به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد٬ چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، کارنامه مدیریت بحرانها در بالاترین سطوح نظام، همچنان یکی از مهمترین شاخصهای کارآمدی جمهوری اسلامی است؛ شاخصی که در پرتو عقلانیت و تدبیر رهبر کبیر انقلاب اسلامی امام خمینی(ره) و استمرار آن در رفتار و تصمیمات رهبر معظم انقلاب بهخوبی بازنمایی شده است. مقایسهی تطبیقی این دو سلوک مدیریتی، تصویری دقیق از بنیانهای ماندگار مقاومت و پایداری ایران ارائه میکند.
عقلانیت در ساحت تصمیمگیری امام خمینی(ره): انعطاف در اصول، صلابت در اجرا
امام خمینی(ره) به عنوان معمار و رهبر نهضت اسلامی، عقلانیت را در اوج بحرانها با نگاهی راهبردی و مبتنی بر مصلحت نظام، به نمایش گذاشتند. دوران عزل بنیصدر نخستین رئیسجمهور ایران نمونهای برجسته از این عقلانیت بود؛ جایی که جامعه در التهاب قرار داشت و بخشی از بدنه مدیریتی، با آرای عمومی فاصله گرفته بود. امام(ره) با صبر، انتظار برای بلوغ اجتماعی، و در نهایت با قاطعیت و اجماع نخبگانی ـ که بنا بر دادههای مرکز پژوهشهای مجلس، در سال 60 بالاترین میزان همگرایی نخبگان در یک تصمیم سرنوشتساز با رأی 177 نماینده به عدم کفایت سیاسی رخ داد ـ این بحران را به فرصتی برای وحدت تبدیل کردند.
در بحران جنگ و ماجرای پذیرش قطعنامه 598 نیز امام خمینی(ره) واقعگرایی و مصلحتگرایی را با صراحت فدای شعارزدگی نکردند. پذیرش قطعنامه در حالی رخ داد که توقع عمومی بر ادامه مقاومت نظامی بود اما امام با شجاعت اعلام کردند “جام زهر را نوشیدم”، تا نه فقط ایران بلکه منطقه، با کمترین هزینه انسانی و مادی از بحران عبور کند. آمارهای رسمی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس نشان میدهد؛ نرخ شهادت و مجروحیت رزمندگان و خسارات اقتصادی ایران در سال پایانی جنگ، به اوج رسیده بود و مدیریت عقلانی امام مانع تکرار فاجعه ملتهای گرفتار جنگ شد.
سیر تکاملی تدبیر و عقلانیت در سیره رهبر انقلاب
با رحلت امام(ره)، رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیتالله خامنهای(مدظلهالعالی) با همان مبانی و بر پایه عقلانیتی که از امام آموختهاند، سکان هدایت کشور در بحرانیترین شرایط را به دست گرفتند. در فتنه 88، جامعه با چالش اغتشاشهای سازمانیافته روبهرو شد. تدبیر رهبر انقلاب در دعوت مکرر به آرامش، تفکیک صف معترضین از اغتشاشگران (بر اساس دادههای رسمی، 88 درصد معترضان پس از آغاز اغتشاشات، صف خود را جدا کردند)، و اعتماد به رای مردم در مسیر قانونی، موجب شد کشور بدون ورود به بحران جدی تجزیه عبور کند.
در ماجرای برجام، جامعه با دوگانه رفع تحریمها یا حفظ استقلال سیاست خارجی مواجه بود. رهبر انقلاب با طرح «نرمش قهرمانانه» اجازه مذاکره را دادند اما با تعیین خطوط قرمز مانع باجدهی به غرب شدند. دادههای مرکز مطالعات استراتژیک ریاست جمهوری نشان میدهد بخش مهمی از دستاوردهای برجام لغو 7 قطعنامه شورای امنیت – در سایه همین کنترل دقیق رهبری شکل گرفت، هرچند آمریکا به تعهدات خود عمل نکرد.
در بحرانهای امنیتی 98 و 1401 نیز رهبر انقلاب با تأکید بر شنیدن صدای اعتراض مردم، دشمنشناسی، تفکیک اعتراض از آشوب و حمایت از امنیت ملی، تدبیری اتخاذ کردند که طبق دادههای مرکز افکارسنجی ایسپا، نزدیک به 59 درصد مردم پس از اقدامات آشوبطلبانه، خواهان «بازگشت آرامش و پیگیری مطالبات در قالب قانونی» بودند.
استمرار عقلانیت و تقویت هویت مقاومت
خط اصلی در منظومه فکری امام(ره) و رهبر معظم انقلاب، باور به نفی سلطه بیگانگان، ایستادگی در برابر زورگویی و حفظ عزت ملت ایران بوده است. این دوگانه فکری و مدیریتی، امروز همزمان هویت ملی را تقویت نموده و الگوی مقاومت را به جبههای منطقهای و فرامنطقهای گسترش داده است. به اذعان اندیشکدههای غربی، بر اساس آمار مؤسسه آمریکایی رند، ایران پس از انقلاب، بیشترین تاثیرگذاری را در شکلگیری گروههای مقاومت از لبنان تا یمن داشته است.
امروز بیش از هر زمان دیگری، مرور تطبیقی تجارب تاریخی امام و رهبری، نیاز جامعه برای استمرار عقلانیت و مقاومت را برجسته میکند و الگویی عینی برای نسل جدید و مسئولان کشور در مواجهه با آزمونهای آتی باقی میگذارد.
ضرورت بازخوانی امروزین این تجارب تاریخی، تنها یک بحث نظری یا پژوهشی نیست؛ بلکه به یک نیاز راهبردی برای استمرار بقای نظام و پویایی جامعه بدل شده است. هماکنون جامعه ایران با انواع تهدیدها و چالشهای داخلی و خارجی مواجه است؛ تهدیدهایی که ماهیت پیچیدهتر و چندلایهتری نسبت به دهههای اول انقلاب یافته است. از جهتی دیگر، رشد نسلی که مستقیماً تجربه بحرانهای گذشته را لمس نکرده، اهمیت انتقال این میراث عقلانیت و مدیریت را دوچندان میکند.
بر اساس پایشهای میدانی٬ امروزه دانشآموزان و دانشجویان خواستار آشنایی عمیقتر با روندهای مدیریتی و عقلانیت در مدیریت بحرانهای کشور هستند. این آمارها نشان میدهد که تبیین دقیق و روایت تطبیقی سیره امام خمینی(ره) و رهبر انقلاب، نهتنها پشتوانه هویتی و فکری نظام را محکمتر میسازد، بلکه الگویی عینی برای نقشآفرینی نسل آینده در بزنگاههای تاریخی فراهم میآورد.
امروز رسالت رسانهها، مدارس، دانشگاهها و حوزههای علمیه، بازگو کردن این الگوهای مدیریتی و تبیین پیوست منطقی و عقلانی مقاومت و عقلانیت در مواجهه با بحرانهاست؛ پیوستی که تجربه چهل ساله جمهوری اسلامی، کارآمدی آن را بارها اثبات نموده و رمز پایداری ملت ایران در برابر امواج فتنهها و دشمنیها بوده است.
سید محمود نظم بجنوردی-فعال سیاسی و اجتماعی خراسان شمالی
انتهای پیام/311/.