منصور مهرزاد با حضور در استودیوی خبرگزاری تسنیم کردستان، در پاسخ به این سؤال با توجه به اینکه یکی از حوزههای مرتبط با حوزه کاری میراث، صنایع دستی است و یکی از بحثهای پرچالشی که ما در سال گذشته با آن مواجه بودیم ثبت برخی صنایع همچون نازککاری در میراث ملی بود که برخی از آنان مربوط به استان کردستان بود اما به نام شهرهای دیگری ثبت شد! ماجرای این موضوع چه بود؟ اظهار کرد: نازککاری شامل تخته نرد، جعبه جواهرات، جعبه کارد و چنگال، کارد و چنگال، قلم سیگار، کرسی قرآن، رحل و ... است که سال 1390 پروندهای جهت ثبت ملی اقلام زیادی تشکیل شد که همه آنها با چوب و مطابق با فرهنگ و به دست صنعتگران بومی کردستان درست و عرضه میشد که خوشبختانه سال 1391 هم ثبت ملی شد.
وی گفت: در سال 1391 چون تعداد اقلام زیاد بود به نام نازککاری سنندج ثبت ملی شد اما سال 1395 برای نشان جغرافیایی که مهمتر از ثبت ملی است، اقدام کردیم که نشان هم گرفت، نشان جغرافایی به معنای آن است که این صنایع خاص یک استان است و در هر جایی هم که تولید و سپس صادر میشود به نام کردستان باشد به عنوان نمونه تخته نرد، کسی نمیتواند بگوید خواستگاه آن کجاست چراکه در بینالنهرین در زمان باستان بوده و 4 هزار سال قبل در شهر سوخته مهره و تاس آن جنس استخوان بوده یا در تخت سلیمان در زمان ساسانیان و در تپههای شمال ایران، در جاهای مختلف ساخته شده اما به نام کردستان ثبت ملی شده است.
150 سال است که تخته نرد در سنندج ساخته میشود
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کردستان با بیان اینکه کردستان شهره به ساخت تختهنرد با بهترین کیفیت است، عنوان کرد: صنایع دستی یک کالا نیست بلکه تبادل فرهنگهاست و یک موضوع فرهنگی میتواند معرفی شود چراکه مباحث فرهنگی نیز در آن پیداست، یک فرد هنرمند فرهنگ و اعتقادات خودش را تحت عنوان صنایع دستی ارائه میدهد.
وی با تأکید بر اینکه گرچه شاید تخته نرد در جاهایی دیگر هم ساخته شود اما به نام کردستان ثبت ملی شده است، افزود: در جاهای دیگر و کشورهای آمریکایی و اروپایی، روسیه و چین هم تختهنرد ساخته میشود، اما نحوه ساخت تفاوت دارد و کسی نمیتواند ادعا کند که خاستگاه آن در شهر دیگری است اما 150 سال است که تختهنرد در شهر سنندج تولید میشود و با افتخار مرحوم نعمتیان در نخستین کنگره صنایع دستی جهانی در شهر نیویورک در سال 1966 شرکت کرد.
ساخت شهرک صنایعدستی در سنندج
مهرزاد بیان کرد: گرچه در کارها و فعالیتهای این حوزه معایبی وجود دارد که شکی در آن هم نیست اما مشکل نبود امکانات است، ما شهرک صنایع دستی در کردستان - سنندج نداریم، سال گذشته از ادارات مختلفی پیگیر گرفتن زمین برای این کار شدیم اما نتوانستیم. البته امسال استاندار قول مساعد داده که با همکاری شهرداری و شورای شهر سایت 5 هزار متری در پارک نیشتمان جوار فرودگاه یا میدان گریزه سنندج به صنایع دستی اختصاص دهند.
وی اضافه کرد: در صورت تخصیص زمین اگر بتوانیم شهرک صنایع دستی را بسازیم و آموزش و تولید با هم صورت بگیرد، یقیناً رقابت ایجاد خواهد شد و کیفیت ارتقا و منجر به صادرات میشود.
ثبت همزمان صنایعدستی در چند استان منافاتی ندارد!
مدیرکل میراث فرهنگی کردستان در پاسخ به این سؤال که چطور ایراد ندارد ظرفیتهای استان به نام جاهای دیگر از جمله اصفهان ثبت ملی شود؟ توضیح داد: رقص ثبت ملی شده است، رقص تنها که مختص رقص کردی نیست بلکه رقصهای مختلف فارسی و بینالمللی هم هستند که ثبت شدهاند اما با رقص بومی کردستان متفاوت است، اینجا عنوان رقص ثبت ملی شده است. شیوه و نحوه ساخت یا اجرا فرق دارد. الان به عنوان نمونه دیگر روی تخته نرد اصفهان خاتم کاری لحاظ میشود که در سنندج ندارد.
وی درباره اینکه آیا دو استان همزمان با یک صنایع دستی همچون تختهنرد را ثبت ملی کنند، آیا منافاتی با هم ندارد؟ مدعی شد: خیر، شیوههای ساخت متفاوت است، (اثر ملموس - شیوههای ساخت ناملموس) ما با چوب گردو منطقه کردستان درست میکنیم آنها با چوبهای دیگر؛ به عنوان نمونه چاقو مربوط به زنجان است اما در کردستان هم ثبت ملی شده است. استان سومی هم بخواهد این صنایع را ثبت کند مشکلی ندارد. تختهنرد کردستان با چوب گردو با کیفیت بالا وقتی عرضه و صادر میشود قیمتش 80 میلیون تومان بوده که تخته نرد با چوب دیگر در اصفهان یک میلیون تومان به فروش میرسد.
مهرزاد با بیان اینکه آثار هنری را به عنوان میراث بشری میشناسیم، خاطر نشان کرد: ساز دف که در کردستان قداست دارد، شیوه دفنوازی و ساختش در سال 1395 ثبت ملی شده اما شاید در استانهای دیگر هم ساخته شود و بخواهند ثبت ملی کنند، مشکلی ندارد همه ایرانی هستیم. اما قبلاً ما اقدام کردیم و به ثبت ملی هم رسیده است.
در ادمه این برنامه گفتوگومحور با مدیرکل میراث فرهنگی کردستان را به صورت ویدئویی ببینید:
.
انتهای پیام/481/