گروه سیاسی- خبرگزاری تسنیم انتقال پایتخت ایران به منطقه مکران، ایدهای است که در روزهای اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است. این موضوع که ابتدا از قول معاون اول رئیسجمهور و سپس توسط سخنگوی دولت مطرح شد، به یکی از مسایل بحثبرانگیز تبدیل شده است.
این ایده که به ظاهر با هدف رفع برخی مشکلات تهران و همچنین استفاده از ظرفیتهای اقتصادی سواحل مکران مطرح شده، در عمل از ابتدا با ابهامات و چالشهای بسیاری روبهرو است.
همزمان، دامنه انتقادات به این ایده و همچنین اظهارات متناقض اکنون از سطح کارشناسان عبور کرد و به خود اعضای دولت نیز رسیده است. تا جایی که دو عضو شورای اطلاع رسانی دولت نیز به آن معترض شده و در انتقاد به آن نوشتند: «سخن گفتن از مکران برای پایتخت آن هم با این فاصله بعید از دیگر نقاط کشور و البته ضربهپذیری نظامی و امنیتی بیشتر به یک فانتزی سوررئال مشابهت دارد.»
ایده انتقال پایتخت به مکران، در حال حاضر بیشتر از آن که یک طرح اجرایی باشد، به نظر میرسد صرفاً یک فکر خام و بدون پشتوانه علمی است. تناقضهای مکرر در اظهارات مقامات دولتی، ابهام در اهداف و توجیهات این طرح نشان میدهند که این ایده حداقل فعلاً نمیتواند به عنوان یک طرح عملیاتی و موفق در دستور کار دولت قرار گیرد.
از سوی دیگر، این نوع اظهارات بدون مبنا نه تنها به بیاعتمادی عمومی دامن میزنند بلکه میتوانند به بحرانهای اقتصادی و اجتماعی در مناطق هدف منجر شوند.
ابهام در هدف و توجیهات ایده انتقال پایتخت
یکی از اصلیترین مشکلات این ایده، عدم شفافیت در هدف و توجیهات آن است با این حال، سخنان مختلف مقامات دولتی در این خصوص هیچگونه انسجام و وضوحی نداشته و در بسیاری از مواقع تناقضهای آشکاری به چشم میخورد.
فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت، روز سهشنبه 18 دی اعلام کرده بود که منطقه مکران برای انتقال پایتخت در نظر گرفته شده است. با این حال، او در اظهارات خود توضیح نداد که کدام بخش از این منطقه مدنظر است و از همینرو ابهام اولیه در این زمینه به وضوح قابل مشاهده بود.
همچنین او اشاره کرده بود که این تصمیم «قطعاً در جنوب کشور» است، اما این سخن نیز نهتنها اطلاعات جدیدی به افکار عمومی نداد، بلکه باعث دامن زدن به شایعات و گمانهزنیهای بیپایان شد.
اما چند روز بعد، در 21 دی، فاطمه مهاجرانی تصمیم قطعی برای انتقال پایتخت را تکذیب و اعلام کرد که سخنان او اشتباه فهمیده شده است.
او تصریح کرد که هیچ تصمیمی در مورد انتقال پایتخت به مکران گرفته نشده و فقط دو شورا برای بررسی مشکلات پایتخت فعلی و بررسی ظرفیتهای اقتصادی منطقه مکران تشکیل شده است.
این تغییر در موضعگیریها نه تنها باعث سردرگمی مردم و مقامات دولتی شده، بلکه سوالات جدی در خصوص جدیت دولت در این خصوص به وجود آورده است.
از طرف دیگر، این تناقضهای آشکار نشان میدهد که این ایده هنوز در مرحله نظری و بیپایه قرار دارد و در حقیقت ممکن است صرفاً یک طرح خام و بدون بررسیهای دقیق کارشناسی باشد.
عدم هماهنگی در درون دولت
یکی دیگر از مشکلات اساسی این طرح، عدم هماهنگی و انسجام در درون دولت است. بهعنوان مثال، معاون اول رئیسجمهور در اظهاراتی اعلام کرد که انتقال پایتخت به مکران در دستور کار قرار دارد، در حالی که سخنگوی دولت در تکذیبیه خود این ادعا را رد کرد و توضیح داد که هیچگونه تصمیمی در این خصوص اتخاذ نشده است.
این شکاف در مواضع دولتمردان و همچنین تناقضهای مکرر در سخنان مقامات ارشد دولت، نشان میدهد که این طرح نه تنها برای مردم، بلکه برای خود دولت نیز یک موضوع مبهم و غیرقطعی بوده و این بینظمی و ابهام در درون دولت باعث میشود که جدیت این طرح زیر سوال برود و از آن جایی که تصمیمات سیاسی و اجرایی باید در هماهنگی کامل با یکدیگر اتخاذ شوند، این نوع اظهار نظرهای متناقض باعث میشود که مردم و مسئولان به این طرح بدبین شوند و اعتبار دولت در اجرای چنین طرحهای بزرگ و بلندپروازانهای تحت تاثیر قرار گیرد.
اثر منفی بر قیمت مسکن و زمین در مکران
یکی از پیامدهای فوری و ملموس این اظهارات مبهم، افزایش بیرویه قیمتها در منطقه مکران است. در شرایطی که ایده انتقال پایتخت هنوز در مرحله بحث و بررسی است، صحبتهای مسئولان در مورد این طرح باعث شده است که قیمت زمین و املاک در این مناطق به طور چشمگیری افزایش یابد.
در مناطقی همچون چابهار که با مشکلات زیرساختی و کمبود امکانات اولیه روبهرو هستند، این افزایش قیمتها نهتنها به نفع مردم نیست بلکه فشار زیادی به معیشت آنها وارد میآورد. در نتیجه، هرگونه ایدهپردازی بدون پشتوانه کارشناسی در این زمینه، تنها به ضرر مردم و وضعیت اقتصادی منطقه خواهد بود.
انتقادات داخلی و اظهارات بیپایه
همچنین، انتقادات داخلی از سوی برخی مقامات دولتی نیز نشاندهنده جدیت نداشتن این ایده است. فیاض زاهد و محمد مهاجری، دو عضو شورای اطلاعرسانی دولت، در یادداشتی مشترک به شدت از اظهارات معاون اول رئیسجمهور در مورد انتقال پایتخت به مکران انتقاد کردند.
آنها تأکید کردند که: «اینگونه اظهارات بدون پشتوانه کارشناسی و بدون هماهنگی میان مقامات، تنها اعتبار دولت را لکهدار میکند و باعث کاهش اعتماد عمومی به دولت و مقامات آن میشود.»
برای اینکه این ایده به یک طرح اجرایی و موثر تبدیل شود، لازم است که دولت ابتدا تمامی ابعاد فنی، اقتصادی و اجتماعی آن را به دقت مورد بررسی قرار دهد و پس از آن، تصمیمات قطعی و قابل اجرا را با شفافیت کامل به اطلاع مردم برساند. در غیر این صورت، استمرار اظهارات مبهم و بدون پشتوانه میتواند منجر به تشدید بحرانهای موجود در کشور و ضربه به اعتبار دولت شود.
انتهای پیام/