به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حضرت فاطمه زهرا (س) بانویی که در تاریخ بشریت همچون ستارهای درخشان تابیده است، نه تنها برای مسلمانان، بلکه برای تمام انسانها در طول تاریخ الگوی بینظیر و شاخصی از کمال، فداکاری، تقوا و انسانیت است. ایشان با ویژگیهای ویژهای که در زندگی خود به نمایش گذاشتند، مسیری روشن و مثالزدنی را برای همه انسانها به ویژه زنان، ترسیم کردند.
آن بانوی مکرم از نگاه پیامبر (ص) و اهل بیت علیهم السلام به عنوان الگوی کامل و بینظیر انسانیت، عصمت، عبادت، فداکاری، ایثار و دفاع از حق و عدالت شناخته میشود. ایشان در تمام ابعاد زندگی به کمال رسیدند و همین ویژگیها باعث شده است که امام زمان (عج)، حضرت فاطمه (س) را به عنوان اسوه و الگوی راهبردی برای تمام انسانها معرفی کنند.
خبرگزاری تسنیم حجت الاسلام ادیب یزدی، کارشناس مسائل دینی، به بررسی دلایل و زمینههای الگو بودن سبک زندگی حضرت صدیقه طاهره (س) برای انسانها در طول تاریخ پرداخته است.
چرا حضرت فاطمه زهرا (س) به عنوان یک الگوی برجسته برای زنان و جامعه مطرح میشود؟
حضرت فاطمه زهرا (س) به دلیل ویژگیهای شخصیتی بینظیر خود، از جمله عبادت، زهد، اطاعت از خدا و ولایت، به عنوان الگویی برای زنان مسلمان و همه پیروان اهل بیت علیهم السلام شناخته میشود. ایشان نه تنها برای زنان بلکه برای تمامی انسانها الگوی کاملی است که در مسیر عبودیت و رشد معنوی قرار دارند.
به عبارت دیگر آن بانوی مکرم نمونهای از کمال انسانی و دینی در ابعاد مختلف زندگی بودند. زندگی حضرت زهرا (س) سرشار از ویژگیهای برجستهای است که میتواند برای همه انسانها، چه زنان و چه مردان، الگو باشد.
یکی از ویژگیهای ایشان عبادت و تقواست. به طوری که حضرت فاطمه زهرا (س) در عبادت و نزدیکی به خداوند به حدی عمیق و پرشور بودند که در منابع تاریخی آمده است که شبها تا دیروقت در محراب عبادت ایستاده بودند و در حالی که بدن ایشان از شدت عبادت و رکوع و سجود درد میکرد، همواره از خداوند طلب آمرزش و رحمت میکردند. در کتابهای مختلف آمده است که آن حضرت در عبادت به درجهای از معنویت رسیدند که حتی بند بند بدنشان از خوف خدا میلرزید. این نوع عبادت نمونهای از پیوند عمیق انسان با خداوند است که برای همه مسلمانان و انسانها میتواند الگو باشد.
موضوع دیگر فداکاری در خانواده است. به طوری که یکی از ویژگیهای برجسته حضرت فاطمه (س) فداکاری ایشان در زندگی خانوادگی است. حضرت زهرا (س) در زمانی که خانهشان نیازمند حمایت بود، به عنوان یک همسر و مادر نمونه، همواره به امام علی (ع) کمک میکردند و در سختیها همراه ایشان بودند.
مثلاً وقتی امام علی (ع) در جنگها مشغول دفاع از اسلام بودند، حضرت فاطمه زهرا (س) مسئولیت خانه و تربیت فرزندان را به عهده داشتند و با سختیهای فراوان، از ایشان حمایت میکردند. این فداکاریها و تلاش برای حفظ کانون خانواده میتواند برای زنان جامعه ما الگوی بسیار ارزشمندی باشد.
در عین حال حضرت فاطمه زهرا (س) از زندگی ساده و زاهدانهای برخوردار بودند و هیچگاه به دنبال تجملات و دنیای مادی نبودند. در یک مثال تاریخی، زمانی که حضرت فاطمه و حضرت علی (ع) در شرایطی سخت و با فقر دست و پنجه نرم میکردند، حضرت زهرا (س) همیشه در تلاش بودند تا نیازمندان را کمک کنند، حتی اگر خودشان به سختی زندگی میکردند.
در حدیثی آمده است که حضرت زهرا (س) یک پوستین کهنه را برای خود و خانوادهشان به عنوان لباس میپوشیدند و از دنیا فارغ از هرگونه تعلقات مادی بودند. این زهد و سادهزیستی ایشان میتواند الگوی بسیاری از زنان و مردان باشد که در دنیای امروزی به دنبال مصرفگرایی و تجملات هستند.
دفاع از حق و عدالت هم خصوصیت مهم ایشان است. حضرت فاطمه زهرا (س) در دفاع از حقوق خود و خانوادهشان، به ویژه در ماجرای فدک و در مواجهه با حاکمان زمانه، همواره صدای حقطلبی و عدالت را بلند کردند. وقتی که حقوق فاطمه (س) در ماجرای فدک نادیده گرفته شد، ایشان با شجاعت تمام در برابر ظلم ایستادند و به درگاه خلافت رفتند و در سخنرانی معروف خود، بر حق خود تاکید کردند. این ایستادگی در برابر ظلم و دفاع از حق، الگویی برای زنان و مردان جامعه است که در برابر ظلم و بیعدالتی سکوت نکنند و حق خود را مطالبه کنند.
مقام و شأن مادرانه ایشان چگونه بود؟
حضرت فاطمه زهرا (س) در نقش مادری نیز الگوی کاملی برای جامعه بودند. تربیت امام حسن و امام حسین علیهم السلام، دو امام معصوم، نشان از تربیت صحیح و نقش مهم حضرت فاطمه در رشد معنوی و اخلاقی فرزندانشان دارد. ایشان با دلسوزی و محبت فراوان، به تربیت فرزندان خود پرداختند و در این راه نه تنها به مسائل دنیوی توجه داشتند، بلکه تربیت آنها در راستای کمال معنوی و دینی بود. این نوع تربیت و توجه به رشد اخلاقی فرزندان، الگوی بسیار مهمی برای مادران در هر زمان و مکانی است.
این ویژگیها و رفتارها، حضرت فاطمه زهرا (س) را به عنوان یک الگوی جامع و کامل برای زنان و مردان مسلمان و حتی بشریت معرفی میکند. ایشان با زندگی پر از تقوا، فداکاری، زهد و شجاعت، نمونهای از یک انسان کامل و نمونه در تمام ابعاد زندگی بودند.
درست است که ما حضرت زهرا (س) را الگوی خود در زندگی میدانیم، اما منشاء این درک از کجا آمده است؟ درواقع میخواهیم بدانیم چه کسانی ایشان را به عنوان الگو معرفی کردهاند؟
حضرت فاطمه (س) نه تنها برای زنان مسلمان بلکه برای تمامی پیروان اهل بیت علیهم السلام الگوی بزرگی است. برای نمونه، امام زمان (ع) که خود در بالاترین مقام معنوی قرار دارند، حضرت فاطمه (س) را به عنوان اسوه و الگوی خود معرفی میکنند. این تأکید از سوی امام زمان (ع) نشاندهنده عظمت شخصیت حضرت فاطمه و جایگاه والای ایشان است.
این معرفی نه تنها در کلمات و سخنان ائمه اطهار علیهم السلام، بلکه در رفتار و زندگی خود آنان هم مشاهده میشود. به عنوان مصال امام علی (ع) در مورد حضرت فاطمه (س)، همسر خود، بارها به ویژگیهای برجسته ایشان اشاره کرده و او را به عنوان نمونهای از ایمان و تقوا معرفی کردهاند.
در یکی از خطبههای معروفشان، امام علی (ع) درباره مقام حضرت فاطمه (س) فرمودند: «فاطمه پاره تن من است. او از من است و من از او هستم. خداوند هیچگاه او را به خاطر خطا یا گناهی تنبیه نکرده است.» این سخن نشاندهنده مقام عالی حضرت فاطمه و عصمت ایشان است که ایشان را به عنوان الگوی انسان کامل معرفی میکند.
پیامبر اسلام (ص)هم در حدیثی مشهور درباره حضرت فاطمه (س) فرمودهاند: «فاطمه پاره تن من است، هر کس که او را بیازارد، مرا آزرده است، و هر کس که او را رنجاند، مرا رنجانده است. او در دنیا و آخرت برای من محبوب است.» این حدیث نیز نشاندهنده مقام والا و الگویی بودن حضرت فاطمه برای تمامی مسلمانان است.
نقش مادری حضرت هم بسیار مهم است. آیا فرزندان ایشان به خصوص امام حسن و امام حسین علیهما السلام به الگو بودن حضرت صدیقه کبری (س) در نقش مادری اشارهای داشتهاند؟
بله؛ امام حسن و امام حسین علیهما السلام هم در طول زندگی خود، حضرت فاطمه (س) را به عنوان مادر و مربی بزرگ خود مورد احترام و الگو قرار دادند. امام حسین (ع) در سخنی با عنوان «من مادر بهتری از فاطمه ندیدم» به مقام والای حضرت اشاره کردهاند. امام حسین (ع) در روز عاشورا نیز در کنار بدن مطهر خود، یاد مادرش را گرامی داشت و نشان داد که مادرش را به عنوان الگوی کامل در زندگی خود پذیرفته است.
همچنین امام محمد باقر (ع) نیز حضرت فاطمه (س) را به عنوان نمونهای از زن کامل و نمونه در تاریخ بشریت معرفی کردند. ایشان در یک حدیث مشهور فرمودهاند: «حضرت فاطمه (س) به خاطر مقام عالی خود نزد خداوند و پیامبر (ص) به عنوان بهترین زنان جهان شناخته میشود.»
همچنین امام رضا (ع) هم در توصیف حضرت فاطمه زهرا (س) فرمودهاند: «فاطمه زهرا (س) بانویی است که خداوند او را از تمام زنان عالم برگزیده است. او مادر امامان است و برای زنان عالم الگوی کاملی است.»
امام زمان (عج) هم در توقیعی که به یکی از شیعیان صادر کردهاند، از حضرت فاطمه (س) به عنوان اسوهای کامل و نمونهای برای همه انسانها یاد کردهاند. در توقیع امام زمان (ع) آمده است: «ما از فاطمه زهرا (س) راضی هستیم و او برای ما الگوی بسیار نیکویی است.»
این سخنان و حدیثها از ائمه معصومین علیهم السلام و پیامبر اسلام (ص) نشاندهنده جایگاه ویژه حضرت فاطمه زهرا (س) به عنوان الگو و اسوهای کامل برای زنان و مردان مسلمان است. ایشان در تمام ابعاد زندگی، از عبادت و تقوا گرفته تا فداکاری و وفاداری، نمونهای از یک انسان کامل بودند که باید مورد اقتداء و پیروی قرار گیرند.
به حدیثی به نقل از امام زمان (عج) اشاره کردید. چرا امام زمان (ع) حضرت فاطمه (س) را به عنوان الگو و اسوه معرفی میکنند؟
امام زمان (ع) حضرت فاطمه (س) را به دلیل کمالات معنوی، عبودیت و اطاعت بیچون و چرا از خداوند به عنوان الگوی خود معرفی میکنند. ایشان حضرت فاطمه را نه تنها به عنوان یک زن کامل، بلکه به عنوان یک انسان کامل و نمونهای از عبودیت و اطاعت از خداوند میبینند.
امام زمان (ع) حضرت فاطمه زهرا (س) را به عنوان الگو و اسوه معرفی میکنند، زیرا ایشان در تمام ابعاد زندگی انسانی، از عبادت و تقوا گرفته تا فداکاری، ایثار و وفاداری، به بالاترین درجات کمال رسیدند. حضرت فاطمه (س) با ویژگیهایی چون عصمت، نزدیکی به خداوند، تربیت صحیح فرزندان و دفاع از حق و عدالت، نمونهای کامل از انسانی با روحیه الهی و اخلاقی بودند که میتوانند برای همه مسلمانان و به ویژه شیعیان، الگو باشند.
آیا دلایل علمی و حدیثی برای الگو بودن حضرت فاطمه (س) از نگاه امام زمان (عج) وجود دارد؟
بله. امام زمان (ع) در حدیثی به این نکته اشاره کردهاند که حضرت فاطمه (س) دارای مقام عصمت است. به بیان دیگر، یکی از دلایل برجسته امام زمان (ع) برای معرفی حضرت فاطمه (س) به عنوان الگو، مقام عصمت ایشان است. عصمت در آموزههای شیعه به معنای مصون بودن از گناه و اشتباه است و حضرت فاطمه (س) در این ویژگی از دیگر انسانها متمایز هستند.
امام زمان (ع) در توقیع معروف خود به شیعیان، از عصمت حضرت فاطمه (س) اشاره کردهاند. در این توقیع آمده است: «ما نسبت به دختر گرامی پیامبر اسلام (ص) یک الگوی بسیار زیبا و نیکو داریم.»
این عبارت نشان میدهد که امام زمان (ع) حضرت فاطمه (س) را از نظر اخلاقی و معنوی به عنوان نمونهای از کمال انسانی و تقوا میشناسند.
در عین حال حضرت فاطمه (س) از منظر حضرت صاحب الزمان (ع) اسوهای از عبودیت و قرب به خداوند است. آن بانوی مکرم در عبادت و تقوا به حدی عالی بودند که حتی پیامبر (ص) هم به عظمت عبادت ایشان اشاره کرده است. امام زمان (ع) با توجه به این مقام والا و عبودیت حضرت فاطمه (س) ، ایشان را به عنوان یک الگوی کامل برای پیروی در عبادت و تقوا معرفی میکنند. حضرت فاطمه (س) در هر لحظه از زندگیاش در تلاش برای قرب به خداوند بودند و این ویژگی میتواند برای پیروان امام زمان (ع) و سایر مسلمانان، درس بزرگی در رابطه با معنویت و ارتباط با خدا باشد.
حضرت فاطمه زهرا (س) در طول زندگیشان، به ویژه در دوران سختی که پس از رحلت پیامبر (ص) پیش آمد، همیشه در مسیر فداکاری و ایثار قرار داشتند. ایشان به عنوان همسر امام علی علیه السلام، همیشه در حمایت از امام و خاندان اهل بیت علیهم السلام در تلاش بودند و با این فداکاریها، نه تنها در عرصه خانواده، بلکه در سیاست و دفاع از حقوق اهل بیت نیز نقش پررنگی ایفا کردند.
امام زمان علیه السلام، به عنوان وارث تمامی ویژگیهای اهل بیت علیهم السلام، حضرت فاطمه (س) را به عنوان الگوی کامل فداکاری و ایثار معرفی میکنند. این ویژگیها، به ویژه در شرایط سخت، از نظر ایشان، الگوی مهمی برای شیعیان است.
از سوی دیگر باید دقت کنیم که حضرت فاطمه (س) در دفاع از حق خود (به ویژه در قضیه فدک) و دفاع از حقوق اهل بیت علیهم السلام همیشه قاطع و شجاع بودند. در حدیثی از پیامبر (ص) آمده است: «فاطمه زهرا برای من مانند یک سرور است. هر کس که او را آزرده خاطر کند، مرا آزرده خاطر کرده است.»
امام زمان (ع) که خودشان به عنوان مظهر عدالت و حقیقت در آخرالزمان شناخته میشوند، حضرت فاطمه (س) را به عنوان الگوی کامل برای دفاع از حق و عدالت معرفی میکنند. این ویژگی از حضرت فاطمه (س) ، خصوصاً در مقابل ظلم و بیعدالتی، میتواند برای شیعیان در راه مقاومت و جهاد علیه ظلم و فساد الگو باشد.
انتهای پیام/