به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، روز 21 مه، بوداپست میزبان نشست غیررسمی سران کشورهای عضو سازمان کشورهای تُرک (OTS) بود. این نشست برای اولین بار در پایتخت مجارستان برگزار شد که هنوز عضو کامل سازمان کشورهای تُرک نبوده و به همراه ترکمنستان، کشور ناظر در این سازمان است.
ویکتور اوربان، نخستوزیر مجارستان، در سخنرانی افتتاحیه خود به اهمیت این نشست اشاره کرد.
وی گفت که روابط با اعضای سازمان کشورهای ترک طی 7 سال گذشته برای بوداپست اهمیت زیادی پیدا کرده و دوستی بین کشورهای عضو و ناظر در سازمان کشورهای تُرک بسیار مهم است.
اوربان و بحران اوکراین؛ قدردانی از نقش ترکیه و گاز آذربایجان
نخستوزیر مجارستان به یکی از مهمترین موضوعات امروز، یعنی مناقشه اوکراین، نیز پرداخت.
وی خاطرنشان کرد که کشورش و خود او تلاش زیادی برای آغاز روند صلح انجام دادهاند. به عنوان مثال، در اوایل ژوئیه سال گذشته، اوربان در چارچوب دیپلماسی رفت و برگشتی از اوکراین، روسیه، چین و آمریکا بازدید و خواستار آغاز مذاکرات صلح شد.
وی گفت که مجارستان به لطف همکاری با سازمان کشورهای تُرک تا حدی توانسته بر پیامدهای این مناقشه غلبه کند و نقش ترکیه را به طور ویژه مورد تأکید قرار داد.
اوربان اظهار داشت: «من به رئیسجمهور ترکیه، رجب طیب اردوغان، برای پذیرفتن مأموریت صلح بین روسیه و اوکراین تبریک میگویم.»
نخستوزیر مجارستان همچنین به موضوع انرژی پرداخت.
وی تأکید کرد که مناقشه در اوکراین باعث بحران انرژی در اروپا شده و امتناع اوکراین از تمدید ترانزیت گاز از روسیه به مجارستان آسیب رسانده است، اما عرضه گاز از طریق «جریان تُرک» به کمک این کشور آمده است.
نخستوزیر مجارستان خطاب به اردوغان گفت: «اوکراینیها سیستم خطوط لوله از روسیه به مجارستان را مسدود کردند. اگر ما در سالهای گذشته همکاری نزدیکی برقرار نکرده بودیم، این امر میتوانست مجارستان را در وضعیتی غیرممکن و حتی تراژیک قرار دهد.»
اوربان همچنین از الهام علیاف، رئیسجمهور آذربایجان، برای حمایت از امنیت انرژی مجارستان قدردانی کرد و گفت: «من میخواهم از رئیسجمهور علیاف صمیمانه تشکر کنم، زیرا سال گذشته اولین محموله گاز از آذربایجان به مجارستان منتقل شد. این امر فرصتهای جدیدی را برای فعالیت شرکتهای بزرگ انرژی مجارستان در بخش نفت و گاز ما ایجاد کرد.»
سرمایهگذاری و اتصال منطقهای؛ محور اظهارات سران آذربایجان، قرقیزستان و قزاقستان
الهام علیاف از اوربان تشکر کرد و یادآور شد که این ششمین سفر وی به مجارستان است که آذربایجان آن را شریکی راهبردی و قابلاعتماد میداند. رئیسجمهور آذربایجان در تشریح چشمانداز سازمان کشورهای تُرک بر سرمایهگذاری و حرکت سرمایه بین کشورهای عضو سازمان تأکید کرد. وی خاطرنشان کرد که آذربایجان بیش از 20 میلیارد دلار در کشورهای عضو سازمان سرمایهگذاری کرده و ابراز امیدواری کرد که صندوق سرمایهگذاری ترک در سال جاری فعالیت خود را آغاز کند.
علیاف افزود: «آذربایجان علیرغم عدم دسترسی به دریاهای آزاد، به یکی از مراکز کلیدی لجستیک تبدیل شده است که از طریق آن حجم قابلتوجهی از محمولههای باری از ترکیه و کشورهای آسیای مرکزی عبور میکند.»
صدیر جباروف، رئیسجمهور قرقیزستان نیز بر اهمیت سرمایهگذاری در همگرایی کشورهای تُرک تأکید کرد و اظهار داشت: «ما انتظار داریم که صندوق سرمایهگذاری ترک فعالیت پروژهای خود را آغاز کند که این امر به یک سازوکار مهم برای حمایت از اولویتهای ملی ما تبدیل خواهد شد.» وی همچنین به اهمیت حوزههایی مانند تجارت و زیرساخت اشاره و از تلاشهای مجارستان در چارچوب سازمان کشورهای تُرک قدردانی کرد.
قاسم جومارت توکایف، رئیسجمهور قزاقستان، نیز ابراز اطمینان کرد که دیجیتالیسازی و انرژی باید بخش جداییناپذیر همگرایی باشند. وی خاطرنشان کرد که قزاقستان به طور فعال برای تقویت همکاری در این دو حوزه تلاش میکند و گفت: «ما باید از پتانسیل سازمان خود برای تنوع بخشیدن به زنجیرههای تأمین نفت و گاز استفاده کنیم.»
توکایف به طور جداگانه از علیاف برای حمایت از تلاشهای قزاقستان در افزایش عرضه نفت به اروپا تشکر کرد و به نقش ویژه اعضای سازمان کشورهای تُرک در تأمین کالا بین اروپا و چین اشاره و تبدیل کریدور میانی به یک پل حملونقل بین شرق و غرب را یک وظیفه راهبردی دانست.
اردوغان، مناقشات بینالمللی و حمایت قاطع از قبرس شمالی
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، مذاکرات و سخنرانیهای خود را بر موضوع مناقشات بینالمللی متمرکز کرد. وی از توافقات بین آذربایجان و ارمنستان در مورد پیمان صلح استقبال کرد و گفت این امر «فرصتهای زیادی» برای جهان تُرک ایجاد خواهد کرد. رئیسجمهور ترکیه اطمینان دارد که علیاف «صلح را به منطقه» قفقاز جنوبی خواهد آورد.
اردوغان توجه ویژهای به جمهوری به رسمیت شناختهنشده قبرس شمالی مبذول داشت و آن را بخشی جداییناپذیر از جهان تُرک دانست. وی معتقد است که بدون قبرس شمالی، «عکس خانوادگی» کشورهای تُرک ناقص خواهد بود.
تغییر موضع کشورهای آسیای مرکزی در قبال قبرس شمالی
پیشتر در تاریخ 3-4 آوریل، در اجلاس «آسیای مرکزی-اتحادیه اروپا» در سمرقند، قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان بیانیه مشترکی را امضا کردند که به قطعنامههای شماره 541 (1983) و 550 (1984) شورای امنیت سازمان ملل اشاره داشت. این قطعنامهها اعلام «جمهوری تُرک قبرس شمالی» را محکوم کرده و خواستار عدم به رسمیت شناختن آن شده بودند. چنین رفتاری از سوی متحدان در سازمان کشورهای تُرک واکنش منفی طرف ترکیه را برانگیخته بود.
پس از نشست سران در مجارستان، قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان موضع خود را اصلاح کردند. در سند مشترکی که توسط رهبران آنها امضا شد، آمده است که «جمهوری تُرک قبرس شمالی به همراه سایر ناظران، مجارستان و ترکمنستان، بخشی جداییناپذیر از جهان تُرک است.» سه کشور آسیای مرکزی همبستگی خود را در «تضمین حقوق برابر و جداییناپذیر تُرکهای قبرس» ابراز کردند.
علاوه بر این، اردوغان به موضوع خاورمیانه پرداخت، اسرائیل را مورد انتقاد قرار داد و بر اهمیت مصونیت مرزهای لبنان، فلسطین و سوریه تأکید کرد.
همگرایی فرهنگی و پیشنهاد مشارکت راهبردی از سوی ازبکستان
شوکت میرضیایف، رئیسجمهور ازبکستان، که آخرین سخنران بود، بر اهمیت همکاری فرهنگی تأکید کرد و گفت فرهنگ و زبان مشترک، بنیان همگرایی کشورهای تُرک است. وی همچنین پیشنهاد تدوین پیمان مشارکت راهبردی بین کشورهای ترک را مطرح کرد و خاطرنشان نمود: «این توافقنامه پایه و اساس همکاری چندجانبه ما خواهد بود.» وی یادآور شد که همگرایی، حتی قبل از ایجاد سازمان کشورهای تُرک، با سازمان بینالمللی فرهنگ تُرک (TÜRKSOY) آغاز شده بود.
دستاوردهای نشست بوداپست؛ تعمیق همکاریها و تمرکز بر صنایع دفاعی
این نشست با امضای چندین سند مهم به پایان رسید که نمادی از تعمیق بیشتر همکاری بین کشورهای ترک بود.
یکی از نوآوریهایی که نشست مجارستان به توسعه سازمان کشورهای تُرک افزود، توافق برای فعالسازی تلاشها جهت گسترش همکاری در زمینه صنایع دفاعی بود.
انتهای پیام/