به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، نبرد غزه و ادامه اقدامات نظامی در این باریکه علاوه بر آنکه رهبران برخی کشورها را بهسمت اعمال سیاستهای تحریمی و محدودکننده علیه اسرائیل سوق داد، موجب شد افکار عمومی جهان بهویژه کشورهای غربی نیز به این مسئله واکنش نشان دهند، در این راستا درخواست تحریمهای آکادمیک را میتوان یکی از شاخصترین محورهایی دانست که افکار عمومی غرب بر آن شد علیه اسرائیل تحمیل کند.
طبق آخرین گزارش کمیته رؤسای دانشگاههای اسرائیل، تحریمهای آکادمیک علیه مؤسسات علمی و دانشگاهی اسرائیلی در بازه زمانی سپتامبر 2024 تا پایان فوریه 2025 بیش از 60 درصد افزایش داشت. بر اساس این گزارش، آمریکا، بلژیک، اسپانیا و انگلیس کشورهایی هستند که بیشترین بایکوت دانشگاهی علیه مؤسسات اسرائیلی در آنها به ثبت رسیده است، پس از آنها هلند، ایتالیا و کانادا قرار دارند. نکته مهم اینکه با ثبت 60 شکایت بابت تحریم علمی از سوی نهادهای آمریکایی، این کشور در صدر فهرست مذکور قرار دارد.[1]
در این رابطه محققان اسرائیلی مدعی شدهاند از 7 اکتبر 2023 بارها مجلات علمی از انتشار مقالات آنها خودداری کردهاند و همکارانشان در سراسر جهان از نوشتن توصیهنامههای علمی برای آنها سر باز میزنند.
همچنین لغو همکاریهای تحقیقاتی، رد مقالات محققان، فشار بر دانشجویان و کارشناسان اسرائیلی و محرومیت آنها از حضور در دورههای پژوهشی، تحریم کنفرانسهای علمی که اسرائیلیها در آن شرکت میکنند و حتی امتناع محققان خارجی برای بازدید از دانشگاههای اسرائیلی از دیگر موارد تحریمهای آکادمیک است.
افزون بر این، در توانایی مؤسسات آموزش عالی اسرائیل برای جذب دانشجویان بینالمللی نیز مشکلاتی رخ داده است، بر این اساس در بازه زمانی بین 7 اکتبر 2023 تا 7 اکتبر 2024، تعداد 300 مورد دیگر از این قبیل موارد گزارش شد.[2] اما بهیکباره این تعداد به 500 مورد تحریم آکادمیک در بازه ششماهه رسید که در مقایسه با شش ماه نخست شروع جنگ، 66 درصد افزایش داشت.[3]
این اتفاقات بسیار در جامعه علمی اسرائیل نگرانکننده است، چرا که طبق اطلاعات منتشرشده در کانال خبری 13، گفته میشود 38 درصد از تحقیقات اسرائیل با همکاری دانشگاهیان اروپایی انجام میشود که سال 2023 به بالاترین سطح همکاری در تاریخ اسرائیل رسید اما با جنگ غزه، بودجه سرمایهگذاریهای تحقیقاتی مشترک و تبادلات دانشگاهی اسرائیلی و اروپایی کمتر و همچنین دسترسی اسرائیلیها به آزمایشگاهها و زیرساختهای تحقیقاتی در اروپا محدودتر شد.[4]
در همین رابطه گزارشی توسط مؤسسه «شموئل نعمان» در دسامبر 2024 منتشر شد که نشان میداد تقریباً 50 درصد از تحریمهای دانشگاهی و آکادمیک علیه اسرائیل بهصورت «مخفیانه و بدون بیان آشکار انگیزههای آنها» انجام میشود. بر اساس یافتهها، از زمان وقایع 7 اکتبر 2023 افزایش قابلتوجهی در فعالیت جنبش BDS در دانشگاههای سراسر جهان بهویژه در ایالات متحده و اروپا مشاهده شده است.
این گزارش نگرانیها را در مورد پیامدهای آتی این اقدامات برای توانایی محققان اسرائیلی با هدف شرکت در کنفرانسهای بینالمللی، انتشار مقالات علمی و حفظ ارتباطات جهانی مطرح میکند،
با این حال مطالعه مذکور تأکید دارد تحریم دانشگاهی هنوز تأثیر قابلتوجهی بر توانایی مؤسسات علمی اسرائیلی برای انجام تحقیقات باکیفیت و همکاری در سطح جهانی نداشته است، اما این ترس وجود دارد که روند شکلگرفته در نهایت منجر به اثرات منفی قابلتوجهی در سطح فردی شود.
بر این اساس تقریباً نیمی از موارد گزارششده از تحریمهای آکادمیک بهصورت «پنهانی» انجام میشود که شناسایی پدیده و یافتن راهحلهای عملی برای مقابله با این تحریمها را دشوارتر میسازد، زیرا در «تحریم پنهان» شخص مقابل، دلیل امتناع خود از همکاری را بهصراحت بیان نمیکند، بلکه سعی میکند انگیزههای واقعی خود را مخفی سازد.[5]
با توجه به شروع دوباره جنگ غزه و پایان آتشبس، امیدی به کاهش تحریمهای آکادمیک وجود ندارد، بهویژه اینکه بایکوت علمی در زمان حاضر تنها ابزار جامعه نخبگانی غرب است تا به این وسیله بر کابینه اسرائیل برای خاتمه درگیریها فشار بیاورد، این ابزار قابلیت کنترل هم ندارد؛ زیرا دانشگاهها و مؤسسات پژوهشی قادر هستند با دلایل مختلفی بدون آنکه تحت فشار دولت خود قرار بگیرند، اسرائیل را تحریم کنند.
پانوشت:
[1]. https://www.makorrishon.co.il/news/818147/
[2]. https://www.haaretz.co.il/news/education/2025-02-24/ty-article/.premium/00000195-3720-d871-a5bf-b72537d70000
[3]. https://www.hidabroot.org/article/1207066
[4]. https://www.timesofisrael.com/israeli-researchers-see-major-drop-in-international-cooperation-since-october-7/
[5]. https://www.hayadan.org.il/academic-boycott-against-israel
انتهای پیام/+