گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم – مریم مرتضوی: در سالهای اخیر، پدیدهای امیدآفرین و راهبردی در حال شکلگیری است؛ پدیدهای که آینده فرهنگی، اعتقادی و اجتماعی کشور را در افق الهیتری قرار میدهد: رشد چشمگیر و نظاممند نوجوانان حافظ قرآن.
در یک نگاه عمیق، دیگر حفظ قرآن کریم صرفاً فعالیتی فردی یا خانوادگی نیست، بلکه به یک جریان آموزشی فرهنگی ملی با پیشرانی نسل نوجوان تبدیل شده است. نوجوانانی که نهتنها حافظ آیات الهیاند، بلکه حاملان هویت قرآنی برای آینده تمدنی ایران اسلامی هستند.
آمارها چه میگویند؟ رشد تدریجی، اما مستمر و عمیق
بر اساس دادههای منتشرشده از سوی نهادهای قرآنی کشور، در ده سال اخیر تعداد نوجوانانی که موفق به حفظ حداقل پنج جزء قرآن شدهاند، افزایش یافته است. همچنین، در آزمونهای تخصصی ملی، میانگین سنی داوطلبان حافظ کل قرآن به کمتر از 18 سال کاهش یافته است؛ آماری که در دهههای گذشته بیسابقه بوده است.
از سوی دیگر، در رقابتهای قرآنی استانی و ملی، درخشش دختران و پسران نوجوان بهویژه در مقاطع راهنمایی و دبیرستان، شاخصترین نمود پویایی نسل جدید قرآنی کشور بوده است.
عوامل جهش حفظ در میان نوجوانان
رشد جریان حفظ در میان نوجوانان، نتیجه چند عامل همافزای فرهنگی، تربیتی و فناورانه است. از جمله حضور پررنگ مدارس و مراکز تربیتی عامل مهمی در این زمینه است. در سالهای اخیر مدارس قرآنی، دبیرستانهای خاص و پایگاههای فرهنگی مذهبی در مساجد و کانونهای تربیتی، نقش فعالی در آموزش حفظ ایفا کردهاند. بسیاری از مدارس، برنامه حفظ 10 یا 15 جزء را بهصورت هفتگی و مستمر در برنامه رسمی قرار دادهاند.
در عین حال سرمایهگذاری خانوادهها بر تربیت قرآنی عامل مهم دیگر در این زمینه است. بیداری دینی در خانوادهها، بهویژه پس از هجمههای فرهنگی رسانهای، باعث شده تا حفظ قرآن بهعنوان یک «سپر معنوی» در برنامه تربیتی نوجوانان وارد شود. خانوادههای متدین، حفظ را نه صرفاً یک ارزش دینی، بلکه عامل تقویت شخصیت، تمرکز، اراده و اعتماد به نفس فرزند میدانند.
ورود فناوری به آموزش حفظ نیز در این زمینه بسیار اثرگذار بوده است. پلتفرمهای حفظ آنلاین، اپلیکیشنهای آموزش جزء به جزء، کلاسهای غیرحضوری با اساتید مطرح و امکان نظارت روزانه والدین، همگی عواملی بودهاند که فرآیند حفظ را از انحصار کلاس حضوری خارج کرده و آن را برای نوجوانان امروزی جذاب و دسترسپذیر کردهاند.
در کنار این عوامل، نمایش نوجوانان حافظ در رسانه ملی، محافل عمومی، جشنوارههای قرآنی و حتی در فضای مجازی، تصویری افتخارآمیز و جذاب از «نوجوان قرآنی» ایجاد کرده که زمینه تشویق همسالان و تقویت روحیه رقابتی سالم را فراهم کرده است.
روایتهای زنده از نوجوانان حافظ؛ از دورافتادهترین روستاها تا مدارس تیزهوشان
در بازدیدهای میدانی و مصاحبههای انجامشده با مربیان و حافظان نوجوان، مشخص شده است که جریان حفظ فقط مختص کلانشهرها نیست. از روستاهای جنوب کشور تا شهرهای مرکزی، از مدارس سمپاد تا حوزههای علمیه نوجوانان، حافظان قرآن بهصورت متنوع و گاه حیرتانگیز در حال شکوفایی هستند.
برخی از نوجوانان، روزانه تا 5 ساعت وقت صرف حفظ میکنند. برخی دیگر، با نظم کمتر ولی انگیزه بالا، طی چند سال به نتیجه میرسند. در مواردی، مربیان کودک و نوجوان از میان خود دانشآموزان تربیت شدهاند؛ پدیدهای که زایش درونی و مردمی این جریان را نشان میدهد.
کارشناسان تربیتی و روانشناسان معتقدند که نوجوانان حافظ قرآن، از نظر ویژگیهایی مانند انضباط، تمرکز، حافظه فعال، توان حل مسئله، خویشتنداری و اعتماد به نفس در سطحی بالاتر از متوسط استعداد و ظرفیت همسالان خود قرار میگیرند.
علاوه بر این، آشنایی مستمر با مفاهیم قرآن باعث شکلگیری شخصیت معنوی، اخلاقمدار و مسئولیتپذیر در این نسل میشود؛ نسلی که نهتنها آینده علمی کشور را میسازد، بلکه حامل پیام وحی در جامعه خواهد بود.
واقعیت این است که رشد جریان حفظ قرآن در میان نوجوانان، نشاندهنده بازگشت نسل جدید به هویت دینی خود و ظهور نسلی است که هم پای در عصر فناوری دارد و هم جان در معارف وحیانی سپرده است. این پدیده نیازمند حمایت مستمر، الگوپردازی دقیق، اتصال به نظام آموزش رسمی و دیده شدن در رسانههاست.
اگر این روند با سیاستگذاریهای هدفمند، حمایت نهادهای دینی و برنامهریزی تربیتی پایدار همراه شود، بیشک تا چند سال آینده ایران اسلامی صاحب نسلی حافظ، مؤثر، هوشمند و مروج قرآن در مقیاس ملی و بینالمللی خواهد بود.
انتهای پیام/