خبرگزاری تسنیم، محمدمهدی سیدناصری پژوهشگر حقوق بینالملل کودکان؛
مطالعه یکی از مهمترین ابزارهای شناختی برای رشد ذهنی کودکان است. رشد شناختی کودکان تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد که یکی از مهمترین آنها میزان و نحوه مواجهه با اطلاعات است. کتابخوانی، برخلاف سایر اشکال مصرف رسانهای، تجربهای عمیق، تعاملی و تحلیلی برای مغز فراهم میکند که میتواند موجب تقویت انواع هوش شود.
تأثیر کتابخوانی بر هوشهای چندگانه
1 ـ هوش زبانی ـ کلامی و مطالعه هوش زبانی یکی از مهمترین هوشهایی است که بهواسطه مطالعه رشد میکند. کتابخوانی باعث افزایش دایره لغات، تقویت تواناییهای گفتاری و نوشتاری، و درک بهتر ساختار زبان میشود. کودکانی که در سنین پایین به مطالعه عادت میکنند، مهارتهای ارتباطی قویتری در بزرگسالی خواهند داشت.
2 ـ هوش هیجانی و کتابخوانی کتابها، بهویژه داستانهای ادبی، به کودکان کمک میکنند تا احساسات شخصیتها را درک کنند و همدلی بیشتری نسبت به دیگران داشته باشند. خواندن درباره تجربیات و چالشهای دیگران باعث رشد خودآگاهی و مهارتهای تنظیم هیجان میشود.
3ـ هوش اجتماعی و مطالعه مطالعه داستانها و روایتهای اجتماعی به کودکان کمک میکند تا الگوهای رفتاری مناسب را بیاموزند. همچنین، حضور در باشگاههای کتابخوانی و فعالیتهای گروهی مطالعه میتواند مهارتهای ارتباطی آنها را تقویت کند.
4 ـ هوش منطقی ـ ریاضی و کتابخوانی مطالعه کتابهای علمی و منطقی، تفکر تحلیلی و حل مسئله را در کودکان تقویت میکند. داستانهای معمایی، کتابهای علمی، و روایتهایی که چالشهای منطقی مطرح میکنند، باعث تقویت توانایی تحلیل و استدلال میشوند.
5 ـ هوش فضایی ـ تصویری و نقش کتابها کتابهای تصویری و داستانهایی که شامل توصیفات دقیق از فضاها و محیطها هستند، مهارتهای تجسمی و فضایی کودکان را توسعه میدهند. همچنین، خواندن داستانهایی که شامل نقشهها، نمودارها و اشکال تصویری است، میتواند قدرت تحلیل فضایی کودکان را بهبود بخشد.
6 ـ هوش بدنی ـ جنبشی و مطالعه گرچه مطالعه فعالیتی ذهنی است، اما میتوان آن را با بازیهای حرکتی مرتبط کرد. نمایش داستانها از طریق بازیهای نمایشی، نقشآفرینی و استفاده از ابزارهای فیزیکی میتواند هوش بدنی ـ جنبشی را نیز تقویت کند.
7 ـ هوش موسیقایی و کتابخوانی خواندن شعر، ترانههای کودکانه، و کتابهایی با ریتم و موسیقی، باعث بهبود توانایی درک الگوهای صوتی و تقویت مهارتهای شنیداری میشود.
8 ـ هوش طبیعتگرا و نقش مطالعه مطالعه کتابهای علمی درباره طبیعت، حیوانات و محیطزیست باعث افزایش درک کودکان از دنیای پیرامون و رشد حس احترام به طبیعت میشود.
9 ـ هوش درونفردی و کتابها کتابهای فلسفی و داستانهایی که به خودشناسی کمک میکنند، میتوانند موجب رشد هوش درونفردی شوند. کودکانی که با مفاهیم فلسفی و روانشناختی از طریق مطالعه آشنا میشوند، درک بهتری از خود خواهند داشت.
10 ـ هوش بینفردی و تعامل با کتابها مطالعه گروهی، بحث درباره کتابها، و انجام فعالیتهای مشارکتی در حوزه مطالعه، منجر به رشد هوش بینفردی و تقویت مهارتهای همکاری و تعامل اجتماعی میشود.
راهکارهای پیشنهادی جهت تقویت هوشهای چندگانه از طریق کتابخوانی:
1 ـ انتخاب کتابهای متناسب با نوع هوش موردنظر: والدین و مربیان باید کتابهایی را انتخاب کنند که متناسب با نقاط قوت و ضعف شناختی کودک باشند.
2 ـ ایجاد محیطهای تعاملی برای مطالعه: باشگاههای کتابخوانی، جلسات داستانخوانی، و فعالیتهای مشارکتی میتوانند باعث رشد همزمان چندین نوع هوش شوند.
3 ـ ترکیب مطالعه با فعالیتهای عملی: تلفیق مطالعه با بازیهای فکری، نقاشی، نمایش، و آزمایشهای علمی میتواند یادگیری را مؤثرتر کند.
4 ـ تشویق به تفکر انتقادی درباره مطالب خواندهشده: بحث درباره مفاهیم کتابها میتواند تفکر انتقادی و استدلال منطقی کودکان را بهبود بخشد.
مطالعه نهتنها باعث افزایش سواد و دانش عمومی کودکان میشود، بلکه در تقویت انواع هوشهای آنها نیز نقش مهمی دارد. با برنامهریزی مناسب، میتوان از کتابخوانی بهعنوان ابزاری قوی برای رشد شناختی، هیجانی، و اجتماعی کودکان بهره برد.
انتهای پیام/