گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم- علی بهادریجهرمی عضو هیئت علمی دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس طی یادداشتی به شرح زیر دربارهی تناسبی شدن انتخابات نوشته است:
تناسبیشدن انتخابات شوراهای اسلامی شهر در شهرهای بالای 500 هزار نفر دوباره مطرح شده است. این ایده پیشاز این در ادوار مختلف مجلس برای انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز بررسی شده بود، اما هیچگاه به نتیجه نهایی نرسید. طرح این شیوه برای شوراهای شهر، بهویژه در کلانشهرها، نیازمند بررسی ابعاد و الزامات آن است تا بتوان درباره مزایا و معایب آن بهصورت جامع قضاوت کرد.
1. انتخابات تناسبی، برخلاف شیوه اکثریتی، توزیع کرسیها را بر اساس درصد آرای کسبشده از سوی گروهها و احزاب تنظیم میکند. این روش میتواند ترکیب متنوعتری در شوراها ایجاد کند و فرصت مشارکت بیشتری به اقشار مختلف بدهد. در این شیوه، برخلاف فرآیند برنده-همهچیز، حتی اقلیتها نیز میتوانند سهمی از قدرت تصمیمگیری در شوراها داشته باشند.
2. از مهمترین مزایای این مدل، افزایش عدالت انتخاباتی است. انتخابات تناسبی میتواند منجر به تقویت مشارکت سیاسی شود، زیرا همه گروهها و جریانها شانس نمایندگی در شوراها را خواهند داشت. همچنین، این روش میتواند از انحصار قدرت جلوگیری کرده و به بازتاب دقیقتر خواستههای مردم در مدیریت شهری کمک کند.
3. با این حال، این شیوه بدون چالش نیست. یکی از مهمترین معایب آن، افزایش احتمال اختلاف و کندی در تصمیمگیریهای شوراهاست. در غیاب انسجام میان اعضای شورا، ممکن است مسائل کلان شهری به تأخیر بیفتد یا منافع گروهی بر اولویتهای عمومی ترجیح داده شود. همچنین، اجرای نادرست این شیوه میتواند شوراها را به میدانی برای موضعگیریها و رقابتهای صرفاً سیاسی تبدیل کند.
4. تناسبی شدن انتخابات مستلزم فراهمسازی زیرساختهای خاصی است که یکی از مهمترین آنها، حزبی بودن نظام سیاسی است. در ایران، نظام حزبی قوی و نهادینهشدهای وجود ندارد که بتواند شیوه تناسبی بودن انتخابات را بهطور کامل پشتیبانی کند. علاوه بر آن، سایر الزامات نهادی و حقوقی نیز باید بهتدریج در نظم حقوقی کشور طراحی و اجرا شود. این اصلاحات ساختاری نیازمند برنامهریزی دقیق و مرحلهای است تا ضمن بهرهمندی از مزایای شیوه تناسبی، معایب آن به حداقل ممکن برسد.
5. اگر قرار باشد به سمت تناسبی شدن پیش برویم، باید ابتدا زمینههای حقوقی، نهادی و اجتماعی آن را بهطور کامل بررسی و مهیا کنیم. طراحی شیوههای انتخاباتی مناسب برای ایران باید بهگونهای باشد که بتواند عدالت، کارآمدی و انسجام را در تصمیمگیریهای شهری توأمان تأمین کند. این امر نیازمند مطالعات دقیق، اصلاح قوانین و بهرهگیری از تجربیات موفق سایر کشورها است تا شیوهای بومی و کارآمد تدوین شود.
انتهای پیام/