعی ایران، در دل طبیعت بکر و در کنار آداب و رسوم دیرینه خود، نه‌تنها به تاریخ کهن این سرزمین پیوند خورده، بلکه به عنوان فرصتی منحصربهفرد در گردشگری نوین شناخته می‌شود.
در حالی که سفر به دل زندگی عشایر و تجربه سبک زندگی آن‌ها برای بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی جذاب و روح‌افزاست، این پتانسیل در ایران همچنان تا حد زیادی مغفول مانده است.
مهران حسنی، نایب رئیس انجمن گردشگری مازندران و عضو انجمن متخصصان گردشگری ایران، به بررسی اهمیت و چالش‌های پیش روی توسعه این نوع گردشگری پرداخت.
حسنی، که از پیشگامان ترویج گردشگری پایدار است، از فرصت‌های اقتصادی، فرهنگی و محیط‌زیستی این میراث گران‌بها سخن می‌گوید و به بررسی ابعاد مختلف این ظرفیت‌های نهفته برای توسعه پایدار استان مازندران و ایران می‌پردازد.
تسنیم: شما گردشگری عشایری را از چه جهت یک میراث گران‌بها برای استان مازندران و کل کشور می‌دانید؟
حسنی: گردشگری عشایری، که تجربه زندگی و فرهنگ عشایر را به گردشگران ارائه می‌دهد، نه‌تنها فرصتی منحصربهفرد برای شناخت سنت‌ها و اصالت‌های بومی است، بلکه جنبه‌ای نوستالژیک و آرامش‌بخش برای مسافران امروزی دارد. این سبک گردشگری به افرادی که زندگی شهری و مدرن را تجربه می‌کنند کمک می‌کند تا برای مدتی کوتاه از روزمرگی فاصله بگیرند و به زندگی ساده و طبیعی گذشتگان بازگردند. زندگی عشایری، با آیین‌ها، جشن‌ها، موسیقی و صنایع دستی خاص خود، به نوعی فرهنگ و میراث معنوی ما را حفظ کرده و به نسل جوان معرفی می‌کند.
تسنیم: به‌نظر شما، چرا گردشگری عشایری برای انسان مدرن امروزی جذابیت دارد؟
حسنی: در دورانی که تکنولوژی، اینترنت و روزمرگی زندگی را احاطه کرده، طبیعت و زندگی بومی به‌عنوان نمادی از اصالت و سادگی، انسان‌ها را به‌سوی خود جلب می‌کند. بازدید از زندگی عشایر فرصتی است برای یادگیری و کشف ناشناخته‌ها و همچنین تجربه‌ای آرامش‌بخش. این سبک زندگی ما را به خویشتن و اصالت وجودی‌مان نزدیک می‌کند و فضایی برای تجدید انرژی و بازگشت به خویشتن فراهم می‌آورد. افراد با تماشای شیوه زندگی ساده و اصیل عشایر، می‌توانند آرامشی متفاوت را تجربه کنند که در زندگی شهری به سختی یافت می‌شود.
تسنیم: به ویژگی‌های زندگی عشایر اشاره کردید. از نظر شما، این ویژگی‌ها چگونه به جذب گردشگر کمک می‌کند؟
حسنی: زندگی عشایری دارای جنبه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی منحصربه‌فردی است. آیین کوچ، صنایع دستی، ادبیات شفاهی، موسیقی و حتی نوع اقامتگاه‌هایی مثل سیاه‌چادرها، همگی از جذابیت‌های زندگی عشایری هستند که برای گردشگران ماجراجو و کنجکاو بسیار جذاب‌اند. وقتی گردشگران برای مدتی کوتاه در کنار عشایر زندگی می‌کنند و در اقامتگاه‌هایی ساده و سازگار با طبیعت اسکان می‌یابند، این تغییر سبک زندگی برای آن‌ها به یک تجربه ویژه و خاطره‌انگیز تبدیل می‌شود. این نوع سفر، تجربه زیستن در کنار انسان‌هایی را فراهم می‌کند که علیرغم دنیای مدرن، همچنان به زندگی سنتی و پیوند با طبیعت پایبندند.
تسنیم: به نظر شما، این نوع از گردشگری چه تأثیری بر جامعه عشایری دارد؟
حسنی: گردشگری عشایری، اگر به‌طور مسئولانه و با برنامه‌ریزی صحیح اجرا شود، می‌تواند به احیای اقتصاد جامعه عشایری کمک کند و انگیزه‌ای برای ماندگاری جوانان در مناطق بومی ایجاد کند. با ایجاد فرصت‌های اشتغال برای زنان و جوانان عشایر، نه‌تنها درآمدزایی برای آن‌ها فراهم می‌شود، بلکه از مهاجرت به شهرها نیز جلوگیری می‌کند. گردشگری مسئولانه که به طبیعت، جامعه میزبان و فرهنگ محلی احترام بگذارد، می‌تواند برای حفظ ارزش‌ها و سبک زندگی عشایر مفید باشد.
تسنیم: برنامه‌ها و پیشنهادات برای رونق گردشگری عشایری در مازندران چیست؟
حسنی: در استان مازندران، به‌ویژه در شهرستان‌های تنکابن، عباس‌آباد، نور، آمل، بابل، سوادکوه و ساری، عشایر با سبک زندگی کوچ‌نشینی حضور دارند. مدیریت امور عشایری استان و سازمان‌های مسئول باید برای راه‌اندازی و توسعه گردشگری عشایری با مشارکت بخش‌های خصوصی و سازمان‌های مردم‌نهاد برنامه‌ریزی کنند. می‌توان با سازمان‌دهی تورهای تخصصی، تدارک اقامتگاه‌های مناسب و ایمن و همچنین آموزش گردشگری به جامعه میزبان، گردشگری عشایری را به‌گونه‌ای توسعه داد که هم برای گردشگران و هم جامعه محلی سودمند باشد.
تسنیم: به عنوان آخرین سوال، چالش‌های اصلی در توسعه این نوع از گردشگری چیست؟
حسنی: یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، حفاظت از فرهنگ‌ها و سنت‌های عشایری در برابر تأثیرات منفی توریسم است. باید مراقب باشیم که هجوم گردشگران، تغییری ناخواسته در سبک زندگی اصیل عشایر ایجاد نکند و حرمت آداب و رسوم آن‌ها حفظ شود. همچنین آموزش گردشگران برای حفظ محیط‌زیست و احترام به جامعه میزبان، یکی از پیش‌نیازهای توسعه پایدار گردشگری عشایری است. در نهایت، داشتن برنامه‌ای هوشمندانه و متوازن به همراه حمایت دستگاه‌های متولی می‌تواند به حفظ و ترویج این میراث ارزشمند کمک کند.
در دنیای مدرن امروز که سرعت تکنولوژی و زندگی شهری مرزهای سنتی و طبیعی را درنوردیده، گردشگری عشایری بیش از گذشته می‌تواند در ایجاد پیوند بین گذشته و حال و بازگشت به اصالت فرهنگی نقش ایفا کند. اما چالش‌های موجود در مسیر توسعه گردشگری عشایری، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و همکاری نهادهای دولتی و خصوصی را بیش از پیش نمایان می‌کند.
این نوع از گردشگری، اگر به شیوه‌ای مسئولانه و با در نظر گرفتن حقوق و فرهنگ بومی جامعه عشایری به اجرا درآید، می‌تواند علاوه بر تقویت اقتصادی عشایر، مانع مهاجرت جوانان از مناطق بومی و حتی به بازگشت آن‌ها به این مناطق کمک کند.با بهره‌گیری از ظرفیت‌های استان‌هایی مانند مازندران که عشایر با فرهنگ و آیین‌های منحصربهفرد در آن زندگی می‌کنند، می‌توان نه‌تنها جنبه‌های اقتصادی و اشتغال‌زایی این بخش را تقویت کرد، بلکه ارزش‌های فرهنگی و معنوی را نیز حفظ و ترویج داد. ایجاد بسترهایی چون تورهای تخصصی و اقامتگاه‌های سازگار با محیط و اجرای آموزش‌های لازم برای گردشگران و میزبانان، همگی می‌توانند نقشی مؤثر در این مسیر داشته باشند.
در نهایت، اگر نهادهای مرتبط و سازمان‌های مردم‌نهاد دست‌به‌دست هم دهند و از ظرفیت‌های گردشگری عشایری به‌طور بهینه استفاده کنند، نه‌تنها گامی مؤثر در حفظ فرهنگ‌ها و سنت‌های دیرین برخواهند داشت، بلکه فرصتی برای معرفی و توسعه‌ی اقتصادی استان‌هایی چون مازندران فراهم خواهد شد. حفظ این میراث ارزشمند برای نسل‌های آینده، تنها با همت و برنامه‌ریزی ممکن خواهد بود و گردشگری عشایری می‌تواند راهی روشن برای دستیابی به این اهداف باشد.
انتهای پیام/
