به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، انسان در متن زندگی اجتماعی، نه تنها با دیگران در تعامل است، بلکه گاهی مسئولیتی بر دوش دارد که فراتر از خود و نیازهای شخصیاش است. گرهگشایی از کار دیگران، شنیدن صدای درماندگان و پاسخدادن به درخواست نیازمندان، از جمله جلوههای بلند انسانیت است که هم در عقل و اخلاق ستوده شده و هم در تعالیم دینی جایگاهی رفیع دارد. بیتفاوتی نسبت به رنج دیگران، نشانهی دوری از روح جمعی، سلب توفیق الهی و نشانهی عدم رشد شخصیت است؛ همچنان که یکی از مهمترین معیارهای سنجش رشد شخصیتی انسان، میزان دغدغه و احساس مسئولیتی است که در برابر رفع نیازهای کوچک و بزرگ دیگران در خود احساس میکند.
انسانهای خودمحور که تنها به منافع و خواستههای شخصی خود میاندیشند و نسبت به نیازها و رنجهای دیگران بیتفاوتاند، معمولاً از روحی کوچک و شخصیتی ناپخته برخوردارند؛ چرا که یکی از نشانههای بلوغ شخصیتی، توان درک و همدلی با دیگران و احساس مسئولیت در قبال آنان است؛ ازاینرو، چنین رفتار خودمحورانهای زمینهساز سلب توفیق در دیگر عرصههای زندگی و محرومشدن از بهرهبرداری درست از نعمتهای الهی خواهد بود؛ چرا که ناسپاسی در برابر فرصت خدمت به بندگان خدا، مقدمهای بر زوال برکات و محدودشدن مسیر رشد انسان است.
در آموزههای اسلامی به این نکته اشاره شده است؛ طبق این آموزهها برآوردن حاجت مردم نعمتی الهی شمرده شده که اگر قدر آن دانسته نشود، در معرض زوال و سلب رحمت قرار میگیرد. همانگونه که امام جواد علیهالسلام میفرماید: «ما عَظُمَتْ نِعَمُ اللّه ِ عَلى اَحَدٍ إلاّ عَظُمَتْ إلَیْهِ حوائِجُ النّاسِ فَمَنْ لَمْ یَحْتَمِلْ تِلْکَ الْمَعُونَةَ عَرَّضَ تِلْکَ النـِّعمَةَ لِلزَّوالِ؛ یعنی عظمت و بزرگى نعمتهاى الهى بر کسى معلوم نمىشود مگر آنکه مردم از او درخواستهاى بزرگى بکنند و هر کس این سخن (درخواستهاى مردم) را تحمل نکند، (پاسخ نگوید) آن نعمت خداوندى را در معرض نابودى قرار داده است.» این جمله نه فقط توصیهای اخلاقی، بلکه نگاهی عمیق به فلسفهی نعمتهای الهی است؛ گویی نعمتهایی همچون قدرت، آبرو یا ثروت، برای همین آزمون داده شدهاند: آیا آنها را پلی برای خدمت میکنیم یا دیواری برای خودخواهی؟
در روایتی دیگرامام حسین علیهالسلام میفرماید «إنَّ حَوائِجَ النّاسِ اِلَیکُم مِن نِعَمِ اللّه ِ عَلَیکُم فَلاتَمَلُّوا النِّعَمَ؛ یعنی نیاز مردم به شما از نعمتهاى خدا بر شما است؛ از این نعمت افسرده و بیزار نباشید.» در حقیقت، حضرت با این بیان، ما را به درک درست از فرصت خدمترسانی فرامیخواند؛ چرا که گشودگی در برابر نیاز مردم، نه بار زحمتی سنگین، بلکه نشانگر کرامت انسان و اعتماد خداوند به اوست.
بنابراین، نباید فرصت خدمت به مردم و برطرفکردن نیاز آنان را امری عادی یا بیاهمیت شمرد؛ بلکه باید آن را موهبتی الهی دانست که نصیب هر کسی نمیشود. این فرصتها پلی برای رشد معنوی و تقرب به خداوندند و بیتوجهی به آنها میتواند موجب سلب توفیق و محرومیت از نعمتهای برتر الهی شود. حال این نیاز، چه کوچک و ساده باشد و چه بزرگ و پیچیده، تفاوتی در اصل ماجرا ندارد؛ آنچه اهمیت دارد، واکنش ماست که باید همراه با رویکردی مثبت، سازنده و مسئولانه باشد. چرا که هر نیازی، هرچند خرد، میتواند برای صاحب آن حیاتی و سرنوشتساز باشد و پاسخ ما به آن، تجلیای از رشد اخلاقی و بلوغ شخصیتی ما محسوب میشود.
انتهایپیام/