به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سفر خانم کایاکالاس به آنکارا، به شکلی پیش نرفت که مورد انتظار مقامات دولت اردوغان بود. آنان انتظار داشتند که نخست وزیر سابق استونی و مسئول ارشد کنونی اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امنیتی، درباره برخی تسهیلات ویزایی به ترکیه امتیاز طلایی دهد و از این گذشته، خبر آغاز دور جدیدی از مذاکرات مربوط به روند تکمیل عضویت ترکیه را با خبرنگاران در میان بگذارد. اما نهایتاً خانم کالاس، چیزی غیر از تعارفات دیپلماتیک بر زبان نیاورد.
شاید به همین خاطر بود که برنامهای برای دیدار او با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز ترتیب داده نشد و او صرفاً به گفتگو با هاکان فیدان وزیر امور خارجه و نوعمان کورتولموش رئیس پارلمان اکتفا کرد.
تحلیلگران سیاسی ترکیه میگویند، از روزی که رجب طیب اردوغان، هاکان فیدان را از سرویس اطلاعاتی میت به جای چاووش اوغلو به وزارت امور خارجه برد، انتظار داشت که مهمترین اقدام او، تسهیل مسیر تکمیل عضویت در اتحادیه اروپا باشد. اما این انتظار هنوز هم برآورده نشده و البته این مساله، چنان دلایل متعدد و گستردهای دارد که فراتر از موضوعاتی همچون توان فیدان برای ابتکار دیپلماتیک یا مدیریت مذاکرات است.
گلایههای ناتمام فیدان از اروپا
هاکان فیدان در کنفرانس مشترک مطبوعاتی در کنار نماینده ارشد اروپا، طوری با خبرنگاران صحبت کرد که به آسانی میشد لحن گلایهآمیز و انتقادی او را تشخیص داد و به این ارزیابی رسید که او به این دلیل به شکل شفاف گلایه میکند، چون در مذاکرات صورت گرفته در پشت درهای بسته به نتیجه روشنی نرسیده است.
فیدان آشکارا اعلام کرد که پیوستن به اتحادیه اروپا، برای منافع راهبردی و نگاه بلندمدت ترکیه، یک مساله استراتژیک و حیاتی است و آنکارا با حُسن نیت به میدان آمده، اما بسیاری از پایتختهای اروپایی، نه تنها حسن نیت نداشتهاند، بلکه به شکلی غیرانسانی، ضدیت و مخالفت با ترکیه را به خوراک رسانهای و ماده مصرفی سیاست داخلی تبدیل کردهاند.
فیدان افزود: ما انتظار داشتیم اتحادیه اروپا در مقطع کنونی، دیدگاه جدیدی داشته باشد و چشمانداز عضویت ترکیه را تقویت کند. چرا که قبلاً، برخی کشورهای اروپایی، بررسی موضوع عضویت ترکیه را به یک مساله سیاسی داخلی تبدیل کردند و در نتیجه هم ما، هم اتحادیه اروپا مجبور به پرداخت هزینههای ژئواستراتژیک شدیم.
فیدان در ادامه انتقادات و گلایههای خود گفت: ترکیه شایسته عضویت در اتحادیه اروپا است و این موضوع به شکل منصفانه مورد ارزیابی قرار نگرفته است. این در حالی است که تحولات اخیر در نظام جهانی و منطقه بار دیگر اهمیت نقش ترکیه را نشان داده است.
کدهای روشن در سخنان دیپلمات اروپایی
بررسی مهمترین کلیدواژگان و کدهای اصلی در مصاحبه خانم کالاس با بخش انگلیسی خبرگزاری آناتولی، نشان میدهد که این دیپلمات ارشد اروپایی، ابایی از بیان انتقادات اتحادیه علیه ترکیه ندارد و درست در همان دقایقی که تلاش میکند مرز تعارفات دیپلماتیک را زیر پا نگذارد، به شکل هوشمندانه و دقیق، اختلافات و چالشها را نیز به نمایش میگذارد. در بررسی مصاحبه کالاس، میتوان به وضوح این موضوعات را دید:
الف - جنگ روسیه و اوکراین: مقامات آنکارا انتظار دارند که اتحادیه اروپا، در ماجرای تلاش دیپلماتیک برای آتش بس بین روسیه و کی یف، ترکیه را همچون یک میانجی قابل اعتماد و توانمند ببینند. پرسش خبرنگار آناتولی درباره نقش ترکیه به عنوان میانجی، چنین پاسخی از کالاس دریافت میکند: «جنگ روسیه و اوکراین وارد چهارمین سال خود میشود و هیچ نشانهای وجود ندارد که نشان دهد پوتین خواهان صلح است. ما در حال ارائه 134 میلیارد یورو حمایت و آموزش 75000 سرباز اوکراینی هستیم و تحریمهای بسیار سنگینی در حال اعمال است. کاری که همه ما باید انجام دهیم این است که فشار زیادی بر روسیه وارد کنیم. زیرا در حال حاضر روسیه صلح نمیخواهد. اگر روسیه بمباران اوکراین، مردم، زیرساختهای غیرنظامی آن را متوقف کند و نیروهایش را خارج کند، این جنگ پایان خواهد یافت. به نظر من، ترکیه با اعمال فشار بر روسیه، میتواند نقش بسیار مهمی در برقراری صلح ایفا کند».
کالاس با این تعبیر زیرکانه، نه تنها نشان داد که از نگاه اتحادیه اروپا، ترکیه نمیتواند میانجی این جنگ باشد، بلکه در مورد برخی همکاریهای مالی و بانکی بین آنکارا – مسکو، نگران است.
ب – نگاه اتحادیه اروپا به عضویت ترکیه: خبرنگار بخش انگلیسی خبرگزاری دولتی آناتولی از کالاس میپرسد: ارزیابی شما از وضعیت کنونی روابط ترکیه و اتحادیه اروپا و آینده روابط چیست؟
پاسخ چنین است: «ترکیه شریک استراتژیک ما است. بنابراین واضح است که ما میخواهیم با ترکیه مشارکتهای همه جانبه برقرار کنیم. ما موضوعات زیادی برای گفتگو داریم. علاوه بر امنیت منطقه، میتوان در زمینههای مختلف از جمله انرژی درباره همکاریها بحث کرد. پس قطعاً جا برای همکاری بیشتر وجود دارد».
خبرنگار ترک، محافظه کاری و تعارف رسانهای را کنار گذاشته و به شکل واضح میپرسد: آیا ترکیه را تنها به عنوان یک بازیگر برای همکاریهای منطقهای میبینید؟ پس مساله نامزدی چه میشود؟ آیا سفر شما به آنکارا، یک گام مقدماتی برای مذاکرات تکمیل روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا نیست؟
کالاس نیز به زبانی دیپلماتیک، به برخی اختلافات جدی اشاره کرده و میگوید: «ما و ترکیه، به ایجاد یک محیط پایدار و امن در مدیترانه شرقی علاقه مندیم. در پرونده سوریه نیز منافع مشترک داریم. از سوی دیگر آتش بس در غزه ادامه دارد و صلح برای ما مهم است. بنابراین اینها مسائلی هستند که باید روی آنها کار کنیم. البته ترکیه همچنان نامزد است. با این حال، این روند مذاکرات عضویت، عملاً متوقف شده است. مسائلی وجود دارد که باید مطابق با نظرات 27 کشور عضو حل و فصل شود. میدانید که موضوع قبرس وجود دارد، موضوعات حقوق بشر، حاکمیت قانون و حقوق شهروندی، مسائلی هستند که باید در مورد آنها بحث کنیم».
ج – پرونده سوریه: نماینده عالی اتحادیه اروپا در حوزه سیاست خارجی و امنیت، با این پرسش خبرنگار ترک روبرو شد: شما از روز اول در مورد حمایت از دولت جدید سوریه اظهارات محتاطانهای داشتهاید. الان نظر نهایی شما چیست؟ آیا کشور در مسیر درستی حرکت میکند؟
پاسخ چنین است: «هنوز برای اظهار نظر خیلی زود است. به طور واضح میتوانم بگویم سخنان و مواضع خوبی داشتهاند. اما باید ببینیم در میدان اجرا هم در مسیر درستی حرکت میکنند یا خیر. ما میخواهیم شاهد قدرت گرفتن یک دولت فراگیر در سوریه باشیم. نمیخواهیم هیچ رفتار تندروانهای ببینیم. این به نفع همه است که کشور با ثبات باشد. بنابراین ما محتاطانه خوشبین هستیم. ما آماده بحث در مورد کاهش تحریمها هستیم، اما این کار را با رویکرد گام به گام انجام خواهیم داد. بنابراین اگر اقدامات درستی انجام دهند، ما آمادگی داریم اقدامات لازم را انجام دهیم. اگر آنها در جهت اشتباه گام بردارند، ما یک گام به عقب برمی داریم و برخی تحریمها را باز می گردانیم».
آناتولی همچنین از مقام ارشد اتحادیه اروپا پرسیده است: برخی از شهروندان اتحادیه اروپا که به عنوان عضو داعش در سوریه دستگیر شدهاند در حال حاضر در دست گروه تروریستی «قسد» هستند. آیا آنها را به اتحادیه بازخواهید گرداند؟ مقام اروپایی در پاسخ گفته است: این تصمیمی است که به خود کشورهای عضو اتحادیه ربط دارد و قرار نیست یک تصمیم کلی بگیریم.
در پایان باید گفت؛ عدم اشاره مقام ارشد اروپایی به احتمال برخوردار شدن ترکیه از برخی مزایای گمرکی و تسهیلات ویزایی، موضوعی است که ترکیه را نسبت به میزان تعامل اتحادیه اروپا، دلسرد کرده است.
انتهای پیام/