به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، حجتالاسلام احمد نجمی از کارشناسان حوزه حج، درباره اقدامات زیرساختی صورت گرفته برای انجام بهتر مدیریت حج دهها هزار ایرانی، در قالب «تاریخ شفاهی حج» نکاتی را مطرح میکند که در این قسمت به بررسی چگونگی تحول در مکانیزم تهیه محل اسکان حجاج در شهرهای مکه و مدینه پرداخت.
نجمی در این زمینه گفت:
اسکان زائران و حجاج کشورهای مختلف، از جمله کشور ایران، یک تاریخچه دور و دراز دارد. حجاج در گذشته در مسافرخانههای کوچک و بزرگ مستقر میشدند. مدیر کاروان باید پیش از سفر یا در همان روزهای نخست سفر، افرادی را اعزام میکرد تا در شهرهای مکه و مدینه هتلهایی را رزرو یا اجاره کنند.
طبیعتاً این کار باعث رقابت شدید بین کاروانهای مختلف میشد و اوضاع اسکان، اوضاع نابسامانی بود. مسئولان حجگزاری جمهوری اسلامی ایران، خاطرات خودشان را از فرایند اسکان زائران ایرانی بیان کردهاند که من به صورت خلاصه بیان میکنم. پیش از انقلاب و حتی در همان دهه نخست پس از انقلاب اسلامی، هر کاروان خود متصدی اجاره یک مسافرخانه بود. البته آن زمان ما مسافرخانههای کوچکی داشتیم و شرایط مثل امروز با این هتلهای بزرگ نبود. ما سیستم متمرکز اجاره مسکن نداشتیم.
.
از اوایل دهه 70 خورشیدی، مسئولان حج جمهوری اسلامی ایران اقدامات مختلفی کردند تا مسکن به صورت متمرکز اجاره شود. این برنامه مزایای زیادی داشت: رقابتها کاهش پیدا کرد، سیستم متمرکز اجاره شکل گرفت و اجارهکنندگان میتوانستند چانهزنی بهتری داشته باشند، همچنین نظارت دقیقی بر هتلها صورت میگرفت. ما از اوایل دهه 70، شاهد اجرای سیستم متمرکز اسکان در امور حج و زیارت هستیم. امروزه زائران ایرانی وقتی مشرف میشوند، شرایط هتلها را منظم و مرتب میبینند؛ این نتیجه برنامهریزیهای گستردهایست که طی حدود 30سال گذشته انجام شده است.
مسئولان جمهوری اسلامی ایران بهصورت متمرکز افرادی را اعزام میکنند و گروههایی قراردادهای دقیق و منظم با طرف سعودی یعنی صاحبان هتلها دارند. در گفتگوهایی که من با مسئولان مختلف پروژه تاریخ شفاهی حج داشتم، گاهی میگفتند که برای اجاره یک هتل حتی تا 10 یا 11 جلسه با طرف سعودی برگزار میکردند تا همه جزئیات قراردادها کاملاً شفاف و مشخص شود. طبیعتاً نتیجه چنین دقتی را حجاج ایرانی میبینند؛ زیرا امور اسکان بسیار منظم است و اگر هم مشکلی باشد، به خاطر همین سیستم نظارت و اجاره متمرکز، مشکلات به راحتی برطرف میشود.
خوشبختانه حج جمهوری اسلامی ایران با اجرای این برنامه اسکان متمرکز، تبدیل به الگو شد و برخی کشورها در سالهای اخیر همین روش را در پیش گرفتند. آنها نیز اکنون تلاش میکنند تا کاروانها بهصورت فردی اقدام به اجاره محل اقامت نکنند، چون این کار مشکلات زیادی دارد.