گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم: رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران صبح امروز شنبه در دیدار با معلمان به الگوی تحمیلی ایالات متحده آمریکا بر کشورهای عربی اشاره کردند و اظهار داشتند که این الگو بهگونهای طراحی شده که کشورهای منطقه بدون وابستگی به آمریکا قادر به ادامه حیات خود نباشند. ایشان تأکید کردند که این الگو شکستخورده است.
بررسی مصادیق تاریخی و معاصر نشان میدهد که الگوی تحمیلی آمریکا، که با هدف حفظ هژمونی این کشور در خاورمیانه طراحی شده، بهزیان کشورهای هدف تمام شده است. از کودتای 28 مرداد در ایران گرفته تا جنگهای عراق و افغانستان و وابستگی کشورهایی مانند مصر و عربستان، این الگو به تضعیف استقلال ملی، ناپایداری داخلی و بحرانهای انسانی منجر شده است. این شکستها نهتنها اعتبار جهانی آمریکا را تضعیف کرده، بلکه مقاومت ملتهای منطقه در برابر نفوذ خارجی را تقویت کرده است. برای کشورهای خاورمیانه، درس اصلی این است که استقلال واقعی تنها از طریق خودکفایی، وحدت ملی، و مقاومت در برابر فشارهای خارجی قابل دستیابی است.
ایران (کودتای 28 مرداد 1332)
یکی از بارزترین نمونههای مداخله آمریکا در خاورمیانه، کودتای سال 1953 در ایران است که با حمایت ایالات متحده و بریتانیا علیه دولت ملیگرای دکتر محمد مصدق انجام شد. مصدق با ملی کردن صنعت نفت ایران، بهدنبال حفظ استقلال اقتصادی کشور بود، اما این اقدام منافع شرکتهای نفتی غربی را تهدید کرد.
سازمان سیا با همکاری امآی6 بریتانیا، کودتایی را سازماندهی کرد که منجر به سرنگونی مصدق و بازگشت محمدرضا پهلوی به قدرت شد. پس از کودتا، ایران بهشدت تحت نفوذ آمریکا قرار گرفت و رژیم پهلوی بهعنوان متحد کلیدی واشنگتن در منطقه عمل کرد. این وابستگی، استقلال سیاسی و اقتصادی ایران را تضعیف کرد و زمینهساز نارضایتی گسترده مردمی شد که نهایتاً به انقلاب اسلامی 1357 انجامید.
عراق (جنگ 2003)
جنگ عراق در سال 2003 نمونه دیگری از تلاش آمریکا برای تحمیل الگوی سیاسی و اقتصادی خود بر یک کشور خاورمیانهای است. ایالات متحده با ادعای وجود تسلیحات کشتار جمعی و ضرورت برقراری دموکراسی، به عراق حمله کرد و رژیم صدام حسین را سرنگون نمود،
با این حال، این مداخله بهجای ایجاد ثبات، منجر به هرجومرج، ظهور گروههای تروریستی مانند داعش و فروپاشی ساختارهای اجتماعی و اقتصادی عراق شد، میلیونها نفر آواره شدند و زیرساختهای کشور ویران شد.
مصر (وابستگی پس از پیمان کمپدیوید)
مصر پس از امضای پیمان کمپدیوید در سال 1978 با اسرائیل، به یکی از بزرگترین دریافتکنندگان کمکهای نظامی و اقتصادی آمریکا تبدیل شد. این کمکها، که سالانه بالغ بر 1.3 میلیارد دلار تخمین زده میشود، بهمنظور حفظ ثبات رژیم حسنی مبارک و تضمین پایبندی مصر به سیاستهای آمریکا و اسرائیل در منطقه طراحی شده بود،
با این حال، این وابستگی اقتصادی و سیاسی، استقلال تصمیمگیری مصر را محدود کرد و این کشور را به یک بازیگر وابسته در سیاستهای منطقهای تبدیل نمود.
رژیم مبارک، که بهشدت به حمایت آمریکا متکی بود، نتوانست مطالبات مردمی برای اصلاحات و عدالت اجتماعی را برآورده کند، که نهایتاً به اعتراضات گسترده در سال 2011 و سرنگونی او انجامید.
عربستان سعودی (وابستگی نظامی و اقتصادی)
عربستان سعودی، بهعنوان یکی از نزدیکترین متحدان آمریکا در منطقه، نمونه کشوری است که تحت الگوی تحمیلی آمریکا، استقلال خود را در حوزههای نظامی و اقتصادی بهشدت محدود کرده است.
ایالات متحده از طریق فروش تسلیحات پیشرفته و ارائه حمایت نظامی، نفوذ گستردهای در سیاستهای دفاعی و خارجی عربستان ایجاد کرده است. وابستگی عربستان به فناوری و حمایت نظامی آمریکا، این کشور را در تصمیمگیریهای استراتژیک به واشنگتن وابسته کرده است،
بهعنوان مثال، جنگ یمن که با حمایت لجستیکی و تسلیحاتی آمریکا انجام شد، نهتنها به اهداف خود نرسید، بلکه بحران انسانی بیسابقهای را در یمن ایجاد کرد و اعتبار منطقهای عربستان را تضعیف نمود. این وابستگی نشاندهنده آن است که الگوی تحمیلی آمریکا میتواند کشورها را بهسوی سیاستهایی سوق دهد که در نهایت بهزیان منافع ملی آنها تمام شود.
افغانستان (مداخله 2001 و خروج 2021)
مداخله آمریکا در افغانستان پس از حملات 11 سپتامبر 2001، با هدف مبارزه با تروریسم و ایجاد یک دولت دموکراتیک آغاز شد، با این حال، پس از 20 سال اشغال، هزینهای بالغ بر 2 تریلیون دلار و هزاران کشته، دولت مورد حمایت آمریکا در کابل در سال 2021 با خروج نیروهای آمریکایی فروپاشید و طالبان بار دیگر قدرت را بهدست گرفت.
این شکست نشاندهنده ناتوانی الگوی تحمیلی آمریکا در ایجاد ثبات و استقلال پایدار در افغانستان است. دولتهای وابسته به حمایت خارجی، فاقد مشروعیت داخلی بودند و نتوانستند نهادهای مستقل و کارآمدی ایجاد کنند. پیامدهای این مداخله، از جمله ادامه ناامنی و فقر گسترده، نمونه دیگری از زیانهای تحمیل الگوی آمریکایی است.
آمریکا از این منطقه خواهد رفت
این مصادیق نشان میدهند که الگوی تحمیلی آمریکا، که اغلب از طریق مداخله نظامی، فشار اقتصادی، یا حمایت از رژیمهای وابسته اعمال میشود، در بسیاری از موارد، به تضعیف استقلال ملی، ایجاد ناپایداری داخلی، و افزایش نارضایتی مردمی انجامیده است.
از منظر تاریخی، این الگو ریشه در دکترینهایی مانند «دکترین ترومن» و «دکترین آیزنهاور» دارد که هدفشان مهار نفوذ رقبا (مانند شوروی در دوران جنگ سرد) و حفظ دسترسی به منابع استراتژیک خاورمیانه بود،
با این حال، در قرن بیستویکم، این سیاستها با مقاومت فزاینده ملتهای منطقه مواجه شدهاند. جنبشهای مردمی نشاندهنده آگاهی روزافزون ملتها از زیانهای وابستگی به قدرتهای خارجی است. همانطور که رهبر انقلاب اشاره کردند، «بههمت ملتهای منطقه، آمریکا از این منطقه باید برود و خواهد رفت.»
انتهای پیام/+