به گزارش خبرگزاری تسنیم از قزوین، با گذشت چند سال از تأکید رهبر معظم انقلاب بر مردمیسازی فریضه امر به معروف و نهی از منکر، این واجب اجتماعی دیگر صرفاً به تذکرات فردی و لسانی محدود نمیشود؛ بلکه بهتدریج جای خود را در بطن مدیریت اجرایی و مطالبهگری عمومی باز کرده و به ابزاری برای نظارت مردمی بر عملکرد مدیران و دستگاهها بدل شده است؛ آنهم با محوریت گروههای مردمی و سازوکارهای نوین میدانی.
در استان قزوین نیز ستاد امر به معروف و نهی از منکر تلاش کرده با بهرهگیری از ظرفیت مطالبهگران مردمی، راهاندازی سامانههای هوشمند و آموزش شبکههای نظارتی، این مسیر را بهصورت هدفمند پی بگیرد. تمرکز اصلی این رویکرد، «خدمترسانی شایسته و بهموقع» در دستگاههای اجرایی است؛ خدمتی که اگر به آن بیتوجهی شود، به تعبیر ستاد، نوعی منکر اداری محسوب میشود و باید با تذکر و پیگیری همراه شود.
برای بررسی دقیقتر اقدامات ستاد قزوین، سازوکار سامانه مردمی «سو» (سامانه اولویتها) و نقش مردم در مطالبهگری اداری، پای صحبتهای حجتالاسلام مهدی احمدی، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان نشستهایم. متن گفتوگو در ادامه میآید:
تسنیم: در سالهای اخیر، رهبر معظم انقلاب بارها بر احیای فریضه امر به معروف و نهی از منکر تأکید کردهاند. شما بهعنوان دبیر ستاد امر به معروف استان قزوین، چه تعریفی از این فریضه در دستگاههای اجرایی دارید؟
امر به معروف و نهی از منکر در نظام اسلامی فقط به مسائل ظاهری یا سطحی محدود نمیشود. اگر به فلسفه قیام حضرت سیدالشهدا (علیهالسلام) نگاه کنیم، میبینیم که ایشان فرمودند: «إنّما خرجتُ لطلبِ الإصلاحِ فی أُمّة جدّی». قیام امام حسین (ع) در اعتراض به فساد حکومتی و بیعدالتی اجتماعی بود.
یعنی بزرگترین معروف، اصلاح ساختار حکومت و احقاق حقوق مردم است. امروز هم در دستگاههای اجرایی ما، مهمترین معروف، «راه انداختن کار مردم» است. یعنی مسئول باید پاسخگو باشد، کار مردم را راه بیندازد، نه اینکه مردم را ساعتها پشت در اتاق خود معطل کند.
تسنیم: این نگاه چه نسبتی با مفهوم مطالبهگری دارد؟
مطالبهگری، شکل اجتماعیشدهی همان امر به معروف است. مطالبهگر کسی است که فریاد میزند وقتی حقی ضایع میشود. وقتی مردم در ادارات با بیقانونی یا کمکاری مواجه میشوند، باید بتوانند تذکر دهند، مطالبه کنند و صدایشان شنیده شود. ما در ستاد، مجموعهای از تشکلهای مردمی داریم که بهطور تخصصی در حوزه خدماترسانی رصد میکنند که کدام اداره به وظایفش عمل میکند و کدامیک کوتاهی دارد. این تشکلها بازوی اصلی ما هستند.
تسنیم: این تشکلها چه سازوکاری برای گزارشدهی دارند؟
ما در حال طراحی و پیادهسازی یک سامانه کشوری به نام «سو» (سرواژه «سامانه اولویتها») هستیم که بهصورت آزمایشی اجرا شده و بهزودی نسخه نهایی آن رونمایی خواهد شد. مردم میتوانند این نرمافزار را روی تلفن همراه خود نصب کنند و هر زمان که در یکی از دستگاههای اجرایی خدمات مناسبی دریافت نکردند یا با رفتار نامناسبی مواجه شدند، گزارش خود را ثبت نمایند.
این سامانه بهصورت هوشمند ابتدا پیام را برای مسئول همان دستگاه ارسال میکند. اگر پیگیری صورت نگیرد، موضوع به ستاد منتقل میشود و ما از مسیرهای قانونی آن را دنبال میکنیم.
تسنیم: بهنظر شما چرا برخی مسئولان نسبت به امر به معروف حساسیت دارند؟
چون امر به معروف، مسئول را از لاکِ مصونیتِ دروغین بیرون میکشد. برخی تصور میکنند چون پشت میزی نشستهاند، کسی نباید به آنها انتقاد کند. اما امام حسین (ع) فرمودند: «بزرگترین منکر، حاکمی است که به مردم ظلم میکند». ما معتقدیم در تراز جمهوری اسلامی، مدیران باید بیش از دیگران پذیرای تذکر باشند؛ البته تذکر باید محترمانه، دقیق و مستند باشد.
تسنیم: برنامه ستاد برای افزایش سواد عمومی مردم در حوزه مطالبهگری چیست؟
بخش زیادی از فعالیت ما در حوزه فرهنگسازی است: کارگاههای آموزشی، جلسات توجیهی برای تشکلها، تولید محتوای رسانهای، برگزاری جلسات با نخبگان و فعالان اجتماعی؛ همه در همین راستا انجام میشود. گاهی مردم نمیدانند چگونه باید مطالبه کنند یا احساس میکنند فایدهای ندارد. ما با نشان دادن تجربههای موفق، اعتمادسازی میکنیم.
تسنیم: نقش روحانیون و ائمه جمعه در ترویج این فرهنگ را چقدر مؤثر میدانید؟
بسیار کلیدی است. تریبون نماز جمعه یکی از مؤثرترین ابزارهای تبیین فریضه امر به معروف است. ما ارتباط مستمر با ائمه جمعه داریم و گزارشهای مردمی را گاهی از این طریق به گوش مسئولان میرسانیم. اگر ائمه جمعه مطالبهگری را تبیین کنند، هم مردم آگاهتر میشوند و هم مسئولان پاسخگوتر.
تسنیم: برخی میپرسند آیا این رویکرد ستاد به معنای ورود در همه مسائل کشور است؟
خیر، ما کار خودمان را بلدیم. تمرکز ما روی مطالبه از دستگاههای اجرایی، بهویژه در حوزههایی است که مستقیماً با مردم سروکار دارند؛ مثل آموزش، بهداشت، شهرداریها، بانکها و... ما دنبال حاشیهسازی نیستیم. بهقول حضرت آقا، کار باید با عقلانیت، انصاف و استدلال پیش برود. مطالبهگری انقلابی یعنی نقد دلسوزانه همراه با ارائه راهحل.
تسنیم: فکر میکنید آینده این نهضت چگونه خواهد بود؟
آینده از آنِ ملتهای مطالبهگر است. هرجا مردم خاموش باشند، فساد ریشه میدواند. اما اگر مردم اهل مطالبه، قانونمدار و آگاه باشند، دستگاهها نیز به وظایف خود درست عمل میکنند. ما امیدواریم با همت مردم، حمایت رسانهها و همراهی مسئولان، این نهضت روزبهروز پویاتر شود. انشاءالله.
به گزارش تسنیم، امر به معروف و نهی از منکر از مهمترین اصول اجتماعی در آموزههای اسلامی است که نقش اساسی در سلامت جامعه و اصلاح رفتارهای فردی و جمعی ایفا میکند. این اصل، نهفقط یک واجب شرعی، بلکه راهبردی بنیادین در حکمرانی اسلامی بهشمار میرود؛ بهویژه وقتی در مقیاسهای کلان، از جمله نظارت بر رفتار مسئولان، صیانت از بیتالمال، مقابله با فساد اداری و مطالبهگری عمومی بهکار گرفته شود.
در دهههای اخیر، با وجود تصویب «قانون حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر» و تشکیل ستادهای استانی، تمرکز بر امر به معروف عمدتاً به حوزههایی مانند حجاب و رفتارهای فردی محدود شده بود؛ در حالیکه رهبر معظم انقلاب بارها تأکید کردهاند: «بزرگترین منکر، ظلم مسئولان به مردم» و «مهمترین معروف، خدمت صادقانه و کارآمدی دستگاههای حاکمیتی» است. همین نگاه سبب شده است که در سالهای اخیر، رویکرد مردمیسازی و مطالبهمحور در ستادهای استانی تقویت شود.
استان قزوین نیز از جمله استانهایی است که با تکیه بر ظرفیتهای بومی، نخبگان دغدغهمند و شبکه مطالبهگری مردمی، تلاش کرده است فریضه امر به معروف را از حوزه فردی فراتر برده و به سازوکاری اصلاحگر در ساختار اداری و اجرایی تبدیل کند.
طراحی سامانه گزارش مردمی، تشکیل کمیتههای رصد میدانی و تعامل با نهادهای حاکمیتی، بخشی از مسیر جدیدی است که ستاد قزوین در سالهای اخیر در پیش گرفته است.
انتهای پیام/