به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در دهه 90 صادرات کتاب از ایران به افغانستان وضعیت قابل توجهی داشت، حجم صادرات کتاب از ایران به افغانستان در نیمه نخست دهه 90، بالغ بر 10 میلیارد تومان تخمین زده میشد.
رفته رفته با ورود کتابهای افست از پاکستان این رقم کاهش یافت تا اینکه در ابتدای سال 1400 به صفر رسید. در آن سالها ناشران فعال افغانستانی حضوری پررنگ در نمایشگاه کتاب تهران داشتند، اگرچه همواره از حضور در بخش ناشران خارجی گلایه داشته و خواستار ورود به شبستان مصلی و جانمایی در کنار ناشران داخلی بودند، اما حضور آنها باز هم قابل توجه بود.
اما حالا چند سالی است که نمایشگاه کتاب تهران شاهد غیبت ناشرانی از افغانستان در ایران است، ناشرانی که خریداران خوب کتابهای ایرانی بودند و حضورشان در نمایشگاه مهاجران ایرانی را نیز به نمایشگاه دعوت میکرد، مهمترین دلیل عدم حضور ناشران افغانستانی در نمایشگاه کتاب تهران به وضعیت صنعت نشر در افغانستان در سالهای اخیر باز میگردد، بسیاری کمرونقی انتشار کتاب و کتابخوانی و برخی دیگر مطلوب نبودن شرایط اقتصادی نشر در افغانستان را مهمترین دلیل عنوان کردهاند.
محمدابراهیم شریعتی مدیر انتشارات کابل یک ناشر افغانستانی مهاجر است که سالها در ایران فعالیت دارد و در دهه 90 صادرات خوبی در حوزه کتاب از ایران به افغانستان داشته است. شریعتی درباره عدم حضور ناشران افغانستانی در نمایشگاه کتاب تهران به تسنیم میگوید: در روزهای اخیر و همزمان با شروع کار نمایشگاه کتاب تهران برخی نویسندگان افغانستان و ایران عدم حضور ناشران افغانستان در نمایشگاه کتاب تهران را مورد توجه قرار دادهاند و حتی مدعی شدهاند که این عدم حضور کارشکنی و عدم همکاری مسئولان ایرانی در وزارت ارشاد ایران بوده است، اما واقعیت امر چیست و چرا ناشران افغانستان در نمایشگاه کتاب حضور کمرنگ دارند؟ .
وی ادامه میدهد: اما واقعیت این است که هیچگونه کارشکنی از جانب مسئولان ارشاد ایران و مدیریت نمایشگاه کتاب در این زمینه دیده نمیشود. وزارت ارشاد دو ماه قبل از زمان برگزاری تمام تمهیدات لازم را برای حضور ناشران داخلی و خارجی انجام میدهد. این تمهیدات و مقدمات شامل در نظر گرفتن مکان و دعوت برای حضور و سهولت در امر صدور ویزا و برنامه ارسال محمولههای کتاب برای ناشران خارجی است. مسئولان ایرانی میگویند ما تمام بسترهای لازم را از قبیل هماهنگی برای صدور ویزا و غیره ... برای ناشران افغانستان را انجام دادهایم، اما خود ناشران بدلیل شرایط دشوار چاپ و نشر و هزینههای گزاف حمل و نقل کتاب از شرکت در نمایشگاه کتاب تهران خودداری کردهاند.
شریعتی تصریح میکند: واقعیت امر این است که نه اداره سیاسی افغانستان و نه حتی خود دستاندرکاران چاپ و نشر در افغانستان حاضر به تقبل هزینههای لازم برای این حضور مهم فرهنگی و بینالمللی نیستند، اگر کشورهای دیگر هزینههای لازم را در این زمینه در نظر میگیرند، برای معرفی تلاشهای علمی و فرهنگی خود ارزش قائل هستند و سعی دارند خودشان از طریق معرفی کتابها و آثار علمی نویسندگان و مفاخر علمی خود به اعتبار و جایگاه علمی کشورشان کمک کنند، اما زمانی که مسئولان و مدیران چاپ و نشر افغانستان حاضر به تقبل هیچگونه هزینه مالی در این زمینه نیستند، چرا تقصیر را به گردان دیگران بیاندازیم. باید بپذیریم که خود ما مقصریم و نه دیگران.
حمید مبشر شاعر و نویسنده افغانستانی نیز میگوید: شرکت در نمایشگاههای کتاب و هر محصول فرهنگی دیگر نیازمند یک تعامل دوسویه بین ناشران و مشتریان کتاب و محصولات فرهنگی است. کتاب هم یک محصول قابل داد و ستد بین فروشنده و مشتری است که اگر چنان چه یک طرف این تعامل از صحنه حذف شود این داد و ستد فرهنگی نیز محو می شود.
وی ادامه میدهد: بازار کتاب افغانستان متاسفانه از این تعامل و داد و ستد دو سویه بی بهره است. قشر تحصیل کرده افغانستان اعم از دانشجو و استاد و روحانی و طلبه تمایلی به خرید کتاب ندارند. بر اساس یک تحقیق میدانی از میان حدود: شانزده هزار طلبه علوم دینی افغانستان در ایران و شصت هزار دانشجوی سرگرم تحصیل در دانشگاههای ایران و هفتصد و پنجاه هزار دانشآموز افغانستان در مدارس ایرانی کمترین مراجعه کننده در نمایشگاه کتاب تهران را داشتهایم.
به گفته مبشر، به گفته شریعتی تنها ناشر افغانستانی حاضر در نمایشگاه کتاب، در 5 تا 6روز آغازین کار نمایشگاه کتاب حضور مشتری افغانستانی نزدیک یه صفر بوده است. اگر کتابهایی هم خریداری شده از سوی استادان و پژوهشگران ایرانی خریداری شده است.
انتهای پیام/