به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم مهرداد بذرپاش در یادداشتی نوشت؛ یکی از بزرگترین مزایا و اصلیترین کاردکردهای رسانههای اجتماعی، قدرت و توانایی آنها در عمل جمعی است. امروزه جنبشهای نرمافزاری عنوانی شدهاند برای آندسته از حرکتهای اجتماعی که از طریق فناوریهای ارتباطی به راه خود ادامه داده تا رفتار و چشماندازهای جمعی را تغییر دهند. پشتوانه چنین دیدگاهی را میتوان متکی بر نظریههای «بسیج منابع» دانست. غالباً دراین نظریهها چنین فرض میشود که تغییر خواستهها و نگرشها برای ایجاد تغییرات اجتماعی کافی نیستند و حتما باید زمان بسیار، پول فراوان و مهارتها و ابزارهای سازمانی مفصل و درخور نیز وجود داشته باشند. درواقع، بسیجکردن به عنوان فرایندی شناخته شده است که از طریق آن رهبران و فعالان اجتماعی، سیاسی و اقتصادی افراد و آحاد جامعه را به مشارکت وا میدارند.
امروزه و در سیر مطالعات فراوانی که در زمینه تاثیر رسانههای اجتماعی بر تغییرهای رفتاری میشود، انقلاب مردم مصر در سال 2011 علیه دیکتاتوری رییس جمهور اسبق این کشور، حسنی مبارک، را به عنوان یکی از مصادیق تبدیل شدن رسانههای اجتماعی و مداخله قوی آنها در بسیجکردن مردم مد نظر قرار میدهند. انقلابی که با استفاده از ابزارهای رسانهای برای ایجاد تغییرات سیاسی به پیش رفت اما سرنوشتی دیگر پیدا کرد. در واقع این ابزارهای ارتباطی بودند که کنش مردم مصر را در برابر حاکمیت مبارک و در فقدان رهبری متحد و مبتکر همچنین محتوای مطلوب و جمعی، تسهیل کردند. اما متاسفانه در این میان، هنوز هم جای انقلاب اسلامی مردم ایران به عنوان یک نمونه و مثال بسیار مهم و متمایز در عرصه ارائه الگوهای بسیجکنندگی در انبوه پژوهشها و تفکرات اجتماعی و رسانهای خالی است. شاید مساله اساسی در این باب اینگونه صورتبندی شود که «چه شد که انقلاب در عصر غیاب رسانههای متنوع و متکثر اجتماعی، توانست تودههای عظیم مردم را در برابر سختافزار و نرمافزار سیستم خشن و خائن حاکم بر ایران «بسیج» کند؟»
قطعاً یکی از مولفههای اصلی و اساسی در روبروشدن با این مساله ناظر به نقش، جایگاه و عملکرد رهبری حضرت امام خمینیرحمتاللهعلیه در فرآیند بسیج کردن ملت ایران است. در یک فرایند بسیجکردن عمومی، باید افراد همدل و همراه که آماده عمل هستند دارای انگیزه و اراده کافی شده و در «ارتباط» باهم قرار گیرند. امام که شاید فراگیرترین و بینظیرترین الگوی بسیج مردمی را شکل داد، به نوعی، درهر سه مولفه این فرایند ، یعنی بسیج کردن، دخالتی ایمانی و الاهی داشت. نخست آنکه او توانست تا بر اساسِ باورها، نیازها و دردها و رنجهای مشترک این مردم و ورای همه خیالبافیها و نظریهپردازیهای روشنفکرانه و غیر مردمی، حسی مشترک را در دل مردم دراندازد و آنان را در مصداق واقعی معنای برادری-خواهری و همدرد و همدوابودن معرفی نماید. دوم اینکه برخلاف آنچه در تاریخ کهن این سرزمین قابل فهم است، مردم را از گوشه مسجد و مدرسه و منزل به صحنه عمل آورده آنها را به اراده و انگیزه –نه سلاح و پول- مجهز و مسلح کرده و به طوری عینی دست به «اجتماعسازی» زد، آنهم اجتماعی فعال و آماده کنش. عنصر سوم که شاید الگوی بسیجکردن امام را با الگوهای امروزین متفاوت و متمایز میسازد، راهکار امام برای درارتباطبودن اجزای این کنش جمعی بینظیر و عظیم بود. امام نه از مکنت و مال فراوان برخوردار بود، نه رسانههای متنوع و متکثر داشت نه ابزارهای اجتماعسازی مرسوم در همان دوران را به استخدام درآورد بلکه بر اساس طرح ذهنی خودداز هر کدام از افراد حاضر در نهضت یک «رسانه» ساخت. درواقع نهضت ملیونی ملت ایران از ملیونها رسانه شکل گرفته بود که تولید و توزیع محتوای انقلاب را از شعاع خانوادگی به دایره همسایگی و از دایره همسایگی به سطح محله و شهر و کشور و حتی فراتر از مرزها میرساند. در حقیقت در عصر فقدان رسانههای متکثر اجتماعی، امام، «اجتماعی از رسانهها» را شکل داد.
در کنار این سه مولفه، یک عنصر موثر دیگر نیز در امر بسیجکردن امام خودنمایی میکند و آن «مداومت» او در الگوسازی مبتنی بر بسیج مردم بود که از ثبات ایمانی و هویتی امام ناشی میشد. در متون کهن ما، مرد ثابت قدم آن کسی را دانستهاند که از راه و روش خود به دغدغه وسوسهکنندگان روی نگرداند و از رسم و طریق خود به وسوسه آدمهای ابله و نادان انحراف نورزد که «رفیق نجات» همان «طریق ثبات» است. امام نه تنها در اوج نهضت اسلامی به الگوی بینظیر خود در بسیج مردم و بدنبال آن اجتماعیسازی انقلابی، مداومت داشت که حتی پس از پیروزی انقلاب و در لحظهلحظۀ رهبری الاهی خود نیز این شیوه را ادامه و استمرار داد. مداومت بر همدلی، آمادگی برای عمل در صحنه و درارتباط بودن ملت، سازوکاری را فراهم کرد که در دوران اتحاد بینظیر همه رسانهها و صاحبرسانههای غربی و شرقی و شمالی و جنوبی علیه انقلاب و ایران، اندیشه و آرمان امام و انقلاب مرزهای ظاهری سیاسی را درنوردید و به رغم فهم سطحی و بی مایه کوتهبینان، محتوای همیشه متعالی انقلاب را صادر کرد.
انتهای پیام/