خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سعید شیری: عصر غیبت امام زمان عجلالله تعالی فرجه دوران سختآزمایی و امتحان الهی است؛ دورانی که بشریت از حضور و هدایت مستقیم امام معصوم محروم شده است. در این شرایط، حفظ ایمان و پایبندی به آموزههای دینی نیازمند تلاش و مجاهدتی مضاعف است، چرا که فتنهها و شبههها از هر سو انسان را احاطه کردهاند.
یکی از مهمترین سفارشهای ائمهی اطهار علیهمالسلام به شیعیان در دوران غیبت، ثبات بر ولایت امام عصر عجل الله تعالی فرجه است. این ثبات به معنای استواری در محبت، اطاعت و پیروی بیچونوچرا از امام غایب است، حتی در شرایطی که چشمها او را نمیبینند و بسیاری در وجود مقدساش شک میکنند. امام باقر علیهالسلام میفرماید «یَأْتِی عَلَی النّاسِ زَمانٌ یَغِیبُ عَنْهُمْ اِمامُهُمْ فَیاطُوبی لِلثّابِتِینَ عَلی اَمْرِنا فِی ذلِکَ الزَّمانِ اِنَّ اَدْنی ما یَکُونُ لَهُمْ مِنَ الثّوابِ اَنْ یُنادِیَهُمُ الْبارِیءُ عَزَّ وَجَلَّ عِبادِی آمَنْتُمْ بِسِرّی وَصَدَّقْتُمْ بِغَیْبی فَأَبْشِرُوا بِحُسْنِ الثَّوابِ مِنّی»؛ یعنی «بر مردم زمانی میآید که امامشان از منظر آنان غایب میشود. خوشا به حال آنان که در آن زمان در امر (ولایت) ما اهل بیت ثابتقدم و استوار بمانند. کمترین پاداشی که به آنان میرسد، این است که خدای متعال خطابشان میکند و میفرماید «بندگان من؛ شما به حجت پنهان من ایمان آوردید و غیب مرا تصدیق کردید، پس بر شما مژده باد که بهترین پاداش من در انتظارتان است».
این ثُبات، پیشاز هر چیز، امری قلبی است؛ یعنی در عمق جان و دل مؤمن رخ میدهد. قلب، پایگاه ایمان و جایگاه عشق به امام است و اگر از آلودگیها و تردیدها پاک باشد، همیشه نور ولایت را در خود نگه میدارد. به همین دلیل، مراقبت از قلب و حفظ آن از گناه و غفلت، از وظایف اصلی یک شیعه در عصر غیبت است؛ از این جهت است که امام صادق علیهالسلام در دعای غریق بر ثبات قلب تأکید دارند. عبدالله بن سنان از امام صادق علیهالسلام نقل میکند: «سَتُصِیبُکُمْ شُبْهَةٌ فَتَبْقَوْنَ بِلَا عَلَمٍ یُرَى وَ لَا إِمَامٍ هُدًى وَ لَا یَنْجُو مِنْهَا إِلَّا مَنْ دَعَا بِدُعَاءِ الْغَرِیقِ قُلْتُ کَیْفَ دُعَاءُ الْغَرِیقِ قَالَ یَقُولُ یَا اللَّهُ یَا رَحْمَانُ یَا رَحِیمُ یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَى دِینِک»؛ یعنی «به زودی شبههای به شما رسد که در آن، بدون عَلَمِ آشکار و بدون امام هدایتگری باقی میمانید. و از آن شبهه نجات نمییابد مگر کسی که مانند دعای غریق (در حال غرق شدن) دعا کند.» پرسیدم: دعای غریق چگونه است؟ فرمود: بگوید: «یَا اللَّهُ، یَا رَحْمَانُ، یَا رَحِیمُ، یَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ، ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَى دِینِک»؛ (یَا اللَّهُ، یَا رَحْمَانُ، یَا رَحِیمُ، ای دگرگونکنندهی قلبها؛ دلم را بر دینت ثابت نگه دار.»
بنابراین برای رسیدن به این ثبات قلبی، باید پیوند خود را با امام زمان عجل الله تعالی فرجه را زنده نگه داشت. این پیوند از طریق دعا، مانند همان دعای غریق، دعای عهد و ندبه، انتظار فرج و عمل به تکالیف شرعی تقویت میشود. هرچه این ارتباط قویتر باشد، ایمان انسان در برابر طوفانهای فتنه پایدارتر خواهد ماند.
پس یکی از خطرات عصر غیبت، سستشدن در باورهای قلبی است. برخی به دلیل طولانیشدن غیبت، دچار تردید میشوند یا تحت تأثیر شبههافکنی دشمنان، از مسیر ولایت منحرف و دچار قساوت قلب میشوند، اما مؤمن واقعی میداند که عصر غیبت سختترین آزمون اوست. امام حسن عسکری علیهالسلام میفرماید: «إِنَّ ابْنِی هُوَ الْقَائِمُ مِنْ بَعْدِی وَ هُوَ الَّذِی یَجْرِی فِیهِ سُنَنُ الْأَنْبِیَاءِ بِالتَّعْمِیرِ وَ الْغَیْبَةِ حَتَّى تَقْسُوَ قُلُوبٌ لِطُولِ الْأَمَدِ وَ لَا یَثْبُتَ عَلَى الْقَوْلِ بِهِ إِلَّا مَنْ کَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی قَلْبِهِ الْإِیمَانَ وَ أَیَّدَهُ بِرُوحٍ مِنْه». یعنی «فرزند من همان قائم بعد از من است و همان کسى است که داراى علائم پیغمبران یعنى طول عمر و غیبت طولانى خواهد بود. بر اثر طولانى بودن مدت غیبتش، دلها را قساوت میگیرد و جز افرادى که خداوند مهر ایمان بر دلشان زده و با روحی از جانب خود تأییدشان کرده باشد، کسى در راه اعتقاد به وى ثابت نمیماند.» (کمال الدین و تمام النعمه شیخ صدوق ج2،ص 524) اهمیت مراقبت از قلب در عصر غیبت به حدی است که ابابصیر از امام صادق علیهالسلام نقل میکند «طُوبَى لِمَنْ تَمَسَّکَ بِأَمْرِنَا فِی غَیْبَةِ قَائِمِنَا فَلَمْ یَزِغْ قَلْبُهُ بَعْدَ الْهِدَایَة»؛ یعنی «خوشا به حال کسی که در غیبت قائم ما به امر ما (ولایت و امامت) چنگ میزند و هرگز قلبش بعد از هدایت دچار کژی و انحراف نمیشود.» (معانی الأخبار، ص112)
همچنین برای حفظ این ثبات، علاوه بر تقویت ایمان، باید از همنشینی با اهل شک پرهیز کرد و در میان جامعهی مؤمنان و پایبندان به ولایت حضور داشت. همچنین مطالعهی سرگذشت پیامبران و اولیای الهی که سالها در انتظار پیروزی ماندند، میتواند الگویی برای صبر و استقامت باشد.
نتیجه آنکه باید دانست که ثبات بر ولایت امام عصر عجل الله تعالی فرجه تنها یک شعار نیست، بلکه یک انتخاب روزانه است؛ انتخابی که با اعمال، اخلاق و ایمان انسان سنجیده میشود. اگر دلها را به یاد امام زنده نگه داریم و در عمل، پیرو راستین او باشیم، به لطف الهی در زمرهی یاران حقیقیاش محشور خواهیم شد.
انتهایپیام/