به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، روز سوم ماه می در ترکیه به نام روز ملی گرایی شناخته میشود. معمولاً احزاب محافظه کار اسلامگرا و همچنین احزاب دارای گرایشهای چپ و دموکراتیک، از کنار این روز میگذرند و به آن اشاره نمیکنند.
اما حالا چند سالی است که احزاب ملی گرای ترکیه، در چنین مناسبتی، بیانیهها و پستهایی منتشر میکنند که نشانه احتمال ترویج هر چه بیشتر ملی گرایی در ترکیه است.
در هر صورت در چنین روزی، بسیاری از جریان راست افراطی ترک، بر سر مزار آلپ ارسلان تُرکش، پدر معاصر ملی گرایان ترک گرد هم میآیند. ترکش، سرهنگ و دیپلمات بازنشستهای بود که با تاسیس حزب حرکت ملی گرا (م.ه.پ) بر تحولات سیاسی – اجتماعی پنجاه سال اخیر، تاثیر بسیاری گذاشته است.
او دو پسر و دخترش را لایق رهبری حزب ندانست و وصیت کرد که پس از مرگ، شاگرد وفادار او یعنی دولت باغچلی بر کرسی بنشیند. از آن زمان تاکنون، سکان این حزب در دست باغچلی بوده و تلاش مکرر افرادی همچون مرال آکشنر، سینان اوغان، امید اوزداغ و دیگران نتوانسته باغچلی پیر را کنار بزند.
با تلاشهای ترکش، باغچلی، یازیجی اوغلو و دیگران، حالا چندین حزب ملی گرا در ترکیه فعال هستند و این جریان پویا، جایگاه قابل توجهی در ترکیه دارد.
علاوه بر احزاب سیاسی، صدها انجمن، نهاد مدنی، گروههای اقتصادی و شبکههای مالی نیز در حال ترویج گفتمان ملی گرایی در ترکیه هستند و از آنجایی که بخشی از این ساختار زیر زمینی، با نیروهای نظامی، امنیتی، باندهای مافیایی و عناصر سابقهدار ارتباط دارند، وقوع رویدادهای خشن در جریان فعالیت ملی گرایان نیز دور از انتظار نیست.
اغلب ملی گرایان ترکیه از گفتمان «تورانیسم» تبعیت کرده و نمادها و نشانههای سنتی راست به کار میگیرند و علاوه بر ترکهای ترکیه، درباره حقوق ترکهای اویغور چین، ترکمانهای عراق و سوریه و دیگر کشورهای ترک زبان نیز فعالیت تبلیغاتی گسترده ای دارند.
پدر ملی گرایان چه گفت؟
دولت باغچلی رهبر حزب راست افراطی حرکت ملی گرا، دیروز در حالی درباره روز ملی گرایان اظهار نظر کرد که خود او به تازگی، روند جدیدی از مذاکرات صلح بین دولت ترکیه و گروه تروریستی پ.ک.ک را رقم زده و پیشنهاد داده که عبدالله اوجالان رهبر این گروه، از زندان آزاد شود.
با این حال، او دیروز هم بر ضرورت حمایت از ملی گرایی ترکی، تاکید کرد. نکته جالب اینجاست که باغچلی در اظهارات خود درباره کردهای ترکیه، آنها را با این عبارت توصیف میکند: «برادرانِ کردتبارِ ما». معنی این عبارت، این است که کردها در هر حال، از دید قانون اساسی جمهوری ترکیه و همچنین از دید ملی گرایان، شهروندان ترک هستند اما ریشه و تبار کُردی دارند.
باغچلی دیروز و در روز ملی گرایی ترکی گفت: «ملیگرایی یک درک وحدتبخش است، نه یک درک تفرقهانگیز. ملیگرایی ترکی یک بنیان فکری ریشهدار است که منعکسکننده یک زندگی مستقل و شرافتمندانه، اراده برای تسلط کامل بر استقلال و آینده با محافظت از هویت ملی است. ترکیه در هر زمینهای به ملیگرایی و جهتگیری ملی نیاز دارد. برخی محافل سیاسی و ایدئولوژیک که اهداف و آرزوهایشان کاملاً بیمارگونه و ناقص است، سعی کردهاند ملیگرایی را در همان دستهبندی نژادپرستی قرار دهند. همسان پنداری فاشیسم و ناسیونالیسم، نژاد و ملت و جستجوی فرصتی برای تحقیر و بیاعتبار کردن ناسیونالیسم ترکی در این پهنه مهآلود، به معنی نادانی و بیگانگی از ریشههای معنوی ملت است. ناسیونالیسم، مجموعهای باشکوه از تعلق به ملت و عشق است که در قالب اندیشه ریخته شده است».
یکی از حواشی روز ملی گرایی در ترکیه، این بود که سری ثریا اُندر نایب رییس پارلمان ترکیه و عضو حزب نزدیک به پ.ک.ک و اوجالان، دقیقاً در روز ملی گرایی درگذشت.
یکی از مقامات حزب ملی گرای «خوب» در شبکه اجتماعی ایکس، خطاب به او نوشت: «خداوند از سر تقصیرات تو بگذرد که دقیقاً در چنین روزی مُردی».
این سیاستمدار ترک، از این که سری ثریا اُندر به عنوان یک سیاستمدار ترکمن، از ملی گرایان فاصله گرفته و به اوجالان و پ.ک.ک نزدیک شده بود، به تندی انتقاد کرده است.
در همین حال، روزنامه جمهوریت نیز نوشت: اُندر به برادری ترکها و کردها بها میداد. یک بار در یک مراسم رسمی، خانم امینه اردوغان همسر رییس جمهور از او پرسید: سری بیگ! شما اصالتاً اهل کجا هستید؟ او در پاسخ گفت: من اهل آدیامان هستم. من ترک هستم ولی دارم خودم را مداوا میکنم! این پاسخ اُندر خنده برخی از سیاستمداران و خشم ملی گرایان را به دنبال آورد. با این حال، باغچلی، مهمترین رهبر سیاسی ملی گرایان ترکیه، دیروز به نیکی از اُندر یاد کرده و او را انسانی متین و دارای شخصیت سیاسی والا دانست.
از سال 2014 میلادی و از زمانی که حزب عدالت و توسعه نتوانست به تنهایی به اندازه کافی رای بگیرد و به صورت مستقل دولت تشکیل دهد، اردوغان ناچار به شراکت با باغچلی شد و در نتیجه حالا حزب عدالت و توسعه نیز به عنوان یک حزب محافظه کار، عملاً به ملی گرایی نزدیک شده است.
حالا علاوه بر حزب حرکت ملی گرا به رهبری باغچلی، شاهد فعالیت چند حزب ملی گرای دیگر هستیم که عبارتند از: حزب خوب به رهبری درویش مساوات اوغلو، حزب ظفر به رهبری امید اوزداغ و حزب وحدت بزرگ به رهبری مصطفی دستیجی.
اگر چه ملی گرایی ترکی در حال حاضر، پس از محافظه کاری اسلامگرایانه و سوسیال دموکراسی کمالیستی – لائیستی، به عنوان گفتمان سوم فضای سیاسی اجتماعی ترکیه شناخته میشود اما این احتمال وجود دارد که در سالیان آتی، رشد و ترویج بیشتری پیدا کند.
انتهای پیام/