به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد، پسماند شهری بهعنوان یکی از چالشهای زیستمحیطی مهم مطرح است و گزارشهای جهانی نشان میدهد سالانه حدود 2 میلیارد تن پسماند جامد شهری در جهان تولید میشود که دستکم یکسوم آن بهصورت نامناسب دفع میشود.
در ایران نیز با افزایش جمعیت و شهرنشینی، حجم زبالهها بهطور چشمگیری بالا رفته است و مدیریت ناکافی آن مشکلاتی نظیر آلودگی محیطزیست و مخاطرات بهداشتی را بهدنبال داشته است.
بسیاری از شهرهای بزرگ کشور روزانه هزاران تن زباله تولید میکنند، علاوه بر آن شهرها و استانهای کوچکتری مثل شهرکرد و استان چهارمحال و بختیاری، اغلب به دلیل منابع مالی محدود و نبود سیستمهای پیشرفته، پسماندها را عمدتاً بدون تفکیک از مبدا و در محل دفن میکنند.
کارشناسان اغلب پسماند را «طلای کثیف» مینامند، چرا که از تبدیل مواد قابل بازیافت آن میتوان محصولات جدید تولید کرد. برای همین در بسیاری از شهرها، افرادی بهصورت غیررسمی و مستقل به جمعآوری و تفکیک زبالههای خشک میپردازند که به «زبالهگردها» مشهورند.
فرصتها و مشکلاتی که زبالهگردها به همراه دارند
زبالهگردها عمدتاً بهدنبال موادی مانند کاغذ و کارتن، پلاستیک، بطریهای شیشهای و فلزات قیمتی میگردند، لذا فعالیت زبالهگردها با مزایایی از قبیل کاهش حجم زبالههای قابل دفن و درآمدزایی برای آنان همراه است.
با این حال زبالهگردها اغلب در شرایط پرخطر کار میکنند، تحقیقات نشان داده است که زبالههای شهری میتوانند حامل انواع عوامل بیماریزای باکتریایی، ویروسی و قارچی باشند که سلامت جمعکنندگان را تهدید میکند.
استفاده از ظرفیت زبالهگردها در سیستم رسمی مدیریت پسماند میتواند مزایایی داشته باشد. از یک سو، این افراد با زیرساخت بسیار ساده میتوانند بخش بزرگی از مواد بازیافتی را جمعآوری کنند. با وجود این فرصتها، چالشهای مهمی نیز وجود دارد.
تجارب کشورهای مختلف در ساماندهی زبالهگردها
تجارب برخی کشورها نشان میدهد که میتوان زبالهگردها را با ایجاد نهادها و قوانین مناسب در قالب سازمانهای رسمی یا تعاونهای عمومی به چرخه مدیریت پسماند وارد کرد.
به گزارش بنیاد WIEGO و سازمان ملل، در شهرهایی چون پونه هند و بلوهوریزونته برزیل تعاونیهای قوی زبالهگردها شکل گرفته که خدمات جمعآوری پسماند را به صورت قراردادی برای شهرداریها ارائه میدهند.
در سالهای اخیر ورود فناوریهای نوین و اپلیکیشنهای هوشمند به حوزه مدیریت پسماند در ایران و جهان مورد توجه قرار گرفته است. این پلتفرمها شهروندان را مستقیماً در فرایند بازیافت مشارکت میدهند.
در مجموع میتوان گفت مدیریت پسماند شهری در ایران نیازمند رویکردی چندجانبه است. از یک سو باید زیرساختهای رسمی (کارخانههای بازیافت، مراکز تجمیع و تفکیک) تقویت شود تا عملاً تفکیک از مبدأ و بازیافت مواد بهصورت سیستماتیک امکانپذیر شود و از سوی دیگر میتوان از ظرفیت نیروی انسانی فعال در بخش غیررسمی نیز بهره برد.
در نهایت ترکیب سیاستهای نوین فناوری (مانند اپلیکیشنهای بازیافت) با آموزش و مشارکت فعال شهروندان، میتواند مدیریت پسماند را بهرهورتر و عدالتمحورتر کند.
تفکیک زباله به صورت هوشمند در شهرکرد
داود مومنی در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در این خصوص، اظهار داشت: شهرداری شهرکرد در بحث تفکیک زباله به صورت هوشمند از طریق نرمافزار «زیپاس» با کمک یک شرکت از پارک علم و فناوری که مجوز برای جمعآوری زباله خشک در روزهای دوشنبه در سطح شهر شهرکرد دریافت کرده اقدام میکند.
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری شهرکرد با اشاره به اینکه یکی از شرایط شهرداری شهرکرد برای این شرکت بهکارگیری زبالهگردها بود، افزود: تعداد 22 خودرو مربوط به افرادی است که زباله خشک را بدون مجوز از سطح شهر جمعآوری میکردند و کارگران شرکت نیز اغلب زبالهگرد بودند که در شرکت ساماندهی شدند و خودرو و نیروی کار از زبالهگردها تامین شد.
وی ادامه داد: شیوهنامه مربوطه مشکلاتی داشت که در 11 اسفند 1403 وزارت کشور یک دستورالعمل جدید به شهرداری ابلاغ کرد که یک سری ایرادات قبل را رفع میکند و ما مجوزی که برای این شرکت صادر کردیم را بر اساس شیوهنامه جدید اصلاح میکنیم.
مومنی گفت: در بحث ساماندهی زبالهگردها تعداد 22 خودرو مشغول بهکار هستند و 40 نفر کارگر به طور مستقیم بهکار گرفته شدند که این تعداد به جز افراد مشغول در انبار، مسئول شرکت و افرادی که در پارک علم و فناوری با شهرداری همکاری میکنند، هستند.
برخورد در انتظار زبالهگردهای غیرمجاز
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری شهرکرد بیان کرد: جلساتی در خصوص افرادی که بدون مجوز زبالهگردی میکنند با اجراییات شهرداری برگزار شد و با دستور دادستان با این افراد برخورد میشود که در این راستا خودرو افراد زبالهگرد توقیف و تعهد گرفته میشود. این افراد باید در چارچوب قرارداد طبق شرایط اعلامی برای شرکت کارکنند تا حق زبالهگردها هم ضایع نشود، در غیر این صورت در شهر شهرکرد نمیتوانند بدون مجوز فعالیت کنند.
مومنی عنوان کرد: با افرادی که به زبالهگردی مشغول هستند برخورد قهری چندانی نداشتیم، اما در دستورالعمل جدید به این مورد اشاره و مکاتباتی انجام شده که بتوانیم با آنها برخورد کنیم.
وی تشریح کرد: زبالهگردها موجب پراکندگی زبالهها در معابر میشوند که جمعآوری آن برای شهرداری هزینهبر است و مشکلات مربوط به بهداشت عمومی نیز ایجاد میشود، ارگانهای مربوطه نباید شهرداری را تنها بگذارند سازمان حفاظت محیط زیست و مرکز بهداشت استان و شهرستان شهرکرد باید در این زمینه فعال باشند.
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری شهرکرد مطرح کرد: کسی که کیسه زباله را باز و در معابر پراکنده میکند علاوه بر اینکه بهداشت را تضعیف میکند در کنار مردم این شهر هم زندگی میکند و مشکلاتی از نظر بهداشتی دیگری هم ایجاد میکند.
آماری از تعداد زبالهگردها وجود ندارد
مومنی بیان کرد: آماری از تعداد زبالهگردها وجود ندارد و بسته به فصل و شرایط تعداد آنها متغییر است. افرادی را که چندین بار با آنها برخورد داشتیم به مراجع قضایی معرفی کردهایم، اما بازدارنده نبوده و ممکن است یک فرد کنار رود و فرد دیگر جایگزین آن شود در سال گذشته حداقل 15 پرونده داشتیم که به مراجع قضایی معرفی شدند.
وی با بیان اینکه زبالهگردهای بدون مجوز غیرمجاز و غیررسمی هستند، گفت: عمده مشکلاتی که زبالهگردها ایجاد میکنند، مشکل بهداشتی و پراکندگی زبالهها در محیط و مشکلات زیست محیطی است که از منظر زیبایی هم مشکلاتی به دنبال دارد.
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری شهرکرد اشاره کرد: زبالهگردهایی که با خودرو به صورت عمده کار میکنند مشکلاتی برای شرکت ایجاد میکنند، زیرا شرکت دارای مجوز است و برای این کار هزینه کرده و برای نیروهای خود حقوق و بیمه پرداخت میکند، به تبع اگر درآمدی حاصل شود حق شرکت است، اما زبالهگردها با این کار به محدوده قانونی این شرکت دارای مجوز ورود کرده و حتما این موضوع در بحث درآمدی شرکت موثر است که شرکت نیز در این مورد اعتراضاتی داشته است.
تولید روزانه 130 تن زباله در شهرکرد؛ 18 درصد زباله خشک است
مومنی، گفت: مردم شهرکرد بر روی گوشی همراه خود نرمافزار «زیپاس» را به صورت رایگان دانلود و نصب کنند و پیام بگذارند در دوشنبههای بازیافتی هر میزان زباله خشکی که مردم تحویل شرکت دهند هزینه آن را دریافت میکنند. قیمت زبالههای خشک با همکاری شهرداری و کارشناس رسمی دادگستری تعیین شده و آنلاین پول پرداخت میشود یا به حساب موسسات خیریه که فرد انتخاب میکند واریز و رسید به گوشی همراه فرد تحویل دهنده زباله خشک ارسال میشود.
وی عنوان کرد: برخی از افراد زباله خشک خود را بیرون از منزل میگذارند تا به زبالهگردها در کسب درآمد کمک کنند، اما 80 تا 90 درصد افرادی که در شرکت کار میکنند همان زبالهگردها هستند که ساماندهی شدند از مردم به جهت نظم بخشی و همکاری با شهرداری خواهشمندیم با نصب نرم افزار زیپاس ما را یاری کنند.
رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری شهرکرد بیان کرد: حدود 18 درصد زباله تولیدی در شهرکرد زباله خشک است و از 130 تن زباله در روز در حال حاضر روزانه یک تن زباله خشک جمعآوری میشود.
انتهای پیام/7540/