ریشههای قاچاق سوخت کجاست؟
باید تمام ظرفیتهای کشور اعم از دولت، مجلس، نهادهای امنیتی، انتظامی و قضایی دست به دست هم دهند و منشأهای قاچاق سوخت را برای همیشه مسدود کنند تا سوخت یارانهای به دست مصرفکننده اصلی برسد و ناترازی انرژی هم با قطع قاچاق، تا حد زیادی برطرف شود.
خبرگزاری تسنیم ـ محمدرضا کیاشمشکی ـ قاچاق سوخت یک معضل همیشگی برای ایران بوده است؛ ولی انگار طی سالهای متمادی، مردم و مسئولین به شنیدن خبرهای روزانه برآورد قاچاق چند دهمیلیونلیتری سوخت و اخبار کشفیات مستمر محمولههای قاچاق از سوی نهادهای انتظامی و گاهی برخوردهای قضایی در این بخش عادت کرده بودند.
امسال اما آنچه نسبت به قبل اخبار قاچاق سوخت را متمایز کرده است و همه و همه ـ از مسئولان ارشد کشور و رؤسای قوای سهگانه تا مسئولان میانی و حتی مردم عادی ـ دیگر بهچشم یک خبر عادی به قاچاق روزانه چند دهمیلیونلیتری سوخت نگاه نمیکنند، بحث تشدید ناترازی انرژی است.
سال جاری آثار ناترازی انرژی خودش را بیشتر از سالهای قبل نشان داده و آنچه در سالهای قبل در حد هشدار بود، الآن به وقوع پیوسته و به چالش جدی تبدیل شده است.
ناترازی گاز تشدید شده، خاموشیهای پاییزه و زمستانه هم به خاموشی های تابستانه اضافه شده است و بخش مولد کشور مجبور به محدودسازی ظرفیتهای تولید بهخاطر رسیدن گاز کافی به خانهها شدهاند.
اگر بحث شدت مصرف انرژی و پرمصرفی را که در جای خود باید مورد بررسی قرار بگیرد فعلاً کنار بگذاریم، میزان قاچاق روزانه سوخت حداقل 30 میلیون لیتر برآورده شده است، یعنی اگر همین امروز قاچاق سوخت متوقف شود، ناترازی سوخت هم تا حد زیادی رفع میشود،
میزان قاچاق روزانه سوخت از کشور، با میزان ناترازی و کسری آن تقریباً برابری می کند، چهبسا میزان واردات بنزین از میزان قاچاق بنزین کمتر است.
اگرچه قاچاق بنزین که حدود 10 میلیون لیتر در روز برآورد میشود، رقم بسیار بزرگی است؛ اما بیشتر از بنزین، قاچاق گازوئیل را شاهد هستیم، قاچاق روزانه گازوئیل تا 20 میلیون لیتر در روز هم برآورد میشود.
آن چیزی که در بحث قاچاق مهم بوده، این است که این حجم عظیم از بنزین و گازوئیل، از مبادی رسمی تولید تا مصرف، انحراف پیدا میکند و از مرزهای کشور سر در میآورد.
قاچاق روزانه حداقل 30 میلیون لیتر سوخت، باعث بروز خسارت سالیانه قریب به 9 میلیارد دلار به اقتصاد کشور میشود.
سال گذشته حدود 7.7 میلیارد لیتر گازوئیل و 5.5 میلیارد لیتر مازوت به نیروگاهها به دو روش خطوط لوله و ناوگان حملونقل جادهای انتقال یافته است که برآوردهای رسمی از انحراف یک میلیارد لیتر از سوخت تحویلی به نیروگاهها حکایت دارد؛ یک میلیارد لیتری که اگر قاچاق نمیشد و در نیروگاهها ذخیره میشد، خاموشیهای پاییزه و زمستانه امسال را نداشتیم.
سال گذشته، حدود 4 میلیارد لیتر گازوئیل به بخش کشاورزی اعم از ماشینآلات، گلخانهها، مرغداریها و دامپروریها اختصاص پیدا کرده است، اما با حربههای مختلف افراد سوءاستفادهگر، این بخش به یکی از بسترهای عمده قاچاق سوخت تبدیل شده است، بهنحوی که بررسیها نشان میدهد 40% از گازوئیل تخصیصی یعنی تقریباً 1.6 میلیارد لیتر از این محل وارد فرآیند قاچاق سوخت میشود.
صنایع و معادن با مصرف سالیانه حدود 3.7 میلیارد لیتر بهعنوان یکی از مصرفکنندگان عمده سوخت یارانهای شناخته میشوند که بسترهای اصلی تخلفات در این بخش و با محوریت پیمانکاران حملونقل فرآوردههای نفتی، قاچاق سالانه 1.4میلیاردلیتری را فقط از بخش سوخت یارانهای تخصیصی به صنایع و معادن رقم زده است.
روزانه قریب به 64 میلیون لیتر گازوئیل به ناوگان حملونقل عمومی زمینی و 5 میلیون لیتر به ناوگان حملونقل دریایی تخصیص پیدا میکند، اگرچه برآورد مشخصی از میزان قاچاق سوخت از این محل وجود ندارد، اما برآورد شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی در اجرای طرح پیمایش برخط حاکی از این است که فقط از محل حملونقل زمینی میشود روزانه 5 میلیون لیتر از قاچاق سوخت جلوگیری کرد.
در بخش حملونقل دریایی یا همان شناورها هم نظارتها بهشدت ضعف دارد و بررسیها نشان میدهد بخشی از شناورهایی که سوخت یارانهای میگیرند، در ناوگان حملونقل دریایی و صید ماهی، فعال نیستند و فقط سوخت یارانهای را به فروش میرسانند.
اینها فقط بخشی از روزنههای قاچاق در مبادی رسمی مصرف سوخت یارانهای کشور است؛ حالا که تشدید ناترازی انرژی و سوخت موجب شده است همه حواسها بهسوی قاچاق جمع شود، باید تمام ظرفیتهای کشور اعم از دولت، مجلس شورای اسلامی، نهادهای امنیتی، انتظامی و قضایی دست به دست هم دهند و منشأهای قاچاق سوخت را برای همیشه مسدود کنند تا سوخت یارانهای به دست مصرفکننده اصلی برسد و ناترازی انرژی هم با قطع قاچاق، تا حد زیادی برطرف شود.
انتهای پیام/+