به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، منشور روحانیت که در اسفندماه 1367 صادر شد، سندی استراتژیک در تحلیل وضعیت حوزههای علمیه و تبیین جایگاه روحانیت در نظام اسلامی است. این بیانیه تاریخی، ترکیبی از هشدارهای دقیق و رهنمودهایی آیندهنگرانه است که مسیر تحول حوزهها را ترسیم میکند.
جایگاه روحانیت در نظام اسلامی از دیدگاه امام خمینی
امام خمینی روحانیت اصیل را «وارثان انبیا» میداند و بر این باور است که علما باید در متن مردم زندگی کرده و نسبت به دردهای جامعه بیتفاوت نباشند.
ایشان میفرماید: روحانیت اصیل همواره در صف اول مبارزه با استعمار و استبداد بوده است.
این تأکید ریشه در تاریخ نهضتهای ضداستعماری در ایران دارد؛ از قیام تنباکو تا انقلاب اسلامی، همواره چهرههایی از حوزه علمیه در خط مقدم حضور داشتهاند.
آسیبشناسی روحانیت و تهدیدهای درونی
یکی از بخشهای کلیدی منشور، هشدار امام درباره خطرات درونی نهاد روحانیت است. ایشان با صراحت مینویسد: خطر مقدسمآبهای بیسواد را دستکم نگیرید؛ خطر این افراد را که تظاهر به دیانت دارند و حال آنکه از روح دیانت بیخبرند، جدی بدانید. همچنین، امام نسبت به نفوذ اندیشههای التقاطی هشدار میدهد من با روشنفکربازی و التقاطگری مخالفم و آن را برای حوزهها سم میدانم.
این سخنان، گویای آن است که حفظ اصالت دینی و پرهیز از آفتهای فکری و سیاسی، رسالتی اساسی برای حوزههای علمیه است.
رسالت اجتماعی و انقلابی روحانیت
از منظر امام، صرفاً نهاد آموزش احکام شرعی نیست. بلکه باید پرچمدار مبارزه با ظلم، فقر، استبداد و استکبار باشد. در منشور روحانیت آمده است: روحانیت در برابر تهمتها و توطئهها باید مقاوم باشد و هیچگاه از حضور در میدانهای سخت نترسد.
اگر روحانیت از وظیفه انقلابی خود عقبنشینی کند، به تعبیر امام، میدان برای منحرفان و فرصتطلبان باز خواهد شد. بنابراین، حضور فعال علما در عرصههای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، ضامن پویایی جامعه اسلامی است.
تحول حوزههای علمیه؛ از سنت به کارآمدی
امام خمینی تأکید میکند که حوزه باید متخصصانی برای اداره جامعه اسلامی تربیت کند، نه صرفاً مجتهدانی در احکام فردی.
«حوزه باید متخصص در اداره جامعه اسلامی تربیت کند، نه فقط مجتهد در طهارت و صلات.»
بر همین اساس، ایشان خواستار اصلاحات عمیق در ساختار، محتوای دروس و مدیریت حوزهها شد. نهادهایی مانند جامعه مدرسین، دفتر تبلیغات اسلامی، و شورای مدیریت حوزه علمیه قم نیز در راستای همین اندیشه شکل گرفتند تا حلقه واسط میان سنت دینی و نیازهای روز جامعه باشند.
بازخوانی اندیشه امام خمینی درباره روحانیت با تأکید بر منشور روحانیت، ما را با نگاهی ژرف به رسالت تاریخی و اجتماعی علما روبهرو میکند. از منظر امام، روحانی اصیل کسی است که مردمی و متعهد است، از نفوذ فکری غربزده و مقدسمآبانه در امان مانده،
در میدان مبارزه حاضر است، و اصلاحگر حوزه و جامعه خود میباشد.
منشور روحانیت، نهتنها سندی تاریخی، بلکه راهنمایی زنده برای بازسازی جایگاه علما در عصر تحولات فکری و تمدنی است. شرط بهرهبرداری مؤثر از آن، برخوردی صادقانه، شجاعانه و انقلابی با خود و حوزه است.
نگارش: عاطفه مهدیزاده، فعال حوزوی
انتهای پیام/