به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها در ترکیه و در شرایطی که بحران اقتصادی زندگی را بر بخش عظیمی از جمعیت این کشور دشوار کرده، مقامات دولت اردوغان و حزب عدالت و توسعه، از اهداف 40 سال آتی کشور حرف میزنند.
در گذشته تنها برخی از نمایندگان رده پایین حزب حاکم درباره اهمیت نقش رهبری اردوغان در تاریخ معاصر ترکیه صحبت میکردند. اما حالا مقامات بالایی همچون هاکان فیدان وزیر امور خارجه و ابراهیم کالن رییس سرویس اطلاعاتی میت نیز، مداوماً درباره این موضوع صحبت میکنند که «ترکیه تحت رهبری اردوغان، مُهر خود را بر پیشانی صد سال آتی تاریخ میزند و نقشی جهانی ایفا میکند».
این سخن، در عین حال، یادآور این واقعیت است که حزب عدالت و توسعه، همیشه دنبال این بوده که نام موسس جمهوری ترکیه یعنی آتاترک، در حد و اندازه نام اردوغان برجسته نشود.
حالا سوال اینجاست: این موضوع تا چه اندازه صحت دارد؟ آیا واقعاً اردوغان در 23 سال گذشته، توانسته بر نام و اعتبار مصطفی کمال آتاترک سایه بیاندازد و تبدیل به رهبری استثنائی و قدرتمند شود؟
سوال بالا از این جهت اهمیت دارد که از یک سو، انتقادات مخالفین و منتقدین اردوغان از ناکارآمدی سیاستهای او از یک سو و اخبار و گزارش رسانهها و مطبوعات خارجی درباره تمامیت خواهی و اقتدارطلبی اردوغان از دیگر سو، مورد توجه محافل سیاسی و افکار عمومی مردم ترکیه قرار گرفته است.
احمد تاشگتیرن تحلیلگر محافظه کار ترکیه در یک یادداشت تحلیلی به بررسی این موضوع پرداخته و به این اشاره کرده که چرا چاپ عکس اردوغان بر روی جلد مجلات آمریکایی و اروپایی، بسیاری از هواداران اردوغان را با یک خطای شناختی، دچار شور و هیجان میکند.
کدام اردوغان؟
می خواهم به این سوال جواب دهم که ترکیه و جهان امروز ما، با چه تصویر و توصیفی از اردوغان روبروست؟ آیا واقعاً رجب طیب اردوغان، یکی از چهار رهبر مهم و قدرتمند امروز جهان است؟
میدانید چرا این سوال توجه مرا جلب کرد؟ به این دلیل که مجله فرانسوی Le Point اخیراً اقدامی کرد که موجب ذوق زدگی و هیجان حزب عدالت و توسعه و هواداران اردوغان شد.
این مجله بر روی جلد خود، عکس اردوغان را در کنار دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا، ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه و شی جین پینگ رییس جمهور چین چاپ کرد. انتشار عکس همان، و ذوق و شوق رسانه های طرفدار حزب حاکم ترکیه همان. فوراً به این جمع بندی رسیدند؛ عالی شد! حالا رئیس جمهور اردوغان نیز یکی از چهار رهبر مهم و مقتدر جهان است.
مجله مشهور چاپ پاریس، بر روی جلد با گنجاندن عبارت «Le nouvel ordre mondial 2025 نظم نوین جهانی» مدعی شده که اردوغان نیز یکی از چهار رهبری است که در استیلای این نظم نوین بر جهان، نقش دارد!
همانطور که انتظار میرفت، معرفی اردوغان به عنوان یکی از چهار رهبر مهم جهان، هیجان بخشی از جامعه ما را برانگیخت. چرا که بر اساس تبلیغات همیشگی حزب عدالت و توسعه، از لحاظ ذهنی آماده بودند او را چنین ببینند.
اولین واکنشهای روزنامه نگاران، تحلیلگران، فعالان سیاسی و هواداران اردوغان چنین بود: بر اساس اعلام نظر یک مجله فرانسوی معتبر، رئیس جمهور اردوغان در فهرست رهبران جهان جایگاه ویژهای دارد و بنابراین جزو رهبرانی است که بر نظم جهانی تأثیر میگذارد.
اما دومین واکنش، از سوی منتقدین، تحلیلگران و کارشناسانی بود که مساله را از پنجره دیگری نگریستند و نوشتند: مجله فرانوسی، اردوغان را همچون یک رهبر خودکامه و مظهر تمامیت خواهی و توتالیتاریسم وصف کرده و چنین چیزی باید دولت ترکیه را نگران کند. چرا که از نظر آمریکا و اتحادیه اروپا، ترامپ، پوتین و شی جینگ پینگ، به عنوان رهبران تکرو و خودکامه شناخته میشوند و قرار گرفتن اردوغان در این لیست، نشانهای آشکار از عقبگرد سیاسی و دموکراسی ترکیه است.
راستش را بخواهید، خود من نیز میخواهم بدانم این مجله مشهور پاریس، با چه نیتی عکس اردوغان را روی جلد آورده است.
برای رسیدن به پاسخ، به آرشیو مجله مراجعه کردم و متوجه شدم که این نخستین بار نیست چنین اقدامی در مورد او صورت گرفته است! قبلاً هم عکس اردوغان روی جلد آمده، ولی اگر تیترها را بخوانید، با وصف و موضوع دلگرم کنندهای برخورد نمیکنید! این مجله قبلاً سه بار عکس اردوغان را روی جلد منتشر کرده بود. یکی از آنها حاوی عبارت فرانسوی Le Dictateur دیکتاتور است و زیر آن نوشته شده: «این دیکتاتور تا کجا پیش خواهد رفت؟»
در شمارهای دیگر، عکس اردوغان را کنار پوتین نشان داده و عبارت L'autre Poutine به معنای پوتین دیگر را به کار برده است. جلد سوم باز هم مزین به عکسی از اردوغان است، این بار با عبارت L’eradicateur به معنای ویرانگر.
آیا ما یک حسرت تاریخی داریم؟
شور و هیجان طرفداران اردوغان به این دلیل است که تصور میکنند ترکیه یک قدرت جهانی است و رهبر کنونی کشور، از اعتبار و نفوذی بینالمللی برخوردار است.
به قول مهمت عاکف شاعر ملی گرای ترک، ما همیشه حسرت در دل داشتیم و میگفتیم: «روزی روزگاری ما هم یک ملت بودیم و چه ملتی بودیم.» «در حالی که نیروی دریایی و ارتش پیروزمندانه ما به جلو میرفتند - سفیران کشورهای غربی، در آرزوی بوسیدن رکاب ما بودند».
اما بگذارید من یک سوال بیتعارف پیش بکشم: ترکیه واقعاً از نظر اقتصادی، نظامی، فنی، علمی و غیره با کشورهایی مانند ایالات متحده آمریکا، روسیه و چین هم رده است و با آنها ظرفیت همراهی و رقابت دارد؟
سوال دیگری دارم: آیا سبک رهبری سیاسی و اجتماعی اردوغان و مدل مدیریتی او، رشک برانگیز و شایان تحسین است؟ ما یک ضرب المثل ترکی مشهور داریم که میگوید: «این شیخ نیست که پرواز میکند، مریدان، او را به پرواز درمی آورند».
این نکتهای است که در مورد ترامپ و دیگران هم صدق میکند و تودهها طوری اظهار اشتیاق میکنند که گویی رهبر آنها، جز سخنرانی و خلق شور و هیجان و کارهای نمایشی، وظیفهای دیگر ندارد.
آیا این نوع رویکرد به همه چیز مشروعیت میبخشد؟ این رویکرد عموماً در سطوح پایین و عوامانه گسترش پیدا میکند. تودهها این نوع مشروعیت و محبوبیت را دوست دارند. اما در سطح دولت، کارها باید با محاسبه، سیاست گذاری و برنامهریزی پیش برود.
آیا مهم است که اردوغان به عنوان یک رهبر جهانی توسط مجلهای از فرانسه معرفی شود که قبلاً مطالب بسیار منفی و بدی درباره او منتشر کرده است؟
نباید اجازه دهید یک مجله با ترفندهای حیلهگرانهای مانند دادن عنوان «رهبری جهانی» شما را ذوق زده کند. همین چند روز پیش، یک ویدیوی تولید شده توسط هوش مصنوعی از حساب رسمی ترامپ منتشر شد.
این ویدیو داستان غزه ترامپ را روایت میکند. در پایان نشان میدهد ترامپ در ساحل در حال نوشیدن شراب با نتانیاهو است. این بدترین سطح دیوانگی است! رسانه های طرفدار آکپارتی، از سویی اردوغان را با ادعای رهبری کشورهای اسلامی مطرح میکنند و از سویی دیگر از همنشینی عکس او با رهبرانی اظهار خشنودی میکنند که از منظر نظام بین الملل، پرترههای خوبی نیستند.
اگر اردوغان را یک رهبر اسلامی قلمداد میکنید، به ما بگویید: چنین رهبری درباره حقوق بشر، استیلای حقوق و حاکمیت قانون، دموکراسی، توزیع متعادل رفاه اقتصادی، پاکدستی و شفافیت، چه رویکردی دارد و در این حوزهها، ترکیه را به چه شکلی رهبری کرده است؟
انتهای پیام/