به گزارش خبرگزاری تسنیم از بندرعباس، با آغاز فصل ثبتنام مدارس، بسیاری از والدین در سراسر کشور به دنبال ثبتنام فرزندانشان در «بهترین مدرسه» هستند اما سؤالی که کمتر مورد توجه قرار میگیرد این است: تعریف بهترین مدرسه چیست؟
این پرسش، زنگ هشداری است برای بازنگری در معیارهای انتخاب مدرسه که اغلب بر برند و رتبهبندی متمرکز است، بدون در نظر گرفتن تأثیرات روانی آن بر کودکان.
یکی از روانشناسان برجسته جهان هربرت مارش در دهه 1980 نظریهای به نام «ماهی بزرگ در برکه کوچک» مطرح کرد که در پژوهشهای متعدد تأیید شده است. این نظریه بیان میکند دانشآموزانی که در محیطی قرار میگیرند که در آن احساس توانمندی و موفقیت میکنند (برکه کوچک)، اعتمادبهنفس بیشتری دارند و در مقابل، حضور در مدارس رقابتی با سطح بالا (دریای بزرگ) ممکن است به مقایسه منفی و احساس «معمولی» یا «ضعیف» بودن منجر شود.
چالشهای مدارس برند
در بسیاری از مدارس خاص و صاحبنام، رقابت شدید اضطراب عملکرد را افزایش داده و تمرکز دانشآموزان را از یادگیری به قضاوت دیگران، نمرات و جایگاه در کلاس معطوف میکند.
این شرایط میتواند سلامت روان را تضعیف کرده، انگیزه درونی را کاهش دهد و فشار مزمن روانی ایجاد کند که هرچند گاهی با موفقیت تحصیلی پوشیده میشود، اما در عمق روان کودک اثر منفی میگذارد.
تأثیرات بلندمدت اضطراب اجتماعی
تجربه مداوم «کمبودن در جمع قویترها»، بهویژه در دوران حساس نوجوانی، میتواند به اضطراب اجتماعی پایدار منجر شود این اضطراب در آینده توانایی برقراری ارتباط مؤثر، مشارکت در بحثهای گروهی، تصمیمگیری شغلی و انتخاب رشته را مختل میکند.
کودکان با خودپنداره ضعیف از مدرسه خارج میشوند و در دانشگاه یا محیط کار با ترس از قضاوت و شکست مواجه میشوند، که مسیر زندگیشان را تحت تأثیر قرار میدهد.
به عنوان یک روانشناس با سابقه کار در حوزه کودکان، بارها کودکانی دیده شده که در مدارس معتبر درس میخوانند، اما خود را بیارزش یا ناکافی میدانند والدینی که با نیت خیر فرزندانشان را در رقابتی طاقتفرسا ثبتنام کردهاند، ناخواسته به پرورش اضطراب در دل آنها کمک کردهاند.
به جای پرسش «کدام مدرسه بهترین است؟» پیشنهاد میشود والدین این سؤالات را مطرح کنند:
1. کدام مدرسه با شخصیت، نیازها و ظرفیتهای فرزند من تناسب دارد؟
2. آیا این محیط عزتنفس کودک را تقویت میکند یا تضعیف؟
3. آیا مدرسه فضایی برای رشد همهجانبه فراهم میکند یا صرفاً سکوی پرتاب کنکور است؟
فرزندان ما قرار نیست همگی در یک مسیر یکسان گام بردارند اجازه دهیم «ماهی بزرگ» در برکه خودش بدرخشد، نه در دریایی که هیاهوی رقابت، صدای درونش را خاموش کند انتخاب مدرسهای که رشد روانی و عزتنفس کودک را در اولویت قرار دهد، میتواند آیندهای سالمتر برای نسل آینده رقم بزند.
یادداشت از: مینا نیروکار، روانشناس، مدرس دانشگاه و پژوهشگر دکتری
انتهای پیام/864/.