به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، برای تبیین سبک زندگی امام حسن مجتبی علیهالسلام در جامعه امروز، بررسی ابعاد مختلف زندگی ایشان و ترجمه آن به زبان کاربردی ضروری است. امام حسن علیهالسلام در برخوردهای اجتماعی خود، صبر و بردباری کمنظیری داشتند و در مواجهه با ناملایمات با حلم و مدارا رفتار میکردند. این ویژگی در جامعهای که با تنشها و اختلافات خانوادگی و اجتماعی روبهرو است، میتواند الگویی برای حل تعارضات باشد.
یکی از مهمترین اقدامات امام حسن علیهالسلام، صلحی حکیمانه بود که از نابودی جامعه اسلامی جلوگیری کرد. این رفتار میتواند الگویی برای عرصه سیاست و مدیریت اجتماعی امروز باشد، جایی که گاهی مدارا و تدبیر بهتر از درگیری مستقیم است. امام حسن مجتبی علیهالسلام در شرایطی به امامت رسیدند که جامعه اسلامی دچار تفرقه و نفاق شده بود. پس از شهادت امام علی علیهالسلام، ایشان با چالشی بزرگ مواجه شدند، زیرا معاویه با استفاده از فریب، تطمیع و فشار نظامی تلاش داشت حکومت را به طور کامل در اختیار بگیرد. امام حسن علیهالسلام با درایت، شرایط را ارزیابی کرده و به جای ورود به جنگی که نتیجهای جز تضعیف مسلمانان و نابودی شیعیان نداشت، صلحی راهبردی را پذیرفتند.
این تصمیم که به ظاهر امتیازی به معاویه داده بود، در واقع طرحی دقیق برای حفظ اسلام حقیقی و جلوگیری از تحریف اصول آن بود. صلح امام حسن علیهالسلام، نقاب از چهره بنیامیه برداشت و زمینه آگاهی عمومی از ماهیت واقعی حکومت معاویه را فراهم کرد، به گونهای که نارضایتی مردم در نهایت به قیام امام حسین علیهالسلام منجر شد. این تصمیم نشاندهنده نگاه آیندهنگرانه امام حسن علیهالسلام بود که در شرایط پیچیده، بهترین راه را برای حفظ مبانی اسلام انتخاب کردند؛ هرچند در ورای این تصمیمات، قصور امت اسلام دخیل بود و چارهای از انتخاب مسیری که منجر به شهادت آن بزرگواران میشد، وجود نداشت. سستی و عدم حمایت کافی از سوی مردم، خیانت برخی فرماندهان سپاه و خستگی عمومی از جنگهای پیاپی، امام را در موقعیتی قرار داد که ادامه جنگ میتوانست به نابودی نیروهای وفادار و تضعیف جبهه حق منجر شود.
از دیگر ابعاد زندگانیِ امام حسن علیهالسلام، سخاوت و کرامت ایشان بود. امام به عنوان "کریم اهلبیت"، نمونهای از سخاوت و دستگیری از نیازمندان بودند و بارها تمام دارایی خود را در راه فقرا بخشیدند. جامعه امروز که با افزایش شکاف طبقاتی مواجه است، میتواند از این الگو برای راهاندازی جنبشهای اجتماعی، قرضالحسنه و حمایت از مستضعفان بهره بگیرد.
امام حسن علیهالسلام با وجود جایگاه والای خود، از تجملگرایی پرهیز داشتند. این ویژگی میتواند الگویی برای جوامعی باشد که گرفتار مصرفگرایی افراطی شدهاند. در شرایط اقتصادی کنونی، مدیریت صحیح منابع و جلوگیری از اسراف، راهی برای رسیدن به استقلال اقتصادی است، همانگونه که امام حسن علیهالسلام نیز بر اعتدال در زندگی تأکید داشتند.
از دیگر جنبههای سبک زندگی امام حسن علیهالسلام، ارائهی الگوهای سازنده در مسائل خانوادگی بود. در جامعهای که آمار طلاق رو به افزایش است، نهادینهکردن الگوی رفتار محبتآمیز میتواند به استحکام خانواده کمک کند. شیوههای تربیتی امام حسن علیهالسلام نیز برای پرورش فرزندان صالح و بااخلاق قابل تأمل است. به عنوان نمونه، مردی برای مشاوره درباره ازدواج دخترش نزد امام آمد. امام فرمودند: «دخترت را به ازدواج مردی با تقوا درآور؛ زیرا اگر او را دوست داشته باشد، گرامیاش میدارد و اگر دوستش نداشته باشد، به او ظلم نمیکند.» (مکارم الأخلاق، ص:204)
در عرصه اخلاق اجتماعی امام حسن علیهالسلام الگویی بینظیر بودند. امام حسن علیهالسلام تأکید داشتند که با مردم همانگونه رفتار کنید که دوست دارید با شما رفتار شود. این توصیه نشاندهنده اهمیت رفتار محبتآمیز و احترام متقابل در روابط خانوادگی و اجتماعی است. (أعلام الدین، ص 297) امام حسن مجتبی علیهالسلام تأکید داشتند که باید نسبت به محرّمات الهی باید عفیف و پاکدامن بود تا به بندگی خدا نائل شد و دیگران را دعوت به رضایت نسبت به مقدرات الهی میکردند و همواره توصیه میکردند نسبت به همسایگان، دوستان و همنشینان خود باید با نیکی و احسان برخورد کرد تا در جرگهی مسلمانان محسوب شویم. ((نزهه النّاظر و تنبیه الخاطر، ص79) امروز نیز آگاهیبخشی درباره مسائل اجتماعی ضروری است تا جامعه در برابر انحرافات مصون بماند.
در کنار این ابعاد، سبک زندگی امام حسن علیهالسلام در انس با قرآن و دعا نمود داشت. در دنیایی که زندگی ماشینی باعث دوری از معنویت شده، انس با دعا و قرآن که در زندگی امام حسن علیهالسلام برجسته بود، میتواند راهگشای آرامش روحی و روانی باشد. تلاوت و تدبر در آیات قرآن، همانگونه که ایشان توصیه میکردند، میتواند به اصلاح سبک زندگی و تصمیمگیریهای خردمندانه کمک کند.
برای تحقق این الگوها در جامعه، اجرای کمپینهای فرهنگی، آموزش سبک زندگی کریمانه از طریق رسانه و فضای مجازی، راهاندازی جنبشهای اجتماعی برای کمک به نیازمندان و اصلاح سبک مصرف، و تشویق جوانان به مطالعه زندگی امام حسن علیهالسلام از جمله اقداماتی است که میتواند در این راستا مؤثر باشد. در نهایت، اگر روحیه صلح، کرامت، سادهزیستی، مسئولیتپذیری و انس با قرآن در جامعه نهادینه شود، سبک زندگی امام حسن علیهالسلام به معنای واقعی در زندگی امروز اجرا خواهد شد.
انتهایپیام/