به گزارش خبرگزاری تسنیم، سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان در یادداشتی با عنوان «دیپلماسی پارلمانی؛ پلی میان ایران و جهان در دنیای معاصر» به مناسبت روز مجلس نوشت:
روابط بینالمللی در دنیای امروز به شکلی بنیادین تغییر کرده است. دیگر نمیتوان سیاست خارجی را به بازیگران سنتی مانند دولتها و وزارتخانههای خارجه محدود کرد. جهان امروز صحنهای است که در آن بازیگران متعددی با اهداف و روشهای متنوع در تعامل هستند. شرکتهای چندملیتی با قدرت اقتصادی گسترده، سازمانهای غیردولتی با تأثیرگذاری اجتماعی و سیاسی، و نهادهای تخصصی و فنی با نفوذ علمی و فناوری، به بازیگرانی کلیدی در عرصه دیپلماسی تبدیل شدهاند. این تحول نه تنها بازیگران، بلکه روشهای کنشگری را نیز دگرگون کرده است. اگر در گذشته اعلان مواضع رسمی از سوی دولتها، تنها ابزار ارتباطات بینالمللی بود، اکنون ابزارهایی مانند رسانههای اجتماعی، فناوریهای دیجیتال و استفاده از جریانات اجتماعی، فضای جدیدی برای کنشگری ایجاد کردهاند. در چنین فضایی، تکیه صرف بر روشهای سنتی دیپلماسی دیگر پاسخگوی نیازهای یک سیاست خارجی کارآمد نیست.
مجلس شورای اسلامی به عنوان نماینده ملت ایران و نهادی که عصاره فضایل ملت است، میتواند در این ساختار جدید جهانی نقشی برجسته ایفا کند. پارلمان، برخلاف دولتها که اغلب با محدودیتهای سیاسی و دیپلماتیک مواجهاند، از جایگاه ویژهای برخوردار است که به آن اجازه میدهد صدای مردم را به طور مستقیم در سطح بینالمللی بازتاب دهد. دیپلماسی پارلمانی، با بهرهگیری از ظرفیت نمایندگان مجلس برای برقراری ارتباط مستقیم با نمایندگان سایر کشورها، میتواند در تقویت مناسبات بینالمللی و گسترش همکاریها نقشی کلیدی ایفا کند. این نوع دیپلماسی نه تنها مکمل دیپلماسی رسمی است، بلکه در برخی موارد میتواند از آن پیشی بگیرد، چرا که تعاملات غیررسمی و شخصیتر میان نمایندگان، زمینهساز اعتمادسازی و کاهش سوءتفاهمهاست.
برای کشوری مانند ایران که سالهاست تحت تأثیر تحریمهای یکجانبه و تبلیغات منفی قرار گرفته است، دیپلماسی پارلمانی اهمیتی دوچندان دارد. این ابزار میتواند به شکلی مؤثر برای مقابله با فضای تخریبی علیه ایران به کار گرفته شود. در شرایطی که بسیاری از رسانههای بینالمللی تصویری تحریفشده از سیاستها و دستاوردهای ایران ارائه میدهند، نمایندگان مجلس شورای اسلامی میتوانند با تعامل مستقیم با همتایان خود، واقعیتها را بهگونهای دقیق و شفاف تبیین کنند. این نقش به ویژه در موضوعاتی مانند حقوق بشر، تحریمها و امنیت منطقهای که از دغدغههای اصلی جامعه بینالمللی هستند، بسیار حیاتی است.
دیپلماسی پارلمانی همچنین میتواند بستری مناسب برای تقویت روابط اقتصادی باشد. از آنجا که قوانین مصوب پارلمانها، اساس سیاستهای کلان اقتصادی کشورها را تشکیل میدهند، تعامل مؤثر با پارلمانهای سایر کشورها میتواند به ایجاد بسترهای قانونی برای گسترش تجارت و سرمایهگذاری منجر شود. در جهانی که رقابت برای جذب سرمایهگذاری خارجی شدیدتر از همیشه است، پارلمان میتواند نقشی فعال در تشویق سرمایهگذاران به همکاری با ایران ایفا کند. از سوی دیگر، این تعاملات میتواند به شناسایی بازارهای جدید برای صادرات و کاهش وابستگی اقتصاد ایران به شرکای تجاری محدود کمک کند.
یکی دیگر از حوزههای مهم دیپلماسی پارلمانی، مسائل منطقهای است. حمایت از محور مقاومت، نمادی از اراده ملت ایران است که نه تنها در سیاست خارجی رسمی، بلکه در بدنه اجتماعی و فرهنگی کشور نیز ریشه دارد. در این زمینه، دیپلماسی پارلمانی میتواند به شکلی مؤثر پیامهای جمهوری اسلامی ایران را به گوش جهانیان برساند و تبلیغات منفی رژیم صهیونیستی را خنثی کند. تلاشهای این رژیم برای ایجاد تفرقه میان مردم و نظام ایران، بخشی از یک راهبرد کلان است که دیپلماسی پارلمانی میتواند با تبیین واقعیتها، آن را بیاثر سازد.
یکی از جلوههای برجسته دیپلماسی پارلمانی ایران، حضور فعال در اتحادیه بینالمجالس، اتحادیه بینالمجالس آسیایی، و اتحادیه بینالمجالس اسلامی است. این اتحادیهها که برخی از آنها با ابتکار ایران شکل گرفته یا توسعه یافتهاند، بستری منحصر به فرد برای تبادل نظر و همکاری میان پارلمانها در سطوح منطقهای و جهانی ایجاد کردهاند. دبیرخانه اتحادیه بینالمجالس اسلامی که در تهران مستقر است، نمادی از نقش پیشگام ایران در تقویت همکاری میان کشورهای اسلامی و ترویج همبستگی در مسائل مشترک است. در اتحادیه بینالمجالس آسیایی نیز ایران همواره به دنبال پیشبرد اهداف منطقهای از طریق گفتوگو و همکاری بوده است. این نهادها فرصتی ارزشمند برای ایران فراهم میکنند تا با تقویت روابط با نمایندگان پارلمانهای دیگر، نقش فعالی در حل مسائل بینالمللی و منطقهای ایفا کند. ایران میتواند از این ساختارها برای معرفی دیدگاههای خود، تقویت همگرایی میان ملتها و مقابله با تبلیغات منفی علیه کشور بهره ببرد.
با این حال، برای دستیابی به دیپلماسی پارلمانی موفق، پیششرطهایی ضروری است. نخستین گام، ایجاد ساختارهای تخصصی در مجلس شورای اسلامی است. کمیسیونهای ویژهای که به مسائل دیپلماسی پارلمانی اختصاص یابند، میتوانند هماهنگی و برنامهریزی مؤثری برای بهرهبرداری از این ظرفیت ایجاد کنند.
تحولات سریع در عرصه بینالمللی و پیچیدگیهای جدید روابط جهانی، نیازمند آمادگی و ابزارهای نوین است. در این راستا، طراحی و ارائه برنامههای تخصصی برای نمایندگان مجلس، با هدف تقویت مهارتهای دیپلماتیک و آشنایی با روشهای مدرن تعاملات بینالمللی، یک ضرورت اجتنابناپذیر است. همچنین، بهرهگیری از ظرفیت دیپلماسی عمومی، مکملی برای دیپلماسی پارلمانی است. ارتباط مستقیم با افکار عمومی جهانی، از طریق رسانهها و شبکههای اجتماعی، میتواند صدای ملت ایران را به شکلی گستردهتر و مؤثرتر به گوش جهانیان برساند.
هر موفقیتی که در عرصه دیپلماسی پارلمانی به دست میآید، سرمایهای ارزشمند برای کشور است. این سرمایه، حاصل تجربههای نمایندگان و ارتباطاتی است که با دیگر کشورها برقرار میشود. توسعه این نوع دیپلماسی نه تنها ضرورتی برای مقابله با چالشهای بینالمللی است، بلکه فرصتی بینظیر برای نمایش توانمندیهای ایران در عرصه جهانی است. با برنامهریزی دقیق، هماهنگی مستمر، و بهرهگیری از تمامی ظرفیتهای موجود، دیپلماسی پارلمانی میتواند جایگاه ایران را در فضای بینالمللی ارتقا دهد و راهی نو برای پیشبرد منافع ملی در جهان متحول امروز بگشاید.
انتهای پیام/