بهگزارش خبرگزاری تسنیم از قم؛ هر چند نهج البلاغه، مجموعه تمام کلمات حضرت امیرالمؤمنین (ع) نیست، با این حال با بررسی خطبهها، نامهها و کلمات قصار ایشان در نهج البلاغه درباره حج، تا حدودی، تلاش ایشان برای اقامه این فریضه الهی روشن میشود. از جمله فعالیتهای حضرت برای ترویج حج، اقدامات فرهنگی است که در قالب چند برنامه آن را اجرایی کردند.
از جمله این برنامهها، سخنرانی کردن به منظور تشویق و ایجاد انگیزه برای انجام حج است؛ به عنوان مثال امام علی (ع) در فرازهای پایانی خطبه اول با این بیانات، مخاطبان را مشتاق ادای این واجب میکنند: «خداوند، حج خانه محترمش را بر شما واجب کرده است؛ همان خانهای که خداوند آن را قبله همه مردم قرار داده که مشتاقان چونان تشنگان به سوی آن روی میآورند و همانند کبوتران به آن پناه میبرند، و خدای سبحان، حج را نشانه خاکساری بندگان در برابر عظمتش، و اعتراف به عزت خداوندیش قرار داد و در میان انسانها، شنوندگانی را برگزید که دعوت او را برای حج، پاسخ گفتند و سخن او را تصدیق کردند و در جاهایی که پیامبرانش به عبادت برخاستند، ایستادند و شباهتی با فرشتگانی که گرداگرد عرش میچرخند پیدا کردند و سودهای فراوان در این عبادتگاه و محل تجارت زائران به دست آورند و به سوی وعدگاه آمرزش الهی بشتابند. خدای سبحان، کعبه را نشانه اسلام، و حرم امن پناهندگان قرار داد، ادای حق آن را فریضه قرار داد و حج بیت الله را واجب شمرد و رفتن به سویش را بر شما حتم گردانید که فرمود: بر آنان که توانایی رفتن دارند زیارت بیت، واجب است و آن که نسبت به این حکم الهی، کفر ورزد بداند که خدا از همه جهانیان بینیاز است.»
در راستای اقدامات فرهنگی، امام علی (ع) روشن نمودن حکمتها، آثار و ابعاد مختلف حج را جزء برنامههای خود قرار میدهند. حضرت، بُعد معنوی حج را مطرح میکنند. ایشان، حج و عمره گزاردن را مایه پاک شدن از گناه: «حَجُّ الْبَیْتِ وَ اعْتِمَارُهُ فَإِنَّهُمَا ... یَرْحَضَانِ الذَّنْبَ» (خطبه 110)، و زیارت کعبه را سبب جلب رحمت الهی و موجب وصول انسان به بهشت: «جَعَلَهُ اللَّهُ سَبَباً لِرَحْمَتِهِ وَ وُصْلَةً إِلَى جَنَّتِه» (خطبه 192) معرفی میکنند. از طرفی دیگر بر بُعد اقتصادی حج، تأکید مینمایند که باعث نابودی فقر میشود: «حَجُّ الْبَیْتِ وَ اعْتِمَارُهُ فَإِنَّهُمَا یَنْفِیَانِ الْفَقْرَ» (خطبه 110). این اثر حج، نه فقط برای اهل مکه، بلکه برای همه جوامع اسلامی است. از سویی دیگر ایشان بُعد سیاسی ـ اجتماعی حج را برجسته میکنند.
حضرت علی (ع) در این زمینه میفرمایند: «الْحَجَّ تَقْوِیَةً لِلدّینِ» یا «تَقْرِبَةً لِلدّینِ» (حکمت 252). با اجتماع حج روابط مسلمانان، محکمتر میشود و ایمان مسلمانان نیرومندترمیشوند و به این وسیله اسلام، نیرومندتر میشود و همچنین مایه نزدیک شدن دلهاى مسلمانان میشود که نتیجه آن تقویت و نیرومندى اسلام است. همچنین حضرت بیان میکنند: «جَعَلَهُ سُبْحَانَهُ وَ تَعَالَى لِلْإِسْلَامِ عَلَماً» (خطبه اول). خداوند، کعبه را پرچم اسلام قرار داده است.
در گذشته، در جنگها برافراشته بودن پرچم هر طرف از جنگ، دلیل حیات جمعى آن طرف، و افتادن و خوابیدن آن، علامت شکست آنها بود. دشمن هم کوشش میکرد که پرچم را بخواباند. امروز نیز پرچم رمز استقلال و وحدت ملتها و کشورها است و نزد آنان محترم است. امیرالمؤمنین (ع) تأکید میکنند که کعبه، پرچم اسلام است؛ یعنى همان طورى که پرچمها رمز اتحاد و یگانگى جمعیتها و نشانه همبستگى آنها است و برپا بودن آن علامت حیات آنها است، کعبه نیز براى اسلام اینچنین است. (مجموعه آثار استاد شهید مرتضی مطهری ـ سیرى در سیره ائمه اطهار)
هشدار دادن از ترک این واجب برای جلوگیری از ابتلاء به عذاب الهی نیز از اقداماتی بود که حضرت در سخنان خود بر آن تأکید داشتند: «وَ اللَّهَ اللَّهَ فِی بَیْتِ رَبِّکُمْ لَا تُخَلُّوهُ مَا بَقِیتُمْ فَإِنَّهُ إِنْ تُرِکَ لَمْ تُنَاظَرُوا» (نامه 47).
یکی دیگر از برنامههای امام علی (ع) پاسخ گفتن به شبهات ایجاد شده در زمینه کعبه بود. (ر.ک: حکمت 270).
حجت الاسلام مجتبی صداقت
انتهای پیام/