به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، امام خمینی (ره)، بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران، شخصیتی است که نامش با استقلال، مقاومت، صداقت، و ایستادگی در برابر استکبار جهانی گره خورده است. اندیشه سیاسی و راهبردهای کلان امام نهتنها مسیر تازهای در تاریخ معاصر ایران گشود، بلکه موجی از بیداری اسلامی را در سراسر جهان به راه انداخت. این یادداشت به بررسی ابعاد مختلف اندیشه و عملکرد امام (ره) در پنج محور کلیدی میپردازد:
استقلالطلبی در سیاست خارجی امام خمینی(ره)
از نخستین روزهای پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی(ره) بر اصل استقلال کامل سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشور تأکید داشتند و شعار «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» را بهعنوان مبنای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار دادند؛ شعاری که عملاً پایانبخش دوران وابستگی ایران به قدرتهای استعماری بود. در نگاه امام، استقلال صرفاً به معنای خروج نیروهای بیگانه از کشور نبود، بلکه رهایی کامل از هرگونه سلطهپذیری فکری، اقتصادی و سیاسی بود.
استقلال سیاسی یکی از شاه بیت های فرمایشات حضرت امام خمینی(ره) در پیش و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به شمار می آید چنانکه ایشان در این زمینه می فرمودند: « ما خواهان استقلال هستیم و روابط خود را با جهان غرب بر این اساس پى ریزى مى نماییم. ما مى خواهیم ملت ایران غربزده نباشد و بر پایه هاى ملى و مذهبى خویش به سوى ترقى و تمدن گام بردارد. »(صحیفه امام ، ج4، ص 160)
«بنیاد دیگر اسلام، اصل استقلال ملى است. قوانین اسلام تصریح دارند که هیچ ملتى و هیچ شخصى حق مداخله در امور کشور ما را ندارد اما رژیم این استقلال را از ما گرفته و بر باد داده است. »( صحیفه امام، ج 4، ص: 243) و ... .
امام راحل معتقد بودند کشوری که نتواند در سیاست خارجی خود تصمیم مستقل بگیرد، نمیتواند آزادی و عزت داخلی را نیز حفظ کند. امام هرگونه تعامل با دولتهای غربی را مشروط به استقلال و حفظ عزت ملی میدانستند و همواره نسبت به سیاستهای دوگانه قدرتهای جهانی هشدار میدادند. این رویکرد، پایهگذار سیاست خارجی عزتمندانهای شد که امروز نیز در دستور کار نظام جمهوری اسلامی ایران قرار دارد.
گفتمان ضد استکباری امام و تأثیر جهانی آن در شکلگیری جبهه مقاومت
گفتمان ضد استکباری امام خمینی(ره) نهتنها محدود به ایران نبود، بلکه مرزهای جغرافیایی را درنوردید و به الهامبخش جنبشهای آزادیبخش در سراسر جهان بدل شد. امام خمینی آمریکا را «شیطان بزرگ» خواندند و رژیم صهیونیستی را غدهای سرطانی دانستند که باید از بین رود. این مواضع، نقطه آغاز شکلگیری جبههای بهنام مقاومت در جهان اسلام شد.
بنابراین امام آغازکننده گفتمان نابودی اسرائیل و مبارزه با آمریکای جنایتکار بودند و در این باره نیز رهبر معظم انقلاب همین گفتمان را تداوم دادند. ایشان در سخنانی درباره اینکه امام خواهان نابودی اسرائیل بود، فرمود «امام بزرگوار همان کسی است که در مورد مسئله رژیم صهیونیستی از هیچ کس تقیّه نکرد؛ اینکه رژیم صهیونیستی یک غدّهی سرطانی است و باید از بین برود، این حرف امام است.» (1392/06/14)
جنبشهای اسلامی در لبنان، فلسطین، عراق، یمن و بحرین و دیگر کشورها، با تأثیرپذیری مستقیم از گفتمان مقاومت امام خمینی (ره)، شکل گرفتند. رهبران مقاومت همواره تأکید کردهاند که آموزههای امام خمینی بود که راه مبارزه را به آنان آموخت. تأکید امام بر ظلمستیزی، ایستادگی در برابر استعمار و سلطهگری، و دفاع از مظلومان، به اصولی بنیادین در گفتمان مقاومت اسلامی تبدیل شده است.
باور به صداقت امام و تدبیر رهبری در مقابله با دشمنان
یکی از ویژگیهای برجسته امام خمینی (ره)، صداقت در گفتار و رفتار سیاسی بود. او هیچگاه با مردم به زبان شعار سخن نگفت و همواره از حقایق، هرچند تلخ، سخن گفت. این صداقت، پایهگذار اعتمادی عمیق بین مردم و رهبری انقلاب شد. در کنار این صداقت، امام دارای تدبیری ویژه در هدایت انقلاب و مقابله با دشمنان بود. در مسائلی همچون تسخیر لانه جاسوسی، جنگ تحمیلی، و تهدیدهای پیدرپی آمریکا، تدبیر امام مانع از انفعال یا احساس ضعف در جامعه شد.
پس از رحلت امام خمینی(ره)، مقام معظم رهبری حضرت امام خامنهای با همان روحیه و مدیریت و در ادامه همان خط مشی، هدایت کشتی انقلاب را بر عهده گرفتند. رهبری با تأکید بر اصل حکمت، عزت و مصلحت، رویکردی دقیق و هوشمندانه در تعامل با تحولات جهانی و منطقهای در پیش گرفتند که استمرار همان تدبیر امام است. این پیوستگی فکری و عملی، رمز تداوم اقتدار جمهوری اسلامی ایران در چهار دهه اخیر است.
تبیین اندیشهی سیاسی امام (ره) در زمینه «نفی سلطه» و ادامه آن در منظومه فکری رهبر انقلاب
«نفی سلطه» یکی از ارکان اصلی اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) بود. ایشان معتقد بودند که هیچ ملت و دولتی نباید تحت سلطه بیگانگان قرار گیرد و این اصل باید در تمامی حوزههای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی پیادهسازی شود. این اندیشه، ریشه در آموزههای قرآنی دارد و «لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرینَ عَلَى الْمُؤْمِنینَ سَبیلاً» مبنای آن قرار گرفته است.
مقام معظم رهبری نیز در طول رهبری خود، بر همین اصل تأکید کردهاند. سیاست «مقاومت فعال» و «نگاه به درون» ریشه در همین اندیشه دارد. ملت ایران با اتکا به این اصول، در برابر شدیدترین تحریمها و فشارهای بینالمللی ایستاده و نهتنها عقبنشینی نکرده، بلکه به پیشرفتهای چشمگیری نیز دست یافته است. جبهه مقاومت نیز، با الهام از همین دوگانه امام و رهبری، به یک هویت قدرتمند در جهان اسلام تبدیل شده که توانسته معادلات قدرت را در منطقه تغییر دهد.
در یک جمعبندی میتوان گفت، امام خمینی (ره) با طرح گفتمان استقلال، نفی سلطه و مقاومت در برابر استکبار، بنایی عظیم برای ملت ایران و ملتهای آزاده جهان پیریزی کرد؛ بنایی که امروز با هدایت حکیمانه رهبر معظم انقلاب، در حال گسترش جهانی است و آینده روشنی را برای ملتهای مسلمان و مستضعف نوید میدهد.
یادداشت از محمدجواد حقیقی
انتهای پیام/