به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری تسنیم، نظام آموزش عالی کشور در آستانه یک دوره انتقالی و پراهمیت قرار گرفته است. کاهش استقبال جوانان از تحصیلات رسمی دانشگاهی، مشکلات معیشتی اعضای هیئت علمی و ناکارآمدی برخی ساختارها سبب شده است ضرورت تحول در این سیستم بیش از هر زمان دیگری احساس شود.
موضوعاتی مانند پایین بودن حقوق اساتید، افزایش تمایل به دورههای آموزشی کوتاهمدت، نیاز به تربیت نیروی انسانی ماهر و کارآمد و محدود شدن فعالیت بسیاری از دانشگاههای غیرانتفاعی و پیامنور تنها بخشی از چالشهای پیشِروی آموزش عالی کشور است، از سوی دیگر، لزوم بازنگری در مأموریت و برنامهریزی دانشگاهها بهمنظور پاسخگویی به نیازهای واقعی جامعه و ایجاد بستر مناسب برای درآمدزایی و ارتقاء رفاه اعضای علمی، در صدر اولویتها قرار گرفته است. اکنون بیش از هر زمانی، ایجاد تحول ساختاری، تغییر رویکردهای سنتی و فراهمکردن زمینه رشد و ارتقاء برای جامعه دانشگاهی و دانشآموختگان، ضامن پویایی و پیشرفت کشور تلقی میشود.
فریبرز مسعودی رئیس پارک علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی و عضو هیئت علمی دانشکده علوم زمین این دانشگاه، در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری تسنیم، در خصوص نظام آموزشی در ایران و تغییرات آن گفت: ببینید، وقتی هر سیستمی به اوج تکامل خودش میرسد، باید پوستاندازی کند یا ارتقا پیدا کند، باید ارتقا پیدا بکند و نسل جدید بیاید، مثالی میزنم؛ ما ساعتهای مچی عقربهای را داشتیم که به اوج دقت و تکنولوژی رسیده بودند، فقط از لحاظ زیبایی روی آنها کار میشد؛ ناگهان ساعتهای دیجیتال آمدند و نسل عوض شد، یا گوشیهای موبایل که یکدفعه به نسل جدید تاچ تغییر کردند، ما این تحولات را در همه چیز میبینیم.
وی ادامه داد: الآن خودروها را نگاه کنید، نسبت خودروهایی که کنار جاده ماندهاند خیلی کم شده، چون توانمندی و تکنولوژیشان به اوج رسیده اما باز هم در حال تغییر است؛ خودروها برقی میشوند، یعنی با اینکه به کمال رسیدهاند، یک مرتبه تفکر جدید میآید و نسل قبلی کنار گذاشته میشود، این در کل دنیا هست؛ نظام آموزش عالی هم همینطور است.
مسعودی با اشاره به اینکه نظام آموزش و پرورش در دنیا هم به کمال نسبی رسیده است و این مرحله دیگر نمیتواند ادامه پیدا کند و باید بهشکل جدیدی ادامه بدهد، گفت: میخواهم بگویم همان طور که هنوز ساعت مچی کنار گذاشته نشده، اما لاکچری شده است؛ یا همان طور که همه خودروهای بنزینی کنار گذاشته نشده است، اما باید بهسمت نسل جدید برویم، آموزش عالی هم به همین تحول نیاز دارد؛ نهتنها در کشور ما، در دنیا هم همینطور است. الآن دیگر جوانها شاید خیلی نپذیرند که سه تا چهار سال لیسانس بخوانند، سه سال فوقلیسانس بخوانند، 4 تا 5 سال دکتری بخوانند و بعد تازه بروند سر کار.
آموزش عالی باید به فکر تربیت کارگر و تکنسین حرفهای باشد
عضو هیئت علمی دانشکده علوم زمین دانشگاه شهیدبهشتی تصریح کرد: نمیگویم این مسیر باید کنار گذاشته شود، اما اگر قبلاً نزدیک 100 درصد فارغالتحصیلان مدرسه وارد دانشگاه میشدند، این عدد به 15 تا 20 درصد کاهش پیدا خواهد کرد و نیازی هم بیشتر از آن نیست. ما باید به فکر 80 درصد دیگر باشیم که قرار نیست به دانشگاه بیایند؛ باید برنامهریزی کنیم این افراد چهکار کنند، کشور ما به کارگر و تکنسین حرفهای، رئیس و مدیر کارگاه نیاز دارد و اینها باید تربیت شوند، بنابراین قاعدتاً اگر آموزش عالی میخواهد رسالت قبلی خود را ادامه بدهد، باید برای آن بیست درصد برنامهریزی کند و اگر میخواهد برای 80 درصد دیگر هم برنامه بریزد، باید رویکردهایش را تغییر دهد، چون سیستم فعلی پاسخگوی کل جامعه نیست، همین سیستم فعلی شاید پاسخ ده تا پانزده درصد جامعه را بدهد.
وی خاطرنشان کرد: الآن میبینید دانشگاههای پیام نور فقط محدود شدهاند به مراکز استان و اکثر شعبات تعطیل شدهاند، خیلی از مراکز آموزشی غیرانتفاعی عملاً فعالیت چندانی ندارند؛ منتظر تعاریف و مأموریت جدیدند، در این ماموریت جدید باید پویایی و اختیار وجود داشته باشد، مثلاً اگر دانشگاههای ما برنامههایشان را قدری عوض کنند تا درآمد بیشتری کسب کنند و اجازه داشته باشند این درآمد را توزیع کنند، مثل شرکتهای نیمهخصوصی دستشان بازتر شود، دیگر استاد دغدغه معیشت ندارد و تمام فکر و توانش را صرف تحقیق و ایدهپردازی میکند.
معیشت اعضای هیئت علمی؛ دغدغهای که تحقیق و پژوهش را تحت تأثیر قرار داده است
مسعودی با تأکید بر اینکه تفکر استاد دانشگاه از ابتدا اصلاً دغدغه مالی نیست، اظهار داشت: اگر نیازهای اولیهاش تأمین شود و درآمدی داشته باشد، آن را صرف توسعه و ساخت دستگاه و پروژههای تحقیقاتی میکند. تجربه نشان داده است که کسی که این مسیر را انتخاب کرده، هدفش همین بوده است، اما برای تحقق این هدف، یا دولت باید سرمایهگذاری کند تا جایگاه اعضای هیئت علمی به حداقل استانداردهای رفاهی برسد تا بتوانند با خیال راحت فکر کنند، یا سیستمی ایجاد کند که دانشگاهها بتوانند درآمدزایی کنند و عوایدش را به اعضا و توسعه پژوهش اختصاص دهند.
من معتقدم آموزش عالی چه در ایران و چه در دنیا در حال تغییر است؛ دورههای کوتاهمدت آموزشی در دنیا بسیار مورد توجه قرار گرفتهاند.
انتهای پیام/+