به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ماه رمضان پر برکتترین و نورانیترین ماه سال از جهت قرب به خداوند و افزایش معنویت و تزکیه روح شمرده میشود. در این ماه درهای رحمت الهی به روی بندگان گشوده شده و فرصتی بینظیر برای توبه، استغفار و بازگشت به مسیر بندگی فراهم میشود. روزهداری، که از ارکان اصلی این ماه است، نهتنها زمینهی پالایش جسم از آلودگیها را فراهم میکند، بلکه روح را از اسارت خواهشهای نفسانی رها ساخته و انسان را به مقام تقوا و خلوص نزدیکتر میکند.
یکی از ابعاد مهم روزهداری، تأثیر آن بر اخلاق و تزکیهی نفس است. روزه نهتنها یک عبادت فردی است، بلکه بر روابط اجتماعی نیز اثر میگذارد. فرد روزهدار، با تمرین صبر و گذشت، روحیهی مهربانی و مدارا را در خود تقویت میکند و این امر به تعاملات او با دیگران شکل مطلوبی میبخشد. در تعالیم اسلامی، روزه فرصتی برای خودسازی و اصلاح رفتارهای اخلاقی دانسته شده است.
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در حدیثی میفرماید: «مَنْ خَفَّفَ فِی هَذَا الشَّهْرِ عَمَّا مَلَکَتْ یَمِینُهُ خَفَّفَ اللَّهُ عَلَیْهِ حِسَابَهُ»؛ یعنی هرکس در این ماه با زیردستان و افرادی که در اختیار او هستند مدارا کند و سختگیری را کنار بگذارد، خداوند در قیامت حساب او را آسان خواهد گرفت. این حدیث نشان میدهد که روزه تنها محدود به امساک از خوردن و آشامیدن نیست، بلکه باید در رفتار انسان نسبت به دیگران نیز تأثیر بگذارد.
در نظام اجتماعی اسلام، رفتار نیکو با زیردستان و کسانی که تحت سرپرستی فرد هستند، از نشانههای تقوا و رشد معنوی به شمار میآید. رسول خدا صلی الله علیه و آله بر ضرورت مهربانی و آسانگیری در برخورد با کارگران، خدمتگزاران و افراد تحت تکفل تأکید داشتهاند. این مسئله بهویژه در ماه رمضان، که ماه رحمت و مغفرت است، اهمیتی دوچندان پیدا میکند. فردی که در این ماه اهل گذشت و مدارا باشد، نهتنها موجب آسایش دیگران میشود، بلکه خود نیز از لطف الهی بهرهمند خواهد شد.
تخفیف و آسانگیری نسبت به زیردستان میتواند اشکال مختلفی داشته باشد؛ از کاهش فشار کاری و برخورد محترمانه گرفته تا پرداخت بهموقع حقوق و پرهیز از هرگونه تحقیر و سختگیری. در واقع، اسلام تأکید دارد که افراد باید در روابط خود با دیگران به عدالت و مهربانی پایبند باشند و اجازه ندهند که موقعیت اجتماعی یا اقتصادی، باعث ظلم و فشار بر دیگران شود. روزهداری فرصتی است تا انسان در کردار و رفتار خود بازنگری کند و با تلطیف روح و اصلاح اخلاق، رابطهای متوازن و انسانی با همگان برقرار کند.
پس روزه نباید به امری فردی و منفک از جامعه محدود شود، بلکه باید بازتاب آن در زندگی اجتماعی نیز نمایان باشد. اگر فردی روزه بگیرد اما در برخورد با زیردستان و اطرافیان خود خشن و سختگیر باشد، روح اصلی این عبادت را درک نکرده است. ازاینرو، ماه رمضان فرصتی است برای تمرین مهربانی و آسانگیری، تا علاوه بر تزکیهی فردی، جامعهای مبتنی بر رحمت و عدالت شکل گیرد.
انتهایپیام/